دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,052
تعداد مشاهده مقاله9,296,988
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,139,829
حاجیلوئی محب, محمد مهدی, خاوری, اکرم, فرزانه, تهمینه, احمدی, مژگان. (1403). سنت های الهی اجتماعی در صحیفه سجادیّه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(7), 170-192. doi: 10.22084/dua.2025.28339.1025
محمد مهدی حاجیلوئی محب; اکرم خاوری; تهمینه فرزانه; مژگان احمدی. "سنت های الهی اجتماعی در صحیفه سجادیّه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4, 7, 1403, 170-192. doi: 10.22084/dua.2025.28339.1025
حاجیلوئی محب, محمد مهدی, خاوری, اکرم, فرزانه, تهمینه, احمدی, مژگان. (1403). 'سنت های الهی اجتماعی در صحیفه سجادیّه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(7), pp. 170-192. doi: 10.22084/dua.2025.28339.1025
حاجیلوئی محب, محمد مهدی, خاوری, اکرم, فرزانه, تهمینه, احمدی, مژگان. سنت های الهی اجتماعی در صحیفه سجادیّه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1403; 4(7): 170-192. doi: 10.22084/dua.2025.28339.1025

سنت های الهی اجتماعی در صحیفه سجادیّه

دوفصلنامه دعاپژوهی
دوره 4، شماره 7، اسفند 1403، صفحه 170-192    اصل مقاله (6.98 M)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2025.28339.1025
نویسندگان
محمد مهدی حاجیلوئی محب* 1؛ اکرم خاوری2؛ تهمینه فرزانه2؛ مژگان احمدی3
1استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2دانش‌آموخته سطح سه و پژوهشگر مرکز پژوهشی حوزه علمیه خواهران، همدان، ایران
3دانش‌آموخته سطح چهار و پژوهشگر مرکز پژوهشی حوزه علمیه خواهران، همدان، ایران
چکیده
واضح است که یکی از موضوعات پر بسامد در آموزه‌های دینی، مسأله سنت‌های الهیِ معطوف به اجتماع بوده که پرداختن به آن‌ها، راهبردی در راستای آگاه‌سازی انسان‌ها به جهان پیرامون خود می‌باشد. رهیافت به این سنت­ها، با مراجعه به متون دینی و از جمله صحیفه سجادیه میسور می­گردد. کاوش انجام شده، با روش توصیفی تحلیلی و با هدف فهم سنن الهی در این کتاب شریف سامان یافته است. بدین روی، متون مرتبط مورد بررسی قرار گرفته و ضمن درنگی کوتاه بر معنای لغوی و اصطلاحی، چهار شاخصه «عمومیّت - حتمیّت - هماهنگی با قانون علیّت - تغییر و تحوّل ناپذیری» سنت­ها استخراج گردید. در گونه سنت­های اجتماعی مطلق و عام، شش نوع قابل طرح است: «ابتلاء و آزمایش - هدایت - برانگیزاندن پیامبران - فرستادن کتاب­های آسمانی - اتمام حجّت - بازتاب اعمال». سنت­های اجتماعی مقیّد و مشروط، نیز سه نوع بوده: «استیصال - امهال - استدراج و املاء». بررسی­ها نشان داد که سنت­های الهی در هر دو ساحت فردی و اجتماعی و نیز، گونه­های مطلق و مقید، در صحیفه سجادیه وجود داشته و با زبان دعا به صورتی گسترده و به همراه زمینه­ها، فرآیندها و روش­ها بیان گردیده­اند. استخراج و عرضه نُه گونه از سنت­های الهیِ اجتماعی در صحیفه سجادیه، از نوآوری­های پژوهش حاضر تلقّی می­گردد.
کلیدواژه‌ها
صحیفه سجادیه؛ سنت­های الهیِ اجتماعی؛ سنت‌های مطلق؛ سنت‌های مقیّد
مراجع
  • قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  • شعرانی، ابوالحسن. (1393ش). ترجمه صحیفه سجادیه، چاپ سوم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
  • ابن بابویه، محمد بن على. (1398ش). التوحید، قم، جامعه مدرسین.
  • ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه الله. (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
  • ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (1414ق). لسان ‌العرب، چاپ سوم، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
  • امامی، محمدجعفر؛ آشتیانی، محمدرضا. (1373ش). ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، قم: اسوه.
  • انصاریان، حسین، (1389ش). شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، قم، دارالعرفان.
  • الجواهری، ابن حماد اسماعیل. (1407ق). صحاح اللغه، چاپ چهار، بیروت، دارالعلم للمایین.
  • ترخان، قاسم. (1403). سنت‌های الهی اجتماعی وپیشرفت، قم، سازمان انتشارات­پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • دهخدا، علی اکبر. (1377ش). لغت­نامه، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم، الدارالشامیه.
  • سبحانی تبریزی، شیخ جعفر. (1420ق). الموجز فی اصول الفقه یبحث عن الادله اللفظیه و العقلیه، چاپ دوم، قم، موسسه الامام الصادق(علیه‌السلام).
  • صفار، محمد بن حسن. (1404ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(صلى الله علیهم‏)، چاپ دوم‏، قم، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى.
  • طباطبایی، محمدحسین.(1374ش). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمدباقر موسوی، چاپ پنجم، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  • طبرسی، فضل بن حسن. (1372ش). مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ سوم تهران، ناصر خسرو.
  • طریحی، فخرالدین بن محمد. (1403ق). مجمع البحرین، بیروت، موسسه الوفاء.
  • طیب، عبدالحسین. (1378ش). اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، چاپ دوم، ‌تهران، انتشارات اسلام‌.
  • عسکری، ابوهلال. (1426ق). الفروق اللغویه، قم، موسسه النشر الاسلامی.
  • فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد. (1409ق). کتاب العین، چاپ دوم، قم، نشر هجرت.
  • فیض کاشانی، محمدبن‌شاه مرتضی. (1415ق). الصافی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر.
  • قهپایی، بدیع‌الزمان هرندی. (1374ش). شرح صحیفه­سجادیه، به کوشش:حسین درگاهی، تهران،سازمان چاپ وانتشارات.
  • قرشی، علی اکبر. (1396ش). تفسیر احسن الحدیث، قم، بوستان کتاب.
  • کبیرمدنی، سیدعلیخان بن احمد. (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفه سیدالساجدین، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  • لیثی واسطی، علی بن محمد. (1376ش). عیون الحکم و المواعظ، قم، دارالحدیث.
  • مجلسى، محمدباقر. (1363ش). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، چاپ دوم، تهران، اسلامیة.
  • مرادخانی تهرانی، احمد. (1403). سنّت‌های اجتماعی الهی در قرآن، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
  • مصباح یزدی، محمدتقی. (1372ش). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، چاپ دوم، قم، سازمان تبلیغات اسلامی.
  • مصطفوی، حسن. (1385ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز نشر آثار العلامه المصطفوی.
  • مطهری، مرتضی. (1428ق). مجموعه آثار، چاپ سوم تهران، صدرا.
  • مظفر، محمدرضا. (1343ش). اصول الفقه، تهران: بوستان کتاب.
  • مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1374ش). تفسیر نمونه، چاپ پنجم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.

 

  • مقالات
  • باغبانان, زهرا و احمدی فراز, مهدی . (1398). واکاوی واژه رضا در صحیفه سجادیه. فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی, 15(33), 11-40. doi: 22081/jare.2019.54558.1399
  • ترخان، قاسم. (1397). تأملی در قوانین فرامادی پیشرفت بر اساس سنت‌های اجتماعی الهی. حکمت اسلامی, 5 (شماره1-پیاپی 16 «بهار 97»), 125-152.
  • عجمی، هادی. (1400). آثار تربیتی گرفتاری‌های زندگی از نگاه امام سجاد(علیه السلام)، با تأکید بر دعاهای صحیفه»، ره توشه تابستان 1400 - شماره 132 (رمضان) (‎9 صفحه - از 93 تا 101)
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 58
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 45


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب