دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,045
تعداد مشاهده مقاله9,290,910
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,135,366
سبحانی نیا, محمد. (1403). تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(6), 167-189. doi: 10.22084/dua.2025.29746.1093
محمد سبحانی نیا. "تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4, 6, 1403, 167-189. doi: 10.22084/dua.2025.29746.1093
سبحانی نیا, محمد. (1403). 'تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 4(6), pp. 167-189. doi: 10.22084/dua.2025.29746.1093
سبحانی نیا, محمد. تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1403; 4(6): 167-189. doi: 10.22084/dua.2025.29746.1093

تحلیل شبکه مضامین دعای عهد به منظور کشف الگوی زیست منتظرانه

دوفصلنامه دعاپژوهی
دوره 4، شماره 6، شهریور 1403، صفحه 167-189    اصل مقاله (6.07 M)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2025.29746.1093
نویسنده
محمد سبحانی نیا*
استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه کاشان
چکیده
چکیده
از جمله مهم‌ترین متون حدیثی به‌جای‌مانده از امامان معصوم، ادعیۀ ایشان است که غالباً رویکرد آن­ها برآورده‌کردن نیازهای انسانی است. در این میان، در حوزۀ مهدویت، دعای عهد منقول از امام صادق(ع)‌، نقش تعیین­کننده­ای در ترسیم سبک زندگی مهدوی دارد. اگرچه بسیاری از محققان نسبت به دعای مذکور، اهتمام ورزیده­اند، اما آنچه تاکنون مطرح شده، بیش­تر ناظر به شرح و تفسیر آن بوده است. در این پژوهش، تلاش شده است، با استفاده از روش تحلیل محتوایی، با استخراج کمیّ داده­ها، فراوانی واژگان کلیدی، مضامین اصلی و مضامین فرعی یا نقاط تمرکز دعای عهد، الگوی زیست منتظرانه معرّفی شود. در این راستا از مجمـوع 15 فراز دعای عهد، 12 عنوان کلیـدی و کلـی و 50 موضوع فرعی اسـتخراج شده است. با «طبقه‌بندی» جهت‌گیری‌ها برای دست‌یابی به «مقوله»های تحقیق روشن شد که از 12 موضوع اصلی استخراج‌شده، 30 مجموعه (60 درصد) به موضوع سبک زندگی مهدوی، 12مجموعه (24درصد) به موضوع امام‌شناسی و 8 مجموعه (16 درصد) نیز به مسئله خداشناسی اشاره دارند. بر این اساس با توجه به این‌که زیست منتظرانه در متـن دعا از کمّیّـت بیش­تری برخـوردار است، مـی­تـوان آن را محـوری­تریـن موضوع دعای عهد قلم‌داد کرد و این نشان‌دهندۀ برجسته‌بودن بُعد شناختی این دعای ارزشمند است.  
کلیدواژه‌ها
دعای عهد؛ خداشناسی؛ امام شناسی؛ زیست منتظرانه؛ مهدویت
مراجع
فهرست منابع

  • قرآن مجید
  • آقا‌بزرگ تهرانی.( ۱۴۰۸ق). الذریعه إلی تصانیف الشیعه. قم: اسماعیلیان‌.
  • ابن‌مشهدى، محمد بن جعفر.(1419ق). المزار الکبیر. قم: دفتر انتشارات اسلامى‌.
  • ابن طاووس، سید‌علی بن موسی.(1416ق). مصباح الزائر. چاپ اول، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم بن على.(1414ق). لسان العرب. چاپ سوم، بیروت‌: دار صادر‌.
  • ابن خلدون، عبدالرحمن.(1413 ق). مقدمه ابن خلدون. بیروت‌: دارالکتب العلمیه‌.
  • ابن بابویه، محمد بن علی.(۱۳95ق).کمال الدین و تمام النعمه. تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • امینی، عبدالحسین.(1366). الغدیر. چاپ دوم‌، تهران: دارالکتب الاسلامیه‌.
  • امانی، رضا؛ خوش‌ناموند، مسعود.(1393). «بررسی روابط بینامتنی قرآن و دعای عهد». همایش ملی بینامتنیت.
  • باردن، لورنس.( 1375). تحلیل محتوا. ترجمۀ ملیحه آشتیانی و محمد یمنـی دوزی،تهران:انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  • پورسیدآقایی، سید مسعود.(1385). «عهد محبت‌؛ بیعت اطاعت»، دوماه‌نامه امان‌، صص27-18.
  • حسینی زیدی، ابوالقاسم؛ عباس‌زاده، حمید و همکاران.(1397). «بررسی عناصر سه‌گانه فکری، شکلی و ساختاری و جلوه‌های علم معانی و بیان در دعای عهد»، عصر آدینه، شماره 27، صص 135-111.
  • داود پور، مرتضی.(1388). آموزه‌های اجتماعی دعای عهد، قم: موسسه آینده روشن.
  • دشتبانی، معین.(1390). بررسی مبانی قرآنی وروایی دعای عهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی‌.
  • راغب الأصفهانی، حسین بن محمد.(1404ق). المفردات فی غریب القرآن. چاپ دوم، تهران: دفتر نشر الکتاب.
  • طباطبائی، سیّد‌محمّدحسین.‌(1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم:دفتر انتشارات اسلامی‌‌ جامعة مدرّسین حوزةعلمیّة قم.
  • صاحب، إسماعیل بن عباد.(1414 ق). المحیط فی اللغه. بیروت‏: عالم الکتاب.‏
  • طریحی، فخرالدین.(1375). مجمع البحرین. چاپ سوم، تهران: انتشارات مرتضوى‌.
  • عسکرى، حسن بن عبدالله‌‌.(1400ق). الفروق فی اللغه. بیروت‌: دار الآفاق الجدیده.
  • فیروزان، توفیق.‌(1360). روش تحلیل محتوا. تهران: نشر آگاه.
  • کفعمى، ابراهیم بن على.( 1405 ق ). المصباح للکفعمی. چاپ دوم، ‏قم‏: دار الرضی‌.
  • کیوی، ریمون و کامپنهود، لوک وان (1381). روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالحســـین نیک‌گهر، چاپ ششم، تهران: انتشارات توتیا.
  • کلینى، محمد بن یعقوب.(1407 ق‏). الکافی. چاپ چهارم‌، تهران‏: دار الکتب الإسلامیه‏.
  • فراهیدی، خلیل بن احمد.(1408ق). کتاب العین. بیروت‌: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‌.
  • قصیری، مجتبی.(1398). «صفات منتظران بر اساس دعای عهد»، مطالعات مهدوی، شماره45 ، صص46-27.
  • قرائتی، محسن.(1392). زندگی مهدوی در سایه دعای عهد. قم: مؤسسه مهدی موعود‌.
  • قرائتی، محسن.(1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن .
  • مجلسى، محمد باقر.(1403 ق).‏ بحار الأنوار. چاپ دوم‏، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی.‏
  • ‌مصطفوی، محمدحسن.(1399). التحقیق فی کلمات‌القرآن الکریم. تهران: مرکز نشر کتاب.
  • مکارم شیرازی، ناصر.(1427ق). دائرة المعارف فقه مقارن. قم: مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(ع).
  • موسوی اصفهانی، سید‌محمدتقی.(1376). مکیال المکارم. ترجمه سید‌مهدی حائری قزوینی، چاپ چهارم، انتشارات بدر.
  • نعمانی، محمد بن ابراهیم.(1397ق). الغیبه. مصحح: على‌اکبر غفارى، تهران‏: نشر صدوق‏.
  • ‏نئوندورف،کیمبرلی‌.(1395).راهنمـای تحلیـل محتـوا. مترجمـان:حامـدبخشـی و وجیهـه جلائیا‌ن،مشهد: جهاد دانشگاهی.
  • هرندی، محمد‌بن‌محمد حسن.(1383). شرح دعای عهد‌. به کوشش درگاهی، حسین، تهران: شمس الضحی
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 61
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب