
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 501 |
تعداد مقالات | 5,252 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,906,200 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,602,206 |
معماری ساسانی لَلار در کرانۀ رودخانۀ سیمره (زاگرسمرکزی) | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
دوره 15، شماره 45، شهریور 1404، صفحه 133-155 اصل مقاله (2.33 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2023.27473.2561 | ||
نویسندگان | ||
عباس مترجم* 1؛ علیرضا انیسی2؛ مهناز شریفی3 | ||
1دانشیار گروه باستانشناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه بوعلیسینا، همدان، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
2دانشیار پژوهشکدۀ ابنیه و بافتهای تاریخی، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
3دانشیار گروه باستانشناسی، پژوهشکدۀ باستانشناسی، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
محوطۀ لالار به مساحت حدوداً 15هکتار در حاشیۀ غربی رودخانۀ سیمره حدفاصل تنگ چمقوله و تنگ کافرین واقع شده است؛ این اثر در شهریور سال 1310ه.ش. و به فاصلۀ کوتاهی پس از تصویب قانون عتیقات به شمارۀ 5 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. باوجود سالها فراموشی مطالعۀ این اثر تاریخی بالأخره در سال 1389ه.ش. و تنها با هدف نجاتبخشی، ناشی از غرقشدن آن توسط دریاچۀ سد سیمره برای یک فصل مورد کاوش نجات بخشی قرار گرفت. نتایج این کاوش که طی آن 537مترمربع از بخش مرکزی اثر خاکبردای گردید نشانداد که این محوطه، بقایایی از یک بافت استقراری تکدورهای است که تنها برای مدتزمان کوتاهی به یکباره ایجاد و بهزودی هم متروک شده است. بقایای معماری محوطۀ لالار با مصالح قلوهسنگ آهکی با ملاط گچ ساخته شده است. هدف اصلی این پژوهش معرفی و ارزیابی کارکرد و قدمت بافت تاریخی محوطۀ باستانی لالار بر اساس شواهد دادههای باستانشناختی و منابع تاریخی است و لذا فراتر از بحث نجاتبخشی اندکی از اطلاعات موجود در این اثر طرح و پاسخ به این پرسش مهم است که، چه عامل یا عواملی موجب شکلگیری و توسعۀ این محوطۀ استقراری وسیع (شهر) در حاشیۀ رودخانۀ سیمره، محصور در ارتفاعات و خارج از مسیر دسترسی به راههای اصلی و معابر طبیعی منطقه شده است؟ درمجموع حسب دادههای بهدست آمده و ارزیابی ویژگیهای بومشناختی و جغرافیایی منطقه نشانداد که اشتراک سبکشناسی و اسلوب معماری بهکار رفته در این محوطه با دیگر بقایای معماری منسوب به اواخر دورۀ ساسانی تا قرن سوم هجریقمری همخوانی و شباهت کامل دارد؛ این اشتراکات علاوهبر کاربست و تکنیکهای معمارانۀ معطوف بهوجود دیگر دادههای فرهنگی مانند گونههایی از سفالهای شاخص اواخر دورۀ ساسانی در این محوطه است. | ||
کلیدواژهها | ||
باستانشناسی دوران صدر اسلام؛ زاگرسمرکزی؛ حوضۀ رودخانۀ سیمره؛ معماری دورۀ ساسانی؛ محوطه لالار | ||
مراجع | ||
- Alden, I. R., (1982). “Trade and Politics in Proto-Elamite Iran”. Current Anthropology, 23: 613‒640. https://doi.org/10.1086/202914 - Abu Dulaf, A., (1963). Abu Dulaf travels in iran. Translated by: A, Tabatabaei, publication of iran zamin (In Persian). - Braidwood, R. J., (1961). “The Iranian prehistoric project 1959-1960”. Iranian Antiqua, 1-3. - Boyce, M., (1975). The History of Zoroastrianism. vol.1, Leiden: Brill. https://doi.org/10.1163/9789004294004 - Dinevari, Abu-H., (1888). Akhbar al-Tiwal. University of Toronto. - Istakhri, E., (2009). Masalekolmamalek. Translated by: Iraj Afshar. Tehran: Translation agency and book publication. Farhani, A., Oveisi-Keikha, Z. & Mohammadi, S. S., (2022). “Sassanid Period Gypsum Baking Workshop, Discovered from Barzqualeh Site of Lorestan”. Archaeological Research of Iran, 12(33): 233-266. https://doi.org/10.22084/nb.2021.23682.2304 - Faryadian, B., (2009). Archaeological excavation at Darre Shahr. Unpublished report. - Ibn-e Hoghal, M., (1966). Sourat-Al-Ardh. Translated by: Jafarshoar, Publication of Iran’s Culture Institution, Tehran. - Ibn Khordadbeh, A. E., (1991). Al-Masalik and Al–Mamalik (Sects and Territories). Translated by: Dr. Hasan Gharehchanlou. Tehran: Scientific and Cultural Publication. - Le Strange, G., (1985). Sarzaminhay-e khelafat-e Sharghi. Translated by: Mahmod Erfan. Elmi Farhangi Publication. - Stark, F., (1990). Alamut, Lorestan and Ilam. Translated by: Ali Mohamad Saki, Tehran: Elmi. - Levine, L. D. & McDonald, M., (1977). “The Neolithic and Chalcolithic period in Mahidasht”. Iran, 15: 39-50. - Hasanpour, A., (2015). “Comparative study of the Plaster Casts Found from the Buildings Excavated at Qala Gouri, Ramavand”. In: The Proceedings of the Conference of Archaeological Research at the Seymareh Dam Basin, Tehran: ICAR: 268–279. - Hasanpour, A., (2016). “An Analysis of the Architecture of the Ghala Gori Ramavand”. Athar, 37: 37-60. - Hasanpour, A. F., Delfan, M. & Beyranvand, E., (2016). “Analysis of the Architecture Unearthed in the First Season of Excavation at Qala Gouri, Ramavand”. Athar, 37(74): 37–60. - Haerinck, E., (1989). “Biographie du Professeur Louis Vanden Berghe”. in: Archaeologia Iranica ET Orientalis. Miscellanea in Honorem Louis Vanden Berghe, ed. L. De Meyer and E. Haerinck, Ghent I, pp. XII-XLV. - Henrickson, E. F., (1985). “An Updated Chronology of the Early and Middle Chalcolithic of the Central Zagros, Western Iran”. Iran, 33: 63‒108. https://doi.org/10.2307/4299754 - Henrickson, E. F., (1983). “Ceramic Styles and Cultural Interaction in the Early and Middle Chalcolithic of Central Zagros, Iran”. PhD dissertation, University of Toronto. - Huff, D., (1987). “Architecture II. Sasanian Period”. Encyclopedia Iranica, Routledge & Kegan Paul, London and NewYork: 329-334. - Huff, D., (1999). “Firuzabad”. Encyclopaedia Iranica, Vol. IX, Fasc. 6:633–636. - Levine, L. D. & Young, T. C., (1986). “A Summary of the Ceramic Assemblages of the Central Western Zagros”. in: J. L. Huot (ed.), Prehistoric de la Mesopotamia. Paris: Editions du CNRS: 15‒53. - Meldgaard, J., Mortensen, P. & Thrane, H., (1963). “Excavation at Tepeh Guran, Luristan”. Acta Archaeologica, 34: 99-133. - Mortensen, P., (1975). “The Hulailan survey”. Iran, 13: 190-191. - Motarjem, A., (2015). “Archaeological excavation in Lalar”. The Proceedings of the Conference Archaeological Research at the Seymare Dam Basin, Tehran: ICAR: 200-210. - Maghdesi, M. A., (1982). Ahsan al-Taghasim Fi Maarefat Al-Aghalim. Translated by: Ali Naghi Monzavi, Publication of Iran’s Authors and Translators Company, Tehran. - Masoudi, A., (2002). Al-Tanbīh wa-al-ishrāf. Translated by: A, Payande,elmi publication. - Mazaheri, K., Zeynivand, M. & Karimi, B., (2015). “The fall of Mehrjanqadhaq on the Basis of Historical Texts and Archaeological Data”.Anian Studies, 4: 85-102. https://doi.org/10.22059/jis.2015.56682 - Mohamadifar, Y., (2015). “Excavation in Sirem Shah Castle”. The Proceedings of the Conference Archaeological Research at the Seymare Dam Basin, Tehran: ICAR:219-235. - Naumann, R. & Huff, D. (1965). “Takht-i Suleiman und Zendan-i Suleiman, Vorlaufger Bericht über die Ausgrabungen in den Jahren 1964”. Archaologischer Anzeiger, 619-802. - Niakan, L., (2019). “Rouha, Sasanian Building in the Seymareh Coast”. Archaeological Research of Iran, 9(20): 129–148. https://doi.org/10.22084/nbsh.2019.15870.1721 - Rawlinson, H. C., (1984). Rawlinson Travelogue Passage from Zahab to Khuzestan. Translated by S. Amanolahi, Tehran. - Sharifi, M., (2022). “Second Season of Excavations at Cham Routeh in Seimare, Ilam Province, Iran”. Iranica Antiqua, 57: 147-172. https://doi.org/10.2143/IA.57.0.3291511 - Sharifi, M., (2020). “The First Season of Archaeological Excavation at Cham Routeh Tepe, Seymareh, Central Zagros”. Proceedings of the 11th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East, Berlin. https://doi.org/10.2307/j.ctv10tq3zv.38 - Schmidt, E., (1940). Flights over Ancient Iran. University of Chicago Press. - Stark, F., (1990). Alamut, Lorestan and Ilam. Translated by: Ali Mohamad Saki, Tehran: Elmi Publication. - Stein, M. A., (1940). Old Routes of Western Iran. Narrative of an Archaeological Journey carried out and Recorded by Sir Aural Stein, K.C.I.E. Antiquities examined, described and illustrated with the assistance of Fred. H. Andrews, O.B.E., London. - Sumner, W., (1989). “Population and Settlement Area: An Ethno archaeological Example from Iran”. American Anthropologist, 91: 631-641. https://doi.org/10.1525/aa.1989.91.3.02a00060 - Yaghoubi, I. V., (1964). Alboldan. Translated by: Mohammad Ebrahim Ayati, Tehran, Translate and Edition Book of company. Translate and edition of Book (In Persian). - Zakeri, M., (1995). Sassanid Soldiers in early Muslim society. Wiesbaden, Germany. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 582 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 132 |