
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 501 |
تعداد مقالات | 5,252 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,905,935 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,602,030 |
عدالت اجتماعی در توسعۀ شهری: بازخوانی طرح جامع شهر جدید پرند از منظر حق به شهر هانری لوفور | ||
پژوهش های جامعه شناسی معاصر | ||
مقاله 10، دوره 14، شماره 26، شهریور 1404، صفحه 227-254 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/csr.2025.30602.2346 | ||
نویسندگان | ||
حسین ایمانی جاجرمی1؛ محمد محمدی* 2 | ||
1دانشیار گروه توسعۀ اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد توسعۀ محلی (گرایش شهری)، گروه توسعۀ اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
چکیده | ||
شهرهای جدید بهعنوان یکی از راهبردهای اجرایی سیاست شهرسازی برای کاهش فشار بر شهرهای مادر و پاسخگویی به نیازهای جمعیتی در اوایل دهه ۱۳۷۰ ه.ش. ساخته شدند. با اینحال، طراحی و اجرای این شهرها بیشتر با چالشهایی در حوزه عدالت اجتماعی و فضایی روبهرو بوده است. شهر جدید پرند بهعنوان یکی از مهمترین این نمونهها، دارای مسائلی در زمینه توزیع خدمات، کیفیت زیرساختها و دسترسی عادلانه به امکانات شهری است. این مقاله طرح جامع شهر جدید پرند را از منظر نظریه حق به شهر هانری لوفور بازخوانی میکند. پرسش اصلی پژوهش بر واکاوی عدالت فضایی در تخصیص منابع شهری، کیفیت زیرساختها و میزان مشارکت شهروندان در فرآیندهای برنامهریزی متمرکز است. پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی انجامشده و از فنون کیفی برای تحلیل دادهها بهره گرفته است. یافتهها نشان میدهند که شکاف معناداری میان برنامهریزی شهری و نیازهای شهروندان وجود دارد که این مسئله به تشدید نابرابری فضایی منجر شده است. در پایان، بر اساس مبانی نظری لوفور، پیشنهاداتی برای تقویت رویکرد عدالتمحور در توسعه شهری پرند ارائه شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت اجتماعی؛ عدالت فضایی؛ حق به شهر؛ توسعۀ شهری؛ شهر جدید پرند. | ||
مراجع | ||
- امانپور، سعید؛ و فداییجزی، فهیمه، (1402). «سنجش عدالت اجتماعی در ساختار فضایی بندر دیر با تأکید بر کاربریهای خدماتی». مجله برنامهریزی فضایی، 13: 1-20. https://doi.org/10.22108/sppl.2023.136837.1704 - باتلر، کریس، (1398). سیاست فضایی، زندگی روزمره و حق به شهر. ترجمۀ نریمان جهانزاد، تهران: نشر همشهری. - خاکپور، محمد؛ و نصیری، سمیه، (۱۳۹۷). «بررسی نقش مشارکت شهروندان در تحقق حق به شهر: مطالعه موردی شهر مشهد». مجله تحقیقات شهری و منطقهای، ۱۰ (۳۸): ۱۷-۳۵. - خراسانی، مصطفی؛ و عباسی، فاطمه، (۱۴۰۰). «تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری و نقش آن در عدالت اجتماعی». فصلنامه برنامهریزی شهری و منطقهای، ۲۳(۴): ۱۱۰-۱۲۳. - دباغیان، فرنوش، (1395). «ساختار سکونت و نظام محله در شهرهای قرون وسطی: نمونههای موردی شهرهای فلورانس، ونیز، سیهنا و لیون». هنر و تمدن شرق، 4(14): 41-54. https://www.jaco-sj.com/article_49288.html - زیاری، کرامتالله، (1396). برنامه ریزی شهرهای جدید. تهران: نشر سمت. - زیاری، کرامتالله، (1382). «تحولات اجتماعی-فرهنگی ناشی از انقلاب صنعتی در توسعه فضایی تهران». نشریه جغرافیا و توسعه، 1(1): 151-164. - شریعتی، مهدی؛ و میرزایی، مهدی، (۱۳۹۹). «تحلیل شاخصهای حق به شهر در بافتهای فرسوده شهری با تأکید بر توسعه پایدار»، (مورد مطالعه: منطقۀ ۱۵ تهران)». پژوهشهای جغرافیایی و برنامهریزی شهری، ۱۰۵: ۱-۲۰. - علاءالدینی، پویا؛ و جمشیدینسب، مریم، (1395). «مسکن مهر و حق به شهر جماعتهای جدید: مطالعه موردی پروژه پرند». توسعه محلی (روستائی-شهری)، 7(2): 241-258. https://doi.org/10.22059/jrd.2015.60562 - لوفور، هانری، (1402). مکتوباتی در باب شهر. ترجمه ایمان واقفی. تهران: نشر همشهری. - لوفور، هانری، (1398). کتاب درآمدی بر تولید فضای هانری لوفور. ترجمۀ آیدین ترکمه، نشر تیسا. - محمدی، سید مصطفی، (۱۳۹۸). «نقش برنامهریزی شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری: نگاهی به طرحهای شهری در ایران». پژوهشهای شهری، ۲۲(۳): ۲۰۲-۲۱۵. - مرادی، ناصر؛ و شریفی، محمد، (۱۴۰۱). «عدالت اجتماعی در برنامهریزی شهری: رویکردها و چالشها». مجله مطالعات اجتماعی، ۱۲(۱): ۵۰-۶۴. - مجموعه نویسندگان، (1399). تهران و شهرهای جدیدش. تهران: شرکت عمران شهرهای جدید. - محمودیانی، سراجالدین و کوششی، مجید، (1398)، «تحلیل رشد جمعیت شهرهای جدید ایران در مقایسه با شهرهای رقیب». دوفصلنامه مطالعات جمعیتی. - ملکی، ثریا؛ و مصطفوی، شمسالملوک، (1395). «بررسی و نقد نظریه عدالت در رساله جمهوری افلاطون». فلسفه و اندیشههای سیاسی، 141-173. - محمدی، محمدی؛ و مهتا، رسولی، (1403)، «نقش زیرساخت اجتماعی در شهرهای جدید». اولین کنفرانس بینالمللی روانشناسی، علوم تربیتی، مدیریت و علوم اجتماعی، تبریز. - مصاحبههای میدانی از ساکنان پرند، 1402. - میرآبادی، صادق؛ بشارتیفر، سمیه؛ کریمی، احمد؛ و احمدی، مهدی، (1397). «تحلیلی بر الگوی فضایی، ابعاد و عوامل مرتبط با رشد شهرنشینی دوره معاصر در ایران (با تأکید بر شاخصهای توسعهای و معیشتی)». پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 6(3): 605-627. - گروسی، سعیده؛ و شمسالدینیمطلق، محمدحسن، (1402). «ادراک عدالت اجتماعی بر حسب میزان دسترسی شهروندان به خدمات شهری (موردشناسی: شهر کرمان)». مجله مطالعات شهری و منطقهای، 3(9): 66-41. https://sanad.iau.ir/fa/Article/1015860?FullText=FullText - صبوریان، علی؛ و جمالزاده، رضا، (1401). «عدالت در اندیشۀ اجتماعی فیلسوفان مسیحی قرون وسطی». فلسفه، 20(1): 95-116. - خانیکی، هادی؛ و حسینپور، شیما، (1391). «بررسی نحوۀ دسترسی و میزان رضامندی شهروندان شهرهای جدید از خدمات ارتباطی و فنآوری اطلاعات (مطالعۀ موردی شهرهای پرند و پردیس)». برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 3(10): 137-186. - رحمانی، رضا؛ جعفری، شهرام؛ و پارسا، بهروز، (۱۳۹۹). «ارزیابی عدالت فضایی در شهرهای جدید ایران: مطالعه موردی شهر پرند». مجله جغرافیا و برنامهریزی شهری، ۱۵(۲): ۹۸-۱۱۰ - Alaeddini, P. & Jamshidinassab, M., (2016). “Maskan-e Mehr and the Right to the City of New Communities: A Case Study of Parand Project”. Local Development (Rural-Urban), 7(2): 241-258. (In Persian). - Cardoso, R., (2007). “Justice and Social Capital: Spatial Justice and the Role of Public Space in Inclusive Societies”. International Journal of Urban and Regional Research, 31(4): 763–774. https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2007.00729.x - Dabaghian, F., (2016). “Settlement Structure and Neighborhood System in Medieval Cities: Case Studies of Florence, Venice, Siena, and Lyon”. Art and Civilization of the East, 4(14): 41-54. (In Persian). - Evans, M., (2021). “The Unequal Housing and Neighborhood Outcomes of Displaced Movers”. Journal of Urban Affairs, 43(9): 1214-1234. https://doi.org/10.1080/07352166.2020.1730697 - Field Interviews with Residents of Parand, 2023. (In Persian). - Hahnel, R., (2013). Economic Justice and Democracy: From Competition to Cooperation. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203020937 - Harvey, D., (2008). Social Justice and the City. University of Georgia Press. https://doi.org/10.1353/book13205 - Harvey, D., (2012). Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution. London: Verso. - Hytten, K. & Bettez, S. C., (2011). “Understanding Education for Social Justice”. Educational Foundations, 25: 7-24. - Khakpour, M. & Nasiri, S., (2018). “Examining the Role of Citizen Participation in Achieving the Right to the City: A Case Study of Mashhad”. Journal of Urban and Regional Research, 10(38): 17-35. (In Persian). - Kharasani, M. & Abbasi, F., (2021). “Spatial Analysis of Urban Services Distribution and Its Role in Social Justice”. Quarterly of Urban and Regional Planning, 23(4): 110-123. (In Persian). - Khaniaki, H. & Hosseinpour, Sh., (2012). “Examining Access and Satisfaction of Citizens in New Towns Regarding ICT Services: Case Study of Parand and Pardis”. Planning for Welfare and Social Development, 3(10): 137-186. (In Persian). - Lefebvre, H., (1968). Le Droit à la Ville. Paris: Anthropos. - Lefebvre, H., (1971). Critique of Everyday Life, Vol. 1. Verso. - Lefebvre, H., (1991). The Production of Space. Wiley-Blackwell. - Lefebvre, H., (1996a). “The Right to the City”. In: E. Kofman & E. Lebas (Eds.), Writings on Cities (pp. 147-159). Blackwell Publishers. - Lefebvre, H., (1996b). Writings on Cities (E. Kofman & E. Lebas, Trans.). Oxford: Blackwell Publishing. - Lefebvre, H., (2012). “From the Production of Space”. In: Theatre and Performance. - McCann, E. & Porter, R., (2009). “The Global Right to the City”. Journal of Urban Studies, 46(5): 824-840. - Mirabadi, S., Besharatifar, S., Karimi, A. & Ahmadi, M., (2018). “Analysis of Spatial Patterns, Dimensions, and Factors Associated with Urbanization Growth in Contemporary Iran (Emphasizing Development and Livelihood Indicators)”. Urban Planning and Geographic Research, 6(3): 605-627. (In Persian). - Mohammadi, M. & Rasouli, M., (2024). “The Role of Social Infrastructure in New Towns”. Proceedings of the First International Conference on Psychology, Educational Sciences, Management and Social Sciences, Tabriz. (In Persian). - Mohammadi, S. M., (2019). “The Role of Urban Planning in Enhancing Urban Quality of Life: A Review of Urban Plans in Iran”. Urban Studies, 22(3): 202-215. (In Persian). - Park, S.-Y. & Kwan, M.-P., (2017). “The Role of Public Spaces in the Promotion of Spatial Justice”. Environment and Planning A, 49(6): 1250–1272. - Purcell, M., (2002). “Excavating Lefebvre: The Right to the City and its Urban Politics of the Inhabitant”. Geo Journal, 58(2/3): 99-108. https://doi.org/10.1023/B:GEJO.0000010829.62237.8f - Rahmani, R., Jafari, Sh. & Parsa, B., (2020). “Assessment of Spatial Justice in Iran’s New Towns: Case Study of Parand”. Journal of Geography and Urban Planning, 15(2): 98-110. (In Persian). - Sajadi, S. & Shams-aldini Motlagh, M. H., (2023). “Perception of Social Justice According to Citizens' Access to Urban Services: Case Study of Kerman”. Journal of Urban and Regional Studies, (In Persian). - Sabourian, A. & Jamalzadeh, R., (2022). “Justice in the Social Thought of Medieval Christian Philosophers”. Philosophy, 20(1): 95-116. (In Persian). - Sheppard, E., (2006). “David Harvey and Dialectical Space‐Time”. In: David Harvey: A Critical Reader, 121-141. https://doi.org/10.1002/9780470773581.ch7 - Set of Authors. (2020). Tehran and Its New Towns. Tehran: New Towns Development Company. (In Persian). - Williams, P., (2018). “Spatial Justice: A Theoretical and Empirical Approach”. Urban Studies, 55(3): 563–583. - Ziyari, K., (2003). “Social-Cultural Transformations Resulting from the Industrial Revolution in Spatial Development of Tehran”. Journal of Geography and Development, 1(1): 151-164. (In Persian). - Ziyari, K., (2017). Planning New Towns. Tehran: SAMT. (In Persian). - Zhang, Y., (2018). “The Credibility of Slums: Informal Housing and Urban Governance in India”.Land Use Policy, 79: 876-890. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2017.05.029 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 64 |