
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 493 |
تعداد مقالات | 5,140 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,467,182 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,245,371 |
باستان شناسی شهری و نقش آن در شناخت هویت تاریخی شهر کاوش های باستان شناختی بقعه سلطان شیخداد یزد | ||
پژوهشهای نوین ایرانشناسی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/mris.2025.31219.1003 | ||
نویسندگان | ||
محمد حسین عزیزی خرانقی* 1؛ بهاره اژدری2؛ محمد حسین دهقانی3؛ مریم حسن زاده4 | ||
1عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری | ||
2دانشجوی دکتری مرمت ابنیه و بافت های تاریخی، دانشگاه هنر تهران | ||
3، کارشناس ارشد مرمت و احیاء ابنیه و بافت های تاریخی گرایش حفاظت میراث شهری، دانشگاه تهران، مدیر آتیله طراحی شرکت گنبد دوار خانه تراب | ||
4کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
مقدمه با گسترش شهرنشینی و توسعه بیرویه کلانشهرها در قرن بیستم و بیستویکم، توجه به میراث مادی شهرهای تاریخی اهمیت فزونتری یافته است. بر این اساس، باستانشناسی شهری به عنوان یک رویکرد میانرشتهای ظهور کرد که نهتنها به کاوشهای کلاسیک در بافت شهرها میپردازد، بلکه با بهرهگیری از اسناد تاریخی، تحلیل شبکههای شهری، سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی، لایههای پنهان تاریخی را آشکار میکند. در این مقاله با هدف ایجاد درکی همهجانبه از نقش باستانشناسی شهری در فرآیند هویتبخشی به شهرهای تاریخی تدوین شده است. شهر تاریخی یزد به عنوان یکی از شاهکارهای معماری خشتی جهان و نمونهای بارز از تطابق با محیط بیابانی، همواره کانون توجه مطالعات شهرهای تاریخی ایران بوده است. بافت تاریخی یزد، حافظ لایههای متعدد فرهنگی از ادوار مختلف است که خوانش آنها مستلزم پژوهشهای میدانی دقیق است. بقعه سلطان شیخداد، به عنوان یکی از عناصر شاخص این بافت، نه تنها به لحاظ کالبدی، بلکه به واسطه تداوم کارکردی و تقدس خود، محملی استثنایی برای بررسی تحولات تاریخی و مذهبی این شهر فراهم میآورد. کاوشهای باستانشناسی اخیر در بقعه سلطان شیخداد یزد (قرن هشتم هجری قمری)، گنجینهای از دادههای فرهنگی - تاریخی را از دوره ایلخانی تا قاجار آشکار ساخت. این یافتهها، شامل بقایای معماری، قبور کاشیکاری تیموری- صفوی، ظروف سفالی و شواهد منحصر به فرد دفنهای جمعی و آیینهای مرتبط با بحرانهای دوره قاجار، این بقعه را به مثابه آینهای تمامنما از تحولات تاریخی، مذهبی، اجتماعی و هویتی شهر تاریخی یزد نشان میدهد. این مقاله با استناد به دادههای میدانی باستانشناختی بر اهمیت این اثر در شناخت لایههای پیچیده تاریخ یزد و نقش آن در هویتبخشی تاریخی در چارچوب مطالعات ایرانشناسی تحلیل میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
باستان شناسی شهری؛ بافت تاریخی یزد؛ باستان شناسی دوره اسلامی؛ بقعه سلطان شیخداد | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 |