آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,891 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,357 |
«خاتون» و دیگر زنان ممتاز در گورستان چگاسفلا | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مرداد 1402 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2023.27504.2566 | ||
| نویسنده | ||
| عباس مقدم* | ||
| عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان شناسی | ||
| چکیده | ||
| دهه‌هاست که باستان‌شناسان کوشیده‌اند تا بر پایة شواهد باستان‌شناختی به پرسش‌هایی دربارة پیچیدگی‌های اجتماعی جوامع پیش از تاریخی پاسخ دهند. یکی از پرسش‌های معمول در این راستا، کیفیت یا چگونگی سلسله مراتب اجتماعی در جوامع باستانی است. پیشتر، پژوهشگران در توضیح سلسله‌مراتب اجتماعی و خصوصا رتبه‌های اجتماعی در جوامع خان‌سالار امیدوار بودند تا در بستر‌های تدفینی هزارة پنجم پیش از میلاد در شوشان بزرگ تمایز در الگوی دفن مردگان را مورد ارزیابی قرار دهند. سرانجام اما، برخلاف مدارک باستان‌شناختی به دست آمده از گورستان‌های اولیه شوش، هکلان و دم‌گر پرچینه، کاوش‌های محدود در گورستان چگاسفلا به تناسب روش‌شناسی و کیفیت مدارک باستان‌شناختی مطلوبش دریچه‌های فراخی برای پی‌جویی رتبه‌های اجتماعی در جوامع پیش از تاریخ به روی ما گشوده است. شمار تدفین‌های زنان به نسبت مردان و نیز کیفیت و توجه به نحوة تدفین زنان در بستر‌های تدفینی گورهای کاوش شدة چگاسفلا چشم‌گیرتر است. مطالعات انسان‌شناسی بر روی نمونه‌های قابل توجهی از مدارک دندانی نشان داده است که زنان و مردان دسترسی یکسانی به منابع غذایی داشته و تفاوت معنی‌داری در خصوص بهداشت دهان و دندان میان آنان مشاده نشد. این برابری در میزان استفادة ابزاری از دندان‌ها نیز دیده شد. اما، در بین ۱۰۲ تدفین شناسایی شده، مدارک روشنی از توجه ویژه به برخی زنان از نظر نحوة تدفین و خصوصا هدایای گوری مفصل پیرامونشان (BG1.2; BG7& CG1.1)، و نیز در میزان تغییر شکل عامدانة جمجمه (BG1.11, BG1.12, BG1.18, BG1.20, BG1.28, BG1.29, BG1.30) در دست است که می‌توانیم نشانه‌های بارزی از تمایز در رتبة اجتماعی آنها را متصور شویم. علاوه برآن، حتی در بین زنان شاخص، شواهد موجود بیانگر سرآمدی تدفین BG7 یا «خاتون» در رتبة اجتماعی است. بر پایة مدارک به‌دست آمده، این فرضیه را ارائه می‌دهیم که در اواخر هزارة پنجم تا اوایل هزارة چهارم پیش از میلاد، «زنان ممتاز» در چگاسفلا از رتبة اجتماعی قابل توجهی برخوردار بودند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| چگاسفلا؛ شوش؛ هکلان؛ دم‌گر پرچینه؛ خان‌سالار | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 |
||