آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شمارهها | 512 |
| تعداد مقالات | 5,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,382,826 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,903,031 |
تحلیل جایگاه و ابعاد مختلف دعا در نهجالبلاغه امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) | ||
| دوفصلنامه دعاپژوهی | ||
| دوره 5، شماره 8، شهریور 1404، صفحه 143-165 اصل مقاله (6.03 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2025.30454.1131 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید صحابت انور* 1؛ معصومه کیان مهر2؛ الناز حکمتی رشاد3 | ||
| 1مدرس گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه فرهنگیان همدان، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاداسلامی ملایر، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاداسلامی همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده با توجه به اینکه دعا در نهجالبلاغه صرفاً یک رفتار عبادی نیست، بلکه ابزاری برای تعمیق باورهای دینی، اصلاح اخلاقی و ارتقای اجتماعی محسوب میشود، بررسی نظاممند ابعاد آن ضروری است. مسئله اساسی این پژوهش، شناسایی و تحلیل ابعاد مختلف دعا در نهجالبلاغه است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه و ابعاد مختلف دعا در نهجالبلاغه است و با استفاده از روش توصیفی و رویکرد کیفی (تحلیل محتوا) به شیوه تحلیل زمینهای (نظریه دادهبنیاد) انجامگرفته است. این روش بهخاطر قابلیت آن در استخراج الگوهای مفهومی و تبیین روابط معنایی میان مفاهیم دعا در متن نهجالبلاغه انتخاب شد؛ تحلیل نظاممند دعا در این متن، مستلزم کشف تعاملات بین ابعاد مختلف آن و مدلسازی ساختار مفهومی آن است. دادهها از طریق مطالعة اسنادی و کتابخانهای گردآوری و با استفاده از نرمافزار 2022 MAXQDA در دو مرحلة کدگذاری باز و محوری تحلیل شدهاند. یافتهها نشان داد که در کتاب ارزشمند نهجالبلاغه از زبان مولای متقیان علی (علیهالسلام) جایگاه دعا، بهطور ویژه و مبسوط بیان گردیده است. در این واکاوی 7 بُعد (اعتقادی و معنوی، جهاد اصغر، اقتصادی، فردی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی) و 7 مؤلفه (توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد، تهذیب اخلاق و عاطفی) از متن نهجالبلاغه استخراج و تنظیم گردید. بهمنظور تبیین بهتر یافتهها، ابعاد و مؤلفههای کدگذاری محوری در قالب یک مدل مفهومی ساماندهی شدند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| امام علی (علیهالسلام)؛ تحلیل؛ دادهبنیاد؛ دعا؛ نهجالبلاغه | ||
| مراجع | ||
|
ـ (قرآن کریم)
ـ اردکانی، محمدعلی؛ مرادی، محمد و همکاران. (۱۳۸۸). تحفة الأولیاء (ترجمه اصول کافی). ج 4. قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث. سازمان چاپ و نشر.
ـ اسعدی، محمد مصطفی. (1402). «واکاوی ابعاد معرفتی مفهوم سلامت در ادعیّه مأثوره (بررسی موردی تعقیب نماز ظهر)». (دعاپژوهی). 3(4)، 39-51.
ـ اقبال، ابراهیم؛ ممتحن، مهدی و حسینی میلانی، سیدمهدی. (1394). «دستورالعملها و دستاوردهای دعا در نهجالبلاغه». پژوهشهای نهجالبلاغه. 14(3)، 75 ـ 103.
ـ آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1368). غررالحکم و دررالکلم: مجموعة من کلمات و حکم الإمام علی علیه السلام. قم: دار الکتاب الإسلامی.
ـ بابا صفری، نافع. (1398). تجزیهوتحلیل دادههای کیفی در مکس کیودیای. قم: لوگوس.
ـ جهاندیده، محمود. (1397). «دعا و نیایش راهی بهسوی پیشرفت و تکامل معنوی انسان (با تکیه بر قرآن و نهجالبلاغه)». کنگره ملی پیشگامان پیشرفت، تهران. https://civilica.com/doc/845089
ـ حافظی، معصومه و میرزائی، محمدرضا. (1398). «اسلوب و فلسفۀ دعا از منظر نهجالبلاغه». پژوهشنامه نهجالبلاغه. 7(25)، 23-39.
ـ حسینی، ثریاسادات. (1402). دعا در فرهنگ اسلام و آثار آن در اصلاح رفتار. محدثه طهماسبی فر، ویراستار. چاپ دوم. تهران: هورین.
ـ خیراللهی، زهرا و خیراللهی، محمود. (1395). «پشتوانههای اخلاق از دیدگاه امام علی». پژوهشهای نهجالبلاغه. 15(3)، 55-72.
ـ دشتی، محمد. (1380). شناخت ویژگیهای نهجالبلاغه. چاپ دوم. قم: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (علیهالسلام).
ـ دشتی، محمد. (1390). ترجمه نهجالبلاغه. چاپ ششم. قم: نشتا (بافرانی).
ـ دلشاد تهرانی، مصطفی. (1390). تفسیر موضوعی نهجالبلاغه. قم: دفتر نشر معارف.
ـ دینپرور، سید جمالالدین. (1392). جلوههای خداشناسی به روایت نهجالبلاغه. تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
ـ رحیمزاده خراسانی، حسین. (1396). عرفان و دعا در نهجالبلاغه. انتشارات دانشگاه قرآن و حدیث.
ـ طباطبایی، محمدحسین. (1378). ترجمه تفسیر المیزان (ج17). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، انتشارات اسلامی.
ـ طبرسی، فضل بن حسن. (بیتا). ترجمه تفسیر مجمعالبیان (ج 4). تهران: فراهانی.
ـ عشریه، رحمان؛ خرمی، محمد علی و کجوری نژاد، طیّبه . (1402). «عوامل تأثیرگذار در پایداری (رزق طیب) ازمنظر امام سجاد علیه السلام». (دعاپژوهی)، 3(5), 42-59.
ـ فشکی، یوسف و دالوند، علیاکبر. (1402). سلامت معنوی و بحرانهای بهداشتی. میلاد رمضانیان. تهران: الف. لام. راء.
ـ محققی، حسین و صحابت انور، سعید. (1396). «روابط اجتماعی و اخلاق از دیدگاه حضرت علی (ع) در نهجالبلاغه». پژوهشنامه نهجالبلاغه. 5(18)، 15-31.
ـ محمدباقر مجلسی. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1403 هـ.ق. 1983 م.). بحارالأنوار الجامعــة لدرر أخبار الأئمــة الأطهار (علیهم السلام). بیروت، لبنان: دار أحیاء التراث العربی.
ـ محمدی ایوانکی، محسن و امرائی، رضا. (1398). نظام اقتصادی در نهجالبلاغه. تهران: نور علم.
ـ مصدقیان، حسینعلی. (1387). «بسترهای اخلاق اجتماعی از دیدگاه نهجالبلاغه». مطالعات اخلاق کاربردی. 4(12)، 6-22.
ـ مکارم شیرازی، ناصر. (1390). پیام امام شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه. تهران: دارالکتب الاسلامیه | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 39 |
||