دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها495
تعداد مقالات5,168
تعداد مشاهده مقاله9,586,497
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,314,536
مولایی کوهبنانی, حامد. (1404). بررسی رده شناختی نام روزهای هفتۀ در فارسی معاصر. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 15(29), 123-159. doi: 10.22084/rjhll.2024.29243.2319
حامد مولایی کوهبنانی. "بررسی رده شناختی نام روزهای هفتۀ در فارسی معاصر". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 15, 29, 1404, 123-159. doi: 10.22084/rjhll.2024.29243.2319
مولایی کوهبنانی, حامد. (1404). 'بررسی رده شناختی نام روزهای هفتۀ در فارسی معاصر', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 15(29), pp. 123-159. doi: 10.22084/rjhll.2024.29243.2319
مولایی کوهبنانی, حامد. بررسی رده شناختی نام روزهای هفتۀ در فارسی معاصر. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1404; 15(29): 123-159. doi: 10.22084/rjhll.2024.29243.2319

بررسی رده شناختی نام روزهای هفتۀ در فارسی معاصر

پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
دوره 15، شماره 29، شهریور 1404، صفحه 123-159    اصل مقاله (1.65 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjhll.2024.29243.2319
نویسنده
حامد مولایی کوهبنانی*
استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه ولی-عصر (عج) رفسنجان
چکیده
پژوهش حاضر قصد دارد تا با معرفی معیارهای جهانی در زمینۀ نام روزهای هفته، رفتار فارسی در قبال آن­ها را مورد بررسی قرار دهد. از این­ رو، ابتدا سه معیار جهانی معرفی و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. پس از آن، رفتار فارسی در رابطه با هر کدام از این جهانی­ ها مورد بررسی قرا گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که فارسی از میان سه الگوی جهانی موجود، الگوی عددی را انتخاب می ­کند؛ بررسی رفتار فارسی نشان داد که این زبان در زیرردۀ دوم زبان­ های الگوی عددی و هم­رده با برخی زبان­ های آلتایی همچون ازبکی، قرقیزی، قزاقی و همچنین برخی زبان­ های ایرانی همچون تاتی و زازاکی است. علاوه بر این، شواهد درزمانی موجود نشان می­ دهد که هر چند مفهوم هفته در دوران میانه و باستان به‌صورت کنونی وجود نداشته اما واژگانی که برای نامیدن روزها در ایران قدیم به‌کار می­ رفته ­اند، با الگوی نجومی متناسب ­تر بوده ­اند؛ از این­ رو می‌توان قائل به نوعی تغییر رده در فارسی از این منظر شد. در رابطه با میزان برجستگی روزهای هفته نیز فارسی، روز شنبه را به‌عنوان برجسته­ ترین روز دارد. نهایتاً از میان چهار فرایند واژه ­سازی، نقش فرایند قرض­ گیری در نام روزهای هفتۀ فارسی پررنگ ­تر است. بررسی نام روزهای هفته در سایر زبان ­ها همچنین نشان داد که فارسی اگرچه خود با استفاده از قرض­ گیری، روزهای هفته را نام ­گذاری کرده است، برخی از زبان­ های آلتایی همچون قرقیزی، قزاقی، ازبکی و... کل روزهای هفته، برخی دیگر از زبان­ های آلتایی همچون ترکی، تاتاری و گاگائوزی با قرض ­گیریِ واژۀ «بازار» برای نامیدن برخی روزهای هفته و زبان اردو نیز با قرض ­گیری واژۀ «هفته» از فارسی آن را در نامیدن روز شنبه به‌کار می­ برند.
کلیدواژه‌ها
روزهای هفته؛ رده‌شناسی؛ جهانی‌ها؛ فارسی؛ فرایندهای واژه‌سازی
موضوعات
رده شناسی
مراجع
  • بهروز، ذبیح­ا... (1344). «هفته»، مجله مهر. سال دوازدهم، 116-120.
  • حسن­دوست، محمد (1393). فرهنگ ریشه­شناختی زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
  • عریان، سعید (1391). متن­های پهلوی (ترجمه و اوانوشت). تهران: انتشارات علمی.
  • صفی­پور، علی؛ شعبانی، رضا (1398). «دسته­بندی ایزدان و روزهای ماه در گاه­شماری زرتشتی»، تاریخ علم، 17 (1): 157-185.
  • صفی­پور، علی؛ صفی­پور، اعظم (1400). «بررسی برساختگی نام روزها و ماه­های گاه­شماری جلالی»، تاریخ علم، 19 (2): 507-540.
  • قریب، بدرالزمان (1385). «هفته در ایران قدیم»، نامه فرهنگستان. 3 (4): 11-39.
  • مالرب، میشل (1386). زبان­های مردم جهان، ترجمه عفت ملانظر. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • مجلسی، محمد تقی (1385). آسمان و جهان، جلد چهاردهم بحارالانوار. ترجمه محمدباقر کمره‌ای. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  • Basso, H. (1967). “Semantic aspects of linguistic acculturation”. American Anthropologist. 69, 47: 1-77.
  • (1960). “Animals of acculturation in the California Indian languages”. University of California Publications in Linguistics. 4: 215-46.
  • Brown, Cecil H. (1989). “Naming the days of the week: A cross-language study of lexical acculturation”. Current Anthropology. 30 (4): 536–550. 
  • (2017). “Notes on days of the week and other date-related aspects in three Greek inscriptions of the late Roman period”. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. 201: 187-196.
  • Bultrighini, Ilaria, and Sacha Stern (2021). The seven-day week in the Roman Empire: origins and diffusion. In: Sacha Stern (ed.), the Making of Ancient and Medieval Calendars (Time, Astronomy, and Calendars: Texts and Studies; Leiden: Brill).
  • Colson, F. (1926). The Week: An Essay on the Origin and Development of the Seven-Day Cycle. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Falk, M. (2004). “Astronomical Names for the Days of the Week”. Royal Astronomical Society of Canada. 93: 122–133.
  • Haugen, E. (1956). Bilingualism in the Americas: A bibliography and research guide. University of Alabama Press.
  • Herzo, G. (1941). Culture change and language: Shifts in the Pima vocabulary, in Language, culture, and personality: Essays in memory of Edward Sapir. Edited by Leslie Spier, A. Irving Hallowell, and Stanley S. Newman, pp. 66-74. Menasha, Wis.: Sapir Memorial Publication Fund.
  • Hunn, E. (1977). “Toward a perceptual model of Falk biological classification”. American Ethnologist. 3: 460-503.
  • Rordorf, W. (1968). Sunday: The History of the Day of Rest and Worship in the Earliest Centuries of the Christian Church. London: SCM Press.
  • Salzman, M. (2004). Pagan and Christian notions of the week in the 4th century C.E. western Roman empire, in Ralph Mark Rosen (ed.), Time and Temporality in the Ancient World (Philadelphia: University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology). 185–211.
  • Salzman, M. (1990). On Roman Time: The Codex-Calendar of 354 and the Rhythms of Urban Life in Late Antiquity. Berkeley: University of California Press.
  • Rosenfeld, B. (1994). “Religions and seveniday week”. LLULL. 17 (2): 141-156.
  • Spencer, R. (1947). “Spanish loanwords in Keresan”. Southwestern journal of Anthropology. 3: 130-47.
  • Thomson, S. Kaufman. T. (1988). Language contact, creolization, and genetic linguistics. Berkeley: University of California Press.
  • Zerubavel, E. (1985). The Seven Day Circle: The History and Meaning of the Week. New York: Free Press; London: Collier Macmillan.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 27
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 13


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب