آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,902 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,363 |
بازخوانی الگوی معماری فضاهای آیینی، تشریفاتی دوره ساسانی (بناها و مجموعه نقش برجسته‌ها) با محوریت عنصر مقدس آب | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2025.28341.2630 | ||
| نویسندگان | ||
| پگاه صامعی یزدی1؛ الهام اندرودی* 2؛ محمد حسن طالبیان3 | ||
| 1مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2مرمت و مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 3دانشیار دانشگاه تهران، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشکده معماری، گروه مرمت | ||
| چکیده | ||
| معماری دورۀ ساسانی شکل دهندۀ آثار یادمانی در ارتباط با تشریفات یا مراسم آیینی بوده است. کاخ‌ها، آتشکده‌ها و معابد آناهیتا جزو آثار شاخص این دوره هستند و عناصر متبرک آب و آتش هر دو در بقایای یادمان‌های ساسانی یافت می‌شود. با وجود پژوهش‌هایی پیرامون اجزاء معماری مرتبط با آب و آتش در آتشکده‌ها و معابد آناهیتا، چگونگی ارتباط مجموعه‌های آیینی و تشریفاتی ساسانی با آب از نگاه سازماندهی فضایی کلی کمتر بررسی شده است. هدف این پژوهش ارائۀ خوانشی از الگوی معماری فضاهای آیینی، تشریفاتی ساسانی با محوریت آب است و بدین ترتیب قصد دارد بدین پرسش مهم پاسخ دهد که آیا ساختار مشترکی در ارتباط با آب و منابع آن (همانند چشمه‌های مقدس، رودخانه‌ها) در شکل‌گیری معماری مجموعه‌های ساسانی وجود دارد؟ و همچنین آیا اندام‌های مهم معماری ساسانی در ترکیب بندی کلی از منابع آب تأثیر گرفته اند؟ این پژوهش با روش تفسیری-تاریخی و مطالعات اسنادی و میدانی، ابتدا مهم‌ترین مجموعه بناهای آیینی و تشریفاتی ساسانی را بررسی کرده است. این مجموعه‌ها شامل آتشکده، کاخ و یا هردو (مانند مجموعه ساسانی فیروزآباد و تخت سلیمان)، همچنین کاخ و شهر مرتبط با آن و نقش‌برجسته‌ها و مجموعه وابسته به آن‌ها است. تعبیر نقش‌برجسته‌ها به مثابه فضای قابل خوانش، به مفهوم تجربه انسان از آن به واسطه یک عنصر و یا نماد در معماری استناد شده است. سپس چینش بخش‌های مختلف بناها در ارتباط با سازماندهی منابع آب تحلیل شده‌اند. یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که مجموعه‌های مطالعه شده در جوار آب قرار داشته و سازماندهی فضایی و استقراری آن‌ها مرتبط با محور کلی است که آب در مرکز آن قرار دارد و جهت‌گیری و جای‌گیری اندام‌های مهم همانند ایوان‌ها را تحت تأثیر خود قرار داده است. جزئیات الگوهای مشترک مبتنی بر محوریت آب در بناهای مطالعه شده در این پژوهش در نتیجۀ تحلیل‌های تاریخی، کالبدی و فضایی ارائه شده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فضاهای آیینی و تشریفاتی؛ مجموعه‌های ساسانی؛ عنصر مقدس آب؛ کاخ‌ها و شهرها؛ نقش برجسته‌ها | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 160 |
||