آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 490 |
| تعداد مقالات | 5,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,394,249 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,218 |
مطالعۀ نقش عوامل محیطی و جغرافیایی در پراکندگی محوطه‌های دورۀ ماد | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| دوره 15، شماره 44، 1404، صفحه 99-136 اصل مقاله (2.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nb.2023.26437.2588 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب ولی زاده قره آغاجی1؛ مهرداد ملکزاده* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه باستان‌شناسی، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
| چکیده | ||
| براساس پراکندگی محوطه‌های شاخص شناسایی‌شده از دورۀ ماد، قلمرو ماد در زمان توسعه و اوج قدرت از مناطق غربی و شمال‌غربی ایران امروز، شرق آسیای صغیر و بخش‌هایی از شمال میانرودان تا مناطق شمال‌شرقی ایران کنونی و جنوب ترکمنستان را دربر می‌‌گرفته است؛ به‌همین‌دلیل، نمی‌توان انتظارداشت خصوصیات فرهنگ مادّی این دوره به‌طور کامل در تمامی این قلمرو یکسان باشد. پراکندگی وسیع محوطه‌های دورۀ ماد و تنوع جغرافیایی و فرهنگی در این منطقۀ گسترده، یکی از مواردی است که مطالعات باستان‌شناسی این دوره را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌سازد. مسلماً شرایط جغرافیایی و عوامل محیطی در این پراکندگی و مکان‌گزینی این محوطه‌ها و شکل‌گیری منظر فرهنگی این مناطق نقش بسیاری داشته‌اند؛ با این‌حال، تاکنون پژوهشی مستقل و جامع دربارۀ تأثیر شرایط و عوامل جغرافیایی و محیطی در مکان‌یابی و ویژگی‌های مکانی محوطه‌های مادی صورت نگرفته است. در این پژوهش به ویژگی‌ها و شرایط محیطی و جغرافیایی مختلف در ارتباط با مجموع محوطه‌های شاخص شناسایی‌شده از دورۀ ماد پرداخته می‌شود و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل‌های مکانی میزان تأثیر این‌شرایط بر پراکندگی، تراکم و مکان‌گزینی محوطه‌ها مورد سنجش قرار می‌گیرد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که می‌توان شاخصه‌ها و ویژگی‌های طبیعی و جغرافیایی مشخصی را به‌عنوان معیارهای مکان‌گزینی استقرارگاه‌های دورۀ ماد پیشنهاد داد؛ بر این‌اساس، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عوامل طبیعی مؤثر در پراکندگی محوطه‌های دورۀ ماد و شکل‌گیری منظر فرهنگی این دوره، دسترسی به گذرگاه‌های طبیعی، به‌ویژه مسیر شاهراه خراسان و همچنین دسترسی به منابع آب‌های سطحی بوده است؛ البته قطعاً با ادامۀ مطالعات باستان‌شناسی تخصصی دورۀ ماد، شناخت بیشتر ویژگی‌های فرهنگی این دوره و شناسایی محوطه‌ها و استقراگاه‌های مادی جدید در این گسترۀ فرهنگی می‌توان مطالعات و بررسی‌های جامع‌تر و دقیق‌تری برروی منظر فرهنگی دورۀ ماد و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری این منظر فرهنگی انجام‌داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورۀ ماد؛ منظر فرهنگی؛ شرایط جغرافیایی؛ سامانۀ اطلاعات جغرافیایی؛ تحلیل مکانی؛ مکان‌گزینی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 405 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 28 |
||