دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,045
تعداد مشاهده مقاله9,290,885
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,135,354
مومنی شهرکی, حسام الدین. (1403). نقش قرآن در زایش‌‌های فلسفی از منظر حکمای نوصدرایی (علامه طباطبایی، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی). پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(2), 6-29. doi: 10.22084/qss.2025.29961.1078
حسام الدین مومنی شهرکی. "نقش قرآن در زایش‌‌های فلسفی از منظر حکمای نوصدرایی (علامه طباطبایی، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی)". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3, 2, 1403, 6-29. doi: 10.22084/qss.2025.29961.1078
مومنی شهرکی, حسام الدین. (1403). 'نقش قرآن در زایش‌‌های فلسفی از منظر حکمای نوصدرایی (علامه طباطبایی، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی)', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(2), pp. 6-29. doi: 10.22084/qss.2025.29961.1078
مومنی شهرکی, حسام الدین. نقش قرآن در زایش‌‌های فلسفی از منظر حکمای نوصدرایی (علامه طباطبایی، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی). پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1403; 3(2): 6-29. doi: 10.22084/qss.2025.29961.1078

نقش قرآن در زایش‌‌های فلسفی از منظر حکمای نوصدرایی (علامه طباطبایی، استاد جوادی آملی و استاد مصباح یزدی)

مطالعات اجتماعی قرآن
دوره 3، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 6-29
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/qss.2025.29961.1078
نویسنده
حسام الدین مومنی شهرکی*
استادیار پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، تهران، ایران
چکیده
 قرآن کریم در شــکل‌‌‌‌گیری و تکامل برخــی از علوم اسلامی همچون تفسیر و کلام نقشــی اساسی و مستقیم داشته؛ اما در باروری علومی چون فلسفه اسلامــی محــل درنــگ و معرکــه آراء اســت که نقشــی دارد یا خیــر؟ و اگر در ایــن زایش‌‌‌‌هــا اثرگذار بوده؛ چگونــه در این مهم ایفاء نقش نموده اســت. علامــه طباطبایی، جوادی آملی و مصباح یزدی را می‌‌‌‌توان شــاخص‌‌‌‌ترین فلاسفه نوصدرایی دانست که علاوه بر آثار فلسفی دارای آثار متعدد قرآنی و تفسیری نیز هســتند. پژوهش حاضر با اســتفاده از روش‌‌‌‌های اسنادی و تحلیل منطقی و قیاســی به بررسی نقش قرآن کریم در زایش‌‌‌‌های فلسفی از منظر فلاسفه نوصدرایی مذکور پرداخته است.‌‌‌‌ یافته‌‌‌‌های تحقیق نشان داد کــه نقش قرآن در زایش‌‌‌‌های فلســفه اسلامی بــر دو بخش زایش‌‌‌‌های زمینه‌‌‌‌ای و زایش‌‌‌‌های مســتقیم است که زایش‌‌‌‌های زمینه‌‌‌‌ای شامل چهار نقش توصیه جامعه اسلامی به عقلانیت و اندیشــه‌‌‌‌ورزی؛ تشــویق عالمان مســلمان بــه بهره‌‌‌‌گیری از آثار فلســفی؛ اهتمام به پرورش فیلســوف الهی؛
و کمک به توســعه و تکامل فلســفه اسلامی می‌‌‌‌شــود. زایش‌‌‌‌های مســتقیم نیز پنج نقش ارائه تعاریف جدید برای مفاهیم؛ ارائه برهان‌‌‌‌های فلســفی؛ ارائه استشــهاد و تأییدیــه بر روش برهانی؛ معرفی روش قیاســی-قرآنی؛ و استفاده از مسائل، ایده‌‌‌‌ها و نظریه‌‌‌‌های قرآنی را دربر می‌‌‌‌گیرد.
کلیدواژه‌ها
نقــش قــرآن؛ زایش‌‌‌‌های فلســفی؛ علوم انســانی اسلامی؛ فلسفه اسلامی؛ فلاسفه نوصدرایی؛ نظریه‌‌‌‌پردازی فلسفی قرآن
مراجع
  • قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان
  1. اکبریان، رضا. (1386). مناسبات دین و فلسفه در جهان اسلام. قم. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  2. بهشتی، احمد و علی­‌محمد قهرمانی و محمد سعیدی مهر. (مهر 1399). «عقل­گرایی و فلسفه در معرفت دینی علامه طباطبایی و استاد حکیمی». عقل و دین. دوره 12، ش 23، 96-113
  3. جوادی آملی، عبدالله
  4. ـــــ (27/11/1392). «پیشینه توحیدی ایرانیان قبل از ظهور اسلام». روزنامه کیهان.
  5. ـــــ (1386الف). تبیین براهین اثبات خدا. حمید پارسانیا. قم. اسراء
  6. ـــــ (1390الف). تفسیر انسان به انسان. محمدحسین الهی­زاده. قم. اسراء.
  7. ـــــ (1379). تفسیر تسنیم. ج 1. قم. اسراء.
  8. ـــــ (1388الف). تفسیر تسنیم. ج 8. تحقیق حسن واعظی محمدی. قم. اسراء.
  9. ـــــ (1389). تفسیر تسنیم. ج 17. تحقیق حسین اشرفی و عباس رحیمیان. قم. اسراء.
  10. ـــــ (1397). توحید در قرآن. حیدرعلی ایوبی. قم. اسراء.
  11. ـــــ (زمستان 1384الف). چیستی فلسفه اسلامی. فصلنامه قبسات. دوره 10. ش 35.
  12. ـــــ (1386ب). حیات حقیقی انسان در قرآن کریم. تنظیم و تحقیق غلامعلی امین­دین. ویرایش سعید بندعلی. قم. اسراء
  13. ـــــ (1375). رحیق محتوم. تنظیم و تدوین حمید پارسانیا. قم. اسراء.
  14. ـــــ (1372). شرح حکمت متعالیه. تهران. انتشارات الزهرا.
  15. ـــــ (1398). فلسفۀ حقوق بشر. قم. اسراء.
  16. ـــــ (1384ب). معرفت­شناسی در قرآن. تحقیق حمید پارسانیا. قم. اسراء.
  17. ـــــ (1390ب). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. تحقیق و تنظیم احمد واعظی. قم. اسراء.
  18. ـــــ (1383). نسبت دین و دنیا. قم. اسراء.
  19. خسروپناه، عبدالحسین و حسام الدین مؤمنی شهرکی (پاییز و زمستان 1401). «جستاری در ساختار روش‌شناسی حکمت اسلامی با تأکید بر ساحت هستی‌شناختی». پژوهش­های هستی­شناختی. ش 22. ص 371-398.
  20. دانش شهرکی، حبیب­الله و مصطفی ملکشاهی صفت. (شهریور 1399). «نسبت دین و فلسفه در نگاه فیلون اسکندرانی و عبدالله جوادی آملی». حکمت معاصر. ش 1. ص 81-108.
  21. دیباجی، سید محمدعلی و محسن حسین­نیا. (بهار و تابستان 1397). «بررسی هویت فلسفۀ اسلامی در آثار علامه طباطبایی(ره)». جاویدان خرد. ش 33. ص 127-150.
  22. صدرالمتألهین. (1382). التعلیقات علی الالهیات من الشفاء. تصحیح و تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی. تهران. بنیاد حکمت صدرا.
  23. ـــــ (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة. بیروت. دار احیاء التراث العربی.
  24. ـــــ (1363). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران. مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
  25. طباطبایی، سید محمدحسین. (بی­تا الف). اصول فلسفه و روش رئالیسم. مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری. قم. صدرا.
  26. ـــــ (1387). بررسیهای اسلامی. سید هادی خسروشاهی. قم. بوستان کتاب.
  27. ـــــ (1360). تفسیر المیزان. سید محمدباقر موسوی همدانی. قم. جامعۀ مدرسین.
  28. ـــــ (1374). تفسیر المیزان. سید محمدباقر موسوی همدانی. قم. دفتر انتشارات اسلامی.
  29. ـــــ (1382). شیعه (مجموعه مکاتبات و مراسلات علامه طباطبایی با هانری کربن). تهران. مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
  30. ـــــ (1383). شیعه در اسلام. قم. جامعۀ مدرسین.
  31. ـــــ (بی­تا ب). علی و فلسفۀ الهی. سید ابراهیم علوی. قم. دارالتبلیغ اسلامی.
  32. ـــــ (1428). نهایة الحکمة. تحقیق و تعلیق عباس­علی الزارعی السبزواری. قم. مؤسسة النشر الاسلامی.
  33. مجلسی. (1362). بحارالانوار (حاشیه علامه طباطبایی). تهران. دارالکتب الاسلامیه.
  34. مصباح یزدی، محمدتقی. (1394). آموزش فلسفه، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  35. ـــــ (1391). جامعه و تاریخ از نگاه قرآن. قم. انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
  36. ـــــ (1391). شرح نهایة الحکمة. عبدالرسول عبودیت. قم. انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  37. ـــــ و غلامرضا فیاضی (بهار 1385). میزگرد فلسفه­شناسی (9)؛ فلسفه و دین. معرفت فلسفی. ش 11، ص 11-40.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 25


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب