دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها512
تعداد مقالات5,365
تعداد مشاهده مقاله10,218,784
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,821,977
شاد, میترا, راستین طرقی, امیر, فخار نوغانی, وحیده. (1404). فواید و آثار مترتب بر دعا در فلسفه اسلامی معاصر. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 5(8), 20-37. doi: 10.22084/dua.2025.30604.1145
میترا شاد; امیر راستین طرقی; وحیده فخار نوغانی. "فواید و آثار مترتب بر دعا در فلسفه اسلامی معاصر". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 5, 8, 1404, 20-37. doi: 10.22084/dua.2025.30604.1145
شاد, میترا, راستین طرقی, امیر, فخار نوغانی, وحیده. (1404). 'فواید و آثار مترتب بر دعا در فلسفه اسلامی معاصر', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 5(8), pp. 20-37. doi: 10.22084/dua.2025.30604.1145
شاد, میترا, راستین طرقی, امیر, فخار نوغانی, وحیده. فواید و آثار مترتب بر دعا در فلسفه اسلامی معاصر. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1404; 5(8): 20-37. doi: 10.22084/dua.2025.30604.1145

فواید و آثار مترتب بر دعا در فلسفه اسلامی معاصر

دوفصلنامه دعاپژوهی
دوره 5، شماره 8، شهریور 1404، صفحه 20-37    اصل مقاله (5.15 M)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2025.30604.1145
نویسندگان
میترا شاد1؛ امیر راستین طرقی* 2؛ وحیده فخار نوغانی3
1کارشناسی‌ارشد کلام‌اسلامی، گروه فلسفه و حکمت‌اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف‌اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، خراسان رضوی، ایران
2استادیار حکمت متعالیه، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، خراسان رضوی، ایران
3دانشیار مدرسی الهیات ومعارف اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، خراسان رضوی، ایران
چکیده
یکی از آموزه‌های اساسی دینی که در متون و روایات اسلامی بسیار مورد توجه قرار گرفته، دعا است. اهمیت این موضوع تاحدی است که بی‌توجهی به دعا، انسان را از بسیاری برکات محروم می‌سازد. اینکه در مضامین دینی، از دعا با عنوان مغز عبادت یاد شده و عنایت الهی معطوف به دعای بندگان دانسته شده است، نشان از اهمیت و جایگاه این آموزه اصیل دینی دارد. این مقاله، با تکیه بر منابع کتاب‌خانه‌ای و با روش توصیفی-تحلیلی، در پی آن است که به این مسئله پاسخ دهد که آیا از منظر فلسفی نیز ارزش و کارکرد دعا قابلیت تبیین دارد؟ و آیا می‌توان برای دعا در زندگی انسان از جهات مختلف ارزش و تاثیر قائل بود؟ با توجه به این امر که فلسفه اسلامی، به‌ویژه پیروان حکمت متعالیه، داعیه‌دار همسویی فلسفه با دین بوده‌اند، تمرکز این پژوهش بر فلسفه اسلامی و به‌طور خاص دیدگاه‌های حکمای مسلمان معاصر خواهد بود. فحص از آثار و کارکردهای دعا در آثار فیلسوفان اسلامی معاصر، ما را به یک دسته‌بندی جدید از شش رویکرد در خصوص فواید و آثار دعا رهنمون می‌سازد. دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد که در اندیشه حکمای مسلمان معاصر، دعا و عرض حاجت بندگان به درگاه الهی، مشتمل بر حکمت‌ها و خیرات متعددی از قبیل درک ربوبیت خدا، اقرار به بندگی و درک ارزش ذاتی دعاست که نشان از مؤثر بودن و ارزشمندی دعا در زندگی انسان و رابطه او با خدا و سایر انسان‌ها دارد.
کلیدواژه‌ها
دعا؛ حاجت طلبی؛ فواید؛ آثار؛ فلسفه اسلامی معاصر
مراجع
  • قرآن کریم. مترجم: انصاریان، حسین.
  • صحیفه سجادیه
  • ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1403 ه.ق). شرح الإشارات و التنبیهات للطوسی. شارح: قطب الدین رازی، محمد بن محمد. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد. قم: دفتر نشر الکتاب.
  • ----------------. ( بی‌تا). رسائل ابن‌سینا. قم: انشارات بیدار.
  • ----------------. (1379). التعلیقات. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ 4.
  • ابن فارس، احمد بن فارس. ( 1404 ه.ق). معجم مقاییس اللغه. محقق: هارون، محمد. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ه.ق). لسان العرب. محقق: میردامادی، جلال الدین. بیروت: دار صادر.
  • جوادی آملی، عبدالله. (1388الف). تسنیم. محقق: حسن واعظی. قم: اسراء.
  • -------------. (1385). سروش هدایت. قم: اسراء.
  • -------------. (1388ب). حکمت عبادات. محقق: شفیعی، حسین، قم: اسراء.
  • جهانی‌پور، یاسر. (1397). شرح و تحلیل عرفانی تفسیر سوره حمد امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • حسن‌زاده آملی، حسن. (1395). الصحیفة الزبرجدیة فی کلمات سجادیة. قم: الف.لام.میم.
  • --------------. (1385). نور علی نور. قم: الف.لام. میم.
  • --------------. (1392). هزار و یک نکته. قم: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  • خمینی‌، روح الله. (1378الف). آداب الصلاة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  • ---------. (1392). تفسیر سوره‌ی حمد. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  • ---------.(1376).شرح دعای­سحر. مترجم: فهری­زنجانی، احمد.مصحح:استادولی‌،حسین.1391، تهران: نشرتربت.
  • ---------. (1378ب). صحیفه‌ی امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  • ---------. (1389). عدل الهی از دیدگاه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  • سبحانی‌نیا، محمد (1390). «آثار تربیتی و روان‌شناختی دعا». مطالعات فقه تربیتی، ش .15، صص 44-71.
  • شجاعی، محمد‌صادق. (1387). توکل به خدا راهی به سوی حرمت خود. قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  • صدرالمتألهین، محمدبن­ابراهیم. (1981). الحکمه المتعالیة فی‌الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  • طباطبایی، محمد‌حسین. (1374). تفسیر المیزان. مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی.
  • قمی، عباس. (1399). مفاتیح الجنان. مترجم: الهی قمشه‌ای، تهران: انتشارات پیام عدالت.
  • قمی، فاطمه. (1397). رابطه دعا و کمال از منظر قرآن، روایات و فلسفه. تهران: جامعة المصطفی العالمیة.
  • کلینی، محمد بن یعقوب. (1407 ه.ق). الکافی. محقق‌/‌مصحح: غفارى، على اکبر؛ آخوندى، محمد. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  • لاهیجی، محمد جعفر بن محمد صادق. (1386). شرح المشاعر ملا صدرا. مصحح: آشتیانی، جلال الدین. قم: بوستان کتاب قم.
  • مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. (1403 ه.ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیا.
  • محمودی، ایوب؛ نوروزی، رضا علی (بهار و تابستان 1390). «بررسی آداب و شرایط دعا و پیامدهای تربیتی آن». مجلۀ پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، ش.11، صص 61-86.
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (1391). اخلاق در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • ---------------. (1399). آیین پرواز. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • ---------------. (1382). بر درگاه دوست. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • ---------------. (1394). پند جاوید. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • ---------------. (1396). ره‌توشه. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • ---------------. (1384). یاد او‌. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
  • مطهری، مرتضی. (1402الف). آشنایی با قرآن. تهران: صدرا.
  • ----------. (1402ب). انسان و سرنوشت. تهران: صدرا.
  • ----------. (1402ج).  بیست گفتار. تهران: صدرا.
  • ----------. (1375). مجموعه اثار شهید مطهری. تهران: صدرا.
  • ----------. (1393 ). یادداشت‌های استاد مطهری. تهران: صدرا.
  • مولوی، جلال الدین محمد بن محمد. (1386). مثنوی معنوی. تهران: انتشارات اردیبهشت
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 226
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 22


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب