دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,045
تعداد مشاهده مقاله9,290,910
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,135,367
اصلانی, مهدی, مهدوی راد, محمدعلی. (1402). جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(4), 163-180. doi: 10.22084/dua.2024.28725.1045
مهدی اصلانی; محمدعلی مهدوی راد. "جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3, 4, 1402, 163-180. doi: 10.22084/dua.2024.28725.1045
اصلانی, مهدی, مهدوی راد, محمدعلی. (1402). 'جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 3(4), pp. 163-180. doi: 10.22084/dua.2024.28725.1045
اصلانی, مهدی, مهدوی راد, محمدعلی. جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1402; 3(4): 163-180. doi: 10.22084/dua.2024.28725.1045

جستاری در رویکردهای اجتماعی سیدبن‌طاووس در کتاب تتمات مصباح

دوفصلنامه دعاپژوهی
دوره 3، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 163-180    اصل مقاله (404.55 K)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2024.28725.1045
نویسندگان
مهدی اصلانی* 1؛ محمدعلی مهدوی راد* 2
1دانشجوی دکتری مدرسی معارف گرایش قرآن و متون، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ایران
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران
چکیده
مقاله حاضر به بررسی رویکردهای سیدبن‌طاووس به‌عنوان شخصیتی اثرگذار در گسترش و تعمیق فرهنگ دعا در مکتب تشیع در تألیف اثر مهم دعایی خود «تتمات مصباح المتهجد» می‌پردازد. رویکردهایی که علاوه بر شخصیت علمی، معنوی و عرفانی ابن‌طاووس، از جنبه‌های دیگری چون زمان‌شناسی، بصیرت دینی، کنش‌گری اجتماعی- سیاسی به‌جای انزوای اجتماعی و کناره‌گیری از سیاست و جامعه‌گزینی بجای جامعه‌گریزی در شخصیت وی نشأت گرفته است. انتخاب این موضوع به این جهت است که حیات ابن‌طاووس در یکی از مقاطع بسیار حساس تاریخ اسلام -یعنی مقطع سقوط سلسله بنی‌عباس توسط مغولان- قرار داشت و موضع‌گیری و کنش سیاسی و اجتماعی او، نقش مهم و مؤثری در آن مقطع و زمان‌های بعد ایفا کرد و در آن شرایط، نقطه عطفی در حیات مکتب تشیع بود. اما، با این حال در برخی از اظهارنظرها به این عالم فرهیخته، نسبت‌هایی از قبیل انزوای اجتماعی، بی‌توجهی به رسالت الهی عالمان ربانی در قبال جامعه و حتی گرایش به تصوف داده شده است که باید این نسبت‌ها مورد بررسی قرار گیرد. از این رو مسئله‌ی محوری این پژوهش، بررسی رویکردهای اجتماعی و سیاسی او در تألیف اثر دعایی و هم‌چنین، نقد نسبت‌هایی است که به وی داده شده است.
کلیدواژه‌ها
"؛ ابن‌طاووس"؛ تتمات مصباح‌المتهجد"؛ دعا"؛ ادعیه مأثوره"؛ امام سجاد(ع)
مراجع
فهرست منابع

کتاب‌ها

  • قرآن کریم.
  • ابن‌طاووس،علی‌بن‌موسی.‏ (1367)، الإقبال الأعمال. ترجمه: محمد آخوندی، چاپ دوم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  • نـــــــــــــــــــ‏. (1418 ق)، الإقبال بالأعمال. تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، چاپ دوم، قم، مکتب الأعلام الإسلامی، مرکز النشر.
  • نــــــــــــــــــــ. (1395)، اقبال الأعمال. ترجمه: محمد روحی، چاپ دوازدهم، قم: سماء قلم.
  • نــــــــــــــــــــ. (1369)، برنامه سعادت. ترجمه: سیدمحمد‌باقر شهیدی گلپایگانی، چاپ چهارم، تهران: مرتضوی.
  • نــــــــــــــــــــ. (1371)، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع. به‌کوشش جواد قیومی، چاپ اول، بی‌جا: مؤسسة الآفاق.
  • نــــــــــــــــــــ. (1374)، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف. ترجمه داود الهامی، چاپ دوم، قم: دفتر نشر نوید اسلام.
  • نــــــــــــــــــــ‏. (1406 ق)، فلاح السائل. چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‏.
  • نــــــــــــــــــــ‏. (1412 ق)، کشف المحجة لثمرة المهجة. محقق: محمد حسون، چاپ دوم، قم: مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی‏.
  • احمدى، مهدى. (1389)، تاریخ حدیث شیعه در سده هاى چهارم تا هفتم هجرى. چاپ اول، قم: موسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر.
  • اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین. (1415 ق)، الأغانی. چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • امین، حسن. (1423 ق)، دائرة المعارف الاسلامیة الشیعیة. چاپ ششم، بیروت: دار‌التعارف للمطبوعات.
  • امین عاملی، محسن. (1403 ق)، أعیان الشیعة. محقق: حسن امین، چاپ اول، بیروت: دار‌التعارف للمطبوعات‏.
  • تهرانی، آقا‌بزرگ. (1403 ق)، الذریعة إلی تصانیف الشیعه. چاپ سوم، بیروت: دارالأضواء.
  • تهرانی، میرزا ابوالفضل. (1376)، شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور. توضیحات پاورقی: سید ابراهیم شبیری، چاپ اول، تهران: مرتضوی.
  • جمعی از‌ پژوهشگران‌ حوزه‌ علمیه قم. (1382)، گلشن ابرار. زیر نظر ‌پژوهشکده‌ باقرالعلوم (ع)، قم: معروف.
  • جوینی، عطاملک. (1385)، تاریخ جهانگشای. تصحیح: محمد قزوینی، تهران: نگاه.
  • حسن‌زاده‌آملی، حسن. (1390)، در آسمان معرفت. تحقیق و تنظیم: محمد بدیعی، چاپ نهم، قم: تشیع.
  • حلى، حسن بن یوسف. (1411 ق)، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین(ع)‏. محقق و مصحح: حسین درگاهى، چاپ اول، تهران: وزارت ارشاد.
  • زبیدی، محمد مرتضی. (1414 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق و مصحح: هلالی علی و سیری علی، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
  • صادقی کاشانی، مصطفی. (1394)،‌ تاریخ نگاری ابن‌طاووس. چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • ضیف، شوقی. (1976 م)، الشعر و الغنا فی المدینۀ و مکه لعصر بنی‌امیه. چاپ اول، قاهره: دارالمعارف بمصر.
  • طوسی، محمد بن الحسن. (1411 ق)، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد. چاپ اول، بیروت: مؤسسة فقه الشیعة.
  • عبدالهی، امیر. (1385)، فعالیت علمی و فرهنگی علمای شیعه در عصر پهلوی. چاپ اول، بی‌جا: دفتر عقل.
  • قمی، عباس. (1389)، فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام. چاپ اول، قم: نور مطاف.
  • کرمی، میثم. (1389)، غزالی‌شناسی، چاپ اول، تهران: حکمت.
  • کُلبرگ، ایتان. (1371)، کتاب‌خانه ابن‌طاووس و احوال و آثار او. مترجم: رسول جعفریان، علی قرایی، چاپ اول، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  • گروه مؤلفان.(1427 ق)، پیشوایان هدایت. چاپ اول، قم: مجمع العالمی لاهل‌البیت (ع)‏.
  • مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی‏. (1403 ق)، بحارالانوار. چاپ دوم، بیروت: دارإحیاء التراث العربی‏.
  • محمدی‌ری‌شهری، محمد.(1389)، دانش‌نامه امیر‌المؤمنین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، چاپ سوم به اهتمام: محمود طباطبایى‏نژاد و روح‌الله سید طبایى، مترجم: عبدالهادی مسعودى، قم: مؤسسه علمى فرهنگى دار‌الحدیث، سازمان چاپ و نشر.
  • نــــــــــــــــــــ.(1387)، حکمت‌نامه امام حسین(ع). مترجم: عبدالهادی مسعودی، چاپ دوم، قم: موسسه علمى فرهنگى دار‌الحدیث، سازمان چاپ و نشر.
  • مسعودی، علی‌بن‌حسین. (1374)، مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه: ابوالقاسم پاینده، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • ملکی تبریزی، میرزا‌جواد. (بی‌تا)، المراقبات، چاپ اول، بی‌جا: مؤسسه دار‌الاعتصام، بی‌تا.
  • نراقی، احمد.(1378)، معراج السعادة، چاپ اول، قم: هجرت.
  • نوری، حسین.(1408 ق)، الخاتمة لمستدرک الوسائل. محقق و مصحح: مؤسسة آل البیت (ع)‏، چاپ اول، قم: مؤسسة آل البیت(ع)‏.
  • همدانی، رشیدالدین فضل‌الله.(1338)، جامع‌التواریخ. تصحیح بهمن کریمی، چاپ اول، تهران: اقبال.
مقالات

  • باقری، حمید. (1386)، «سیر تطور آثار دعایی شیعه». نشریه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث (تا شماره ۵۹ با نام «صحیفه مبین» منتشر شده است)، 41، 59- 90.
  • بیات، حسین‌علی و یوسفی، جمیله.(1397)، «تحلیل انتقادی روایت‌های سقوط بغداد به دست مغولان». تاریخ اسلام 72، 191- 222.
  • جعفریان، رسول.(1369)، «رویارویی فقیهان و صوفیان در عصر صفویان»، کیهان اندیشه، 33، 101- 127.
  • خسروبیگی، هوشنگ و محمدی، فاطمه.(1393) «نقش سید‌بن‌طاووس در گسترش و تعمیق ادبیات دعایی تشیع». مجموعه مقالات کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی، 1296- 1314.
  • خوش‌فر، محسن.(1391)، «اندیشه‌های حدیثی سید‌بن‌طاووس». حدیث اندیشه 13، 97- 118.
  • ربانی گلپایگانی، علی و محمد توکلی (1394)، «روش‌شناسی کلامی سید‌بن‌طاووس». فصل‌نامه علمی پژوهشی کلام اسلامی 94، 113- 133.
  • رحمتی، محسن و زینب بیرانوند.(1396)، «نقش سید‌بن‌طاووس در رشد فرهنگی و اجتماعی شیعیان». فصل‌نامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام، 69، 33- 58.
  • سپهری، محمد؛ عودی، ستار و هاشمی‌نیا، سیدمحمدرضا.(1398)، «زمینه اجتماعی سقوط بغداد و انقراض خلافت عباسی». تحقیقات تاریخ اجتماعی 18، 319- 340.
  • کرباسی‌زاده، علی. (1390)، «ریشه‌ها و مبانی مکتب اخلاقی ـ عرفانی تشیع در اندیشه و آثار مجلسی اول»، تاریخ فلسفه 6، 65-108.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 162
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 155


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب