دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,045
تعداد مشاهده مقاله9,290,934
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,135,376
اسدی نژاد, سید محمد. (1402). طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی در آیه 286 سوره بقره. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(5), 116-136. doi: 10.22084/dua.2024.29244.1070
سید محمد اسدی نژاد. "طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی در آیه 286 سوره بقره". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3, 5, 1402, 116-136. doi: 10.22084/dua.2024.29244.1070
اسدی نژاد, سید محمد. (1402). 'طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی در آیه 286 سوره بقره', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(5), pp. 116-136. doi: 10.22084/dua.2024.29244.1070
اسدی نژاد, سید محمد. طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی در آیه 286 سوره بقره. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1402; 3(5): 116-136. doi: 10.22084/dua.2024.29244.1070

طلب مغفرت در مورد نسیان و خطا از حیث حقوقی در آیه 286 سوره بقره

دوفصلنامه دعاپژوهی
دوره 3، شماره 5، اسفند 1402، صفحه 116-136    اصل مقاله (573.4 K)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2024.29244.1070
نویسنده
سید محمد اسدی نژاد*
دانشیار گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده
دعا و نیایش نه‌تنها برای طلب حاجات است، بلکه وسیله‌ای برای تزکیه و قرب الهی و رسیدن به جامعه توحیدی محسوب می‌شود. جامعه توحیدی جز با رعایت حق الناس و حق الله به وجود نمی‌آید. بر اساس دعای مندرج در آیه 286 سوره بقره، طلب مغفرت از بابت نسیان و خطای انسانی خواسته شده است. سؤال این است: هدف از طلب مغفرت با وجود عدم سوء‌نیت چیست و طلب مغفرت چه تأثیری دارد؟ در این مقاله با مطالعه کتابخانه‌ای و با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی معلوم می‌شود، نسیان و خطا اگر دارای زمینه‌های اختیاری  و مبتنی بر تقصیر عمدی نبوده باشد، بر اساس حدیث رفع ممکن است موجب رفع حکم تکلیفی در شرایط خاص شود؛ ولی موجب رفع حکم وضعی نمی‌گردد و طلب مغفرت از این حیث تأثیری ندارد. رفع حکم در این‌گونه موارد، نه‌تنها از باب امتنان است، بلکه خسارت وارد شده به دیگران در هر صورت باید جبران گردد. هر چند نسیان و خطا ممکن است در اثر غفلت باشد ولی در هر صورت، رعایت حق الناس و جبران خسارت به‌عنوان مقدمه موجب استجابت دعا می‌شود. عدم رعایت آن از موانع استجابت دعاست.
کلیدواژه‌ها
دعا؛ نسیان؛ خطا؛ حدیث رفع؛ حکم تکلیفی؛ حکم وضعی
مراجع
فهرست منابع؛

  • ابدالی، مهرزاد. (1389). «تحلیل مفاهیم اعتبار حقوقی و هنجار حقوقی»، نشریه مدرس علوم انسانی، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره4 شماره2، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  • ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمدبن علی. (1413). من لایحضرالفقهیه. جلد 2، قم: دفترانتشارات جامعه مدرسین.
  • ن------------------------. (1362). الخصال‌. جلد دوم‌، قم: انتشارات جامعه مدرسین‌.
  • ابن منظور، ابوالفضل. (1414). لسان العرب. جلد14، بیروت: دارالفکر للطباع و النشر و التوزیع.
  • أحسائی، محمدبن ابی جمهور. (1403). عوالی اللئالی العزیزیة. جلد3، تحقیق مجتبى عراقی، قم: نشر سید الشهداء.
  • آمدی (التمیمی)، عبدالواحد. (1410). غررالحکم ودررالحکم. مصحح سیدمهدی رجایی، قم: دارالکتب الاسلامی.
  • اسدی نژاد، سیدمحمد. (1391). «نگاهی نو به حق و تکلیف از دریچه نهج البلاغه»، فصل‌نامه مطالعات حقوق بشراسلامی، شماره دوم.
  • انصاری، شیخ مرتضی. (1415). «مکاسب»، جلد2، قم: کنگره بزرگ‌داشت شیخ اعظم.
  • موسوی، سید‌روح الله، (امام خمینی). (1421­ق). کتاب البیع. جلد1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • موسوی، سید‌روح­الله (امام خمینی). (1415­ق). مناهج الوصول إلى علم الأصول. جلد2‌، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • ن-----------------------------. (1386). انوارالهدایه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • ن---------------------------. (1379). الطهاره. تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • بحرانی، سید‌هاشم. (1416ق).البرهان فی تفسیر القرآن. ج 2، چاپ دوم، تهران‌: بنیاد بعثت.
  • برقی، احمد. (1370). المحاسن. جلد دوم، ترجمه سید جلال الدین محدث، تهران‌: دارالکتب الاسلامیه.
  • بیضاوی­قاضی، ناصرالدین­عبدالله بن­عمر. (1418). تفسیر البیضاوی. جلدپنجم، بیروت: انتشارات­الاعلمی­للمطبوعات.
  • تبریزی، جواد. (1385). صراط النجاه. جلدسوم، چاپ سوم، قم: نشر دارالصدیقه الشهید.
  • تویسرکانی، محمدبن احمد. (1413). لئالی الاخبار. ج4، قم: علامه.
  • دانش‌پژوه، مصطفی. (1384). تأملی در اهداف حقوق در نظام حقوق اسلامی. فصل‌نامه بصیرت، سال دوازدهم، شماره 35.
  • دوورژه، موریس. (1366). روش‌های علوم اجتماعی. ترجمه خسرو اسدی، تهران: نشر امیرکبیر.
  • جعفری لنگرودی. (1370). مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام. تهران: گنج دانش.
  • جوادی آملی، عبدالله. (1377). مبادی اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
  • جصاص، احمدبن علی. (1405). احکام القرآن. بیروت: داراحیاالتراث العربی.
  • حمیری، نشوان بن سعید. (1420). شمس العلوم و دواء الکلام العرب من الکلوم‌‌. ج3، بیروت: دارالفکرالمعاصر.
  • خراسانی، آخوند. (1409). کفایة الأصول. جلداول، چاپ دهم، قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
  • ن------------. (1407). فوائدالاصول. تهران: وزارت ارشاد.
  • خمینی، سید‌حسن. «حدیث رفع». پژوهش‌نامه متین، دوره دوازدهم، شماره 46.
  • سجادی، جعفر. (1380). فرهنگ معارف اسلامی. جلداول، چاپ چهارم، تهران: انتشارات کومش‌.
  • شهیدثانی‌، زین‌الدین. (1413). مسالک الافهام. جلد سوم‌، مؤسسه معارف اسلامی.
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (1423). المفردات فی غریب القرآن، جلداول و جلد چهارم، چاپ دوم، قم: دفتر نشر الکتاب.
  • عاملی، زین­الدین بن علی (شهید ثانی). (1412­ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. جلد 3، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌.
  • عاملی، شیخ حر (1414). وسائل الشیعة. جلد هشتم وجلد پانزدهم، چاپ دهم، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
  • عسکری، حسن بن عبدالله. (2007). تصحیح الوجوه. مصر: مکتبه الثافه الدینیه.
  • قمی، ابوالقاسم. (1371). جامع الشتات. جلد2، تهران: نشر کیهان.
  • طباطبایى یزدى‌، سید‌محمد‌کاظم بن عبدالعظیم. (1370). حاشیة المکاسب. جلد اول و جلد دهم، چاپ چهارم، قم: ناشر مؤسسة اسماعیلیان.
  • طبرسی، فضل بن حسن. (1395). مجمع البیان. قم: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
  • طوسی، ابوجعفر. (1387). المبسوط فی الفقه.جلد6، قم: المکتبه المرتضویه.
  • کاتوزیان، ناصر. (1382). مقدمه علم حقوق. تهران: شرکت انتشار سهامی.
  • کلینی، یعقوب. (بی تا). الکافی. ج6، ترجمه علی‌اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • مکارم شیرازی، ناصر. (1411). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه امام امیر‌المؤمنین.
  • ن-----------------. (1428). مختصرالامثل. ج1، قم: مدرسه امیرالمومنین.
  • ن-----------------. (1374). تفسیرنمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • موسوی خوئی، ابوالقاسم. (1371). المستند فی شرح العروه الوثقی. جلد ششم، چاپ دوم، قم: انتشارات مؤسسه احیاء آثارالامام الخوئی (قدس).
  • ن--------------------------. (بی‌تا). مصباح الفقاهه. جلد1و4، بی‌جا: بی‌نا.
  • ن-------------------------.(1422). محاضرات فی اصول الفقه‌. قم: مؤسسه احیاء آثار السید الخویی.
  • موسوی بجنوردى، السید حسن. (1377). القواعد الفقهیة. جلدپنجم، چاپ اول، قم: نشر الهادی.
  • محقق داماد‌، سید‌مصطفى. (1406). قواعد فقه. جلد چهارم، تهران: ناشر مرکز نشر علوم اسلامى.
  • مطهری‌، شهید مرتضی. (1373). وحی و نبوت‌. چاپ هفتم، تهران: صدرا.
  • نیشابوری، محمودبن ابوالحسن. (1415). ایجازالبیان. جلد 1، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
  • نوری، میرزاحسن. (‌1408). مستدرک الوسائل. ج5، بیروت: موسسه آل البیت.
-Bentham,Jeremy.(2000). An Introduction To the Principles of morals and legislation,USA: Botoche books.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 175
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 160


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب