
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,393,842 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,174 |
تحلیل گفتمان انتقادی دعای چهلونهم صحیفۀ سجادیه با تکیه بر الگوی هاج و کرس | ||
دوفصلنامه دعاپژوهی | ||
دوره 3، شماره 4، شهریور 1402، صفحه 107-125 اصل مقاله (715.73 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2023.28472.1032 | ||
نویسندگان | ||
روح الله صیادی نژاد* 1؛ رحمان نوازنی2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان | ||
2دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان | ||
چکیده | ||
ادعیۀ صحیفۀ سجادیه به عنوان منبع عظیمی از تعالیم روحبخش حیات بشری، تعالیدهندۀ نگرشها و عملکردهای فردی و اجتماعی در راستای ایجاد گفتمانهای توحیدی با هدف تحقق حاکمیت حق است. تحلیل گفتمان انتقادی از مهمترین رویکردهای نوین در حوزۀ زبانشناسی و ابزاری پرکاربرد و میانرشتهای است که در راستای استفادۀ نظامند به بازتولید مفاهیم ایدئولوژیک و قدرت در بافتهای سیاسیاجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است. «هاج» و «کرس» از جمله زبان ناسانی هستند که با تکیه بر همین اصل، الگویی زبانشناختی و روشمند، متشکل از چهار مولفۀ نامدهی، اسمسازی، مجهول در برابر معلوم و جملات کنشی در برابر اسنادی ارائه کردهاند. این پژوهش بهروش تحلیل گفتمان انتقادی و با هدف تبیین جهتگیریهای ایدئولوژکی حاکم بر متن در دعای چهلونهم صحیفۀ سجادیه به بررسی فرآیند ساختارهای گفتمانمدار بر اساس این نظریه پرداخته است. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که فراوانی جملههای انتقالی در کلام امام چهارم علیهالسلام نشانگر جریان زنده دعا در ارتباط با تکالیف فردی و مسؤولیتهای اجتماعیاست. آرایش مختلف زبانی و وجود زبان استعاری در این دعا، جهتگیریهای گوناگونی را در مقابله با گفتمان نظام سلطۀ اموی نشان داده است. از جمله نتایج این پژوهش وجود مؤلفۀ اسمسازی در دعای مذکور در جهت معرفی، اثبات و استقرار پایههای اصلی نظام حاکمیت حق است. امام سجاد (ع) در این دعا سعی در مقابله و خنثیسازی گفتمان باطل و معرفی و جایگزینی گفتمان حق همچنین، معرفی و رشد عناصر جامعۀ توحیدی در ایصال به حاکمیت نظام حق دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل گفتمان انتقادی؛ هاج و کرس؛ اسمسازی؛ صحیفۀ سجادیه؛ دعای چهلونهم | ||
مراجع | ||
فهرست منابع منابع فارسی: - علیابنالحسین (ع). (1397). صحیفۀ سجادیه، تهران: انتشارات آییندانش - آقاگلزاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تکوین تحلیل گفتمان در زبانشناسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - جفریز، لسلی. (1402). سبک شناسی انتقادی. مترجمان: علیرضا نبی لو و فرسته دادخواه. تهران: انتشارات امیرکبیر. -سلطانی، علیاصغر. (1392). ﻗﺪرت، ﮔﻔﺘﻤﺎن و زﺑﺎن. ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻧﯽ. - عضدانلو، حمید. (1389). گفتمان و جامعه. تهران: انتشارات نی. - میرفخرایی، تژا. (1384). فرآیند تحلیل گفتمان. انتشارات دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها (مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها). - یارمحمدی، لطف الله. (1383). گفتمانشناسی رایج و انتقادی. تهران: انتشارات هرمس. نشریات: - چاوشیان، حسن. (1386). زبانشناسی و تحلیل گفتمان. ادبپژوهی. ش4. زمستان و بهار 1386. ص117-140. - میرفخرایی، تژا. (1388). تحلیل گفتمانی در بازاندیشی سیاسی. فصلنامهی سیاست. دوره 39. شماره1. ص 66-57. منابع عربی: - ابنعقیل، بهاءالدین عبدالله. (1441). شرح ابن عقیل علی الفیة ابنمالک. لجنة إعداد وتطویر المناهج بالأزهر الشریف. الأزهر الشریف. - شومان، محمد. (2007). تحلیل الخطاب االعالمی: أطر نظریة و مناهج تطبیقیة. ط3. القاهرة. الدارالمصریة اللبنانیة. - عبدالکریم، جمعان. (2016م). من تحلیل الخطاب الى تحلیل الخطاب النقدی. مناهج ونظریات. عمان. دار کنوز معرفة للنشر والتوزیع. منابع لاتین - Allen, W. (2006). Australian Political Discourse: Pronominal Choice in Campaign Speeches. The 2006 Conference of the Australian Linguistic Society - Anders, P. & Bos. C. (1986). Semantic feature analysis: An interactive strategy for vocabulary development and text comprehension, Journal of Reading, 29, 610-676. - Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press. -Fairclough. N. (1993). Critical discourse analysis and the marketization of public discourse: the universities. Discourse & Society.4. 133-168. - Fairclough. N. & Wodak. R. (1997). Critical Discourse Analysis. In T. Van Dijk (Eds). Discourse as social interaction: A multidisciplinary introduction (Vol 2, pp. 258-84). London: Sage Publications Ltd. -Hodge. R and Kress. G.(١٩٩٦). Language as Ideology. Great Britain: Redwood books. - Jørgensen, M. & Phillips. L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. London: Sage Publication. - NØrgaard, N. et al. (2010). Key Terms in Stylistics. London & New York: Continuum. - Van Leeuwen, Theo. (2008) Discourse and Practice. New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford university press | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |