آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,052 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,296,918 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,787 |
سفال قرمز منقوش دوران مس‌وسنگ شرق مازندران بر اساس کاوش تپه‌عباسی خانسر نکا | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 اسفند 1402 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2024.28468.2636 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمدرضا آل احمد1؛ رحمت عباس نژاد سرستی* 2؛ رقیه رحیمی سرخنی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 2دانشیار گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 3استادیار گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، دانشگاه مازندران، چالوس، ایران. | ||
| چکیده | ||
| چگونگی فرایندهای شکل‌گیری جوامع دوران مس‌وسنگ در شرق مازندران و شناخت شاخص‌های فرهنگی بومی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آنها، یکی از پرسش‌های مهم است. سفال قرمزِ منقوش شاخص‌ترین داده فرهنگی نوسنگی متاخر و دوره مس‌وسنگ در شرق مازندران است. شناخت ویژگی‌های این سفال، از نظر فنی و تزئینی چشم‌انداز بهتری از این جوامع و پیوندهای احتمالی با مناطق همجوار را در بازه زمانی هزاره ششم تا اواسط هزار پنجم ارائه می‌کند. در تحتانی‌ترین لایه‌های استقراری تپه عباسی نکا، همزمان با سفال نوسنگی، سفال قرمزِ منقوش دیده شده است که با انوع مشابه خود در مناطق همجوار یعنی منطقه فلات مرکزی، شمال شرق و دشت گرگان، دارای ویژگی‌های فنی و تزئینی متفاوتی با فرهنگ سفالی دوره پیشین (نوسنگی) هستند و نشان‌دهنده وجود سطحی جدید از فناوری در تولید سفال است. این سفال همچنین، با نمونه‌های مشابه مناطق همجوار، همانندی‌های آشکاری دارد؛ ازجمله الگوی پیدایش در نهشته‌های باستانی، شیوه‌‌ی فرآوری و آماده‌سازی گِل، استفاده از آمیزه معدنی، پخت مناسب و کامل، شیوه تزیین نقوش هندسی سیاه‌رنگ روی زمینه قرمز. تفاوت‌ها نیز شامل فقدان نقوش گیاهی و جانوری، عدم وجود سفال‌های نخودی منقوش بویژه در دشت‌های پست و استفاده گسترده‌تر از آمیزه معدنی هستند. با توجه به داده‌های موجود، سفال‌قرمز منقوش در تپه‌عباسی نکا (و دشت‌های شرق مازندران) هم‌راستا و مشابه با مناطق مجاور و بویژه فلات مرکزی، در مراحل پایانی نوسنگی است، اما روندی که بعد از آن طی شده متفاوت از الگو‌هایی است که در فلات مرکزی طبقه‌بندی شده است. سفال قرمز منقوش تپه عباسی در مرحله‌ای همزمان با انتقالی مس‌وسنگ در فلات مرکزی، در تحتانی‌ترین لایه استقراری (لایه ۱۲) پدیدار می‌شود (مرحله ۱)؛ سپس در لایه بعد (لایه ۱۱) به صورت تک‌دوره و با پیشرفت در ویژگی‌های تولیدی ولی با مشخصات ظاهری قبل ادامه می‌یابد (مرحله ۲). در مرحله بعد و در لایه ۱۰ (دوره مفرغ)، استفاده و یا تولید سفال قرمز منقوش مرحله ۲ همچنان با روندی نزولی از نظر کیفی و کمی ادامه می‌یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شرق مازندران؛ چشمه‌علی؛ مس‌وسنگ انتقالی؛ سفال قرمز منقوش؛ تپه عباسی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 293 |
||