دانشگاه بوعلی سینا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها485
تعداد مقالات5,045
تعداد مشاهده مقاله9,290,951
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,135,387
مرادیان, فروغ, سلحشور, علی. (1401). تبیین جلوه‌هایی از مؤلفه‌‎های سلوک اخلاقی در کتب ادعیه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 2(3), 89-114. doi: 10.22084/dua.2023.27560.1008
فروغ مرادیان; علی سلحشور. "تبیین جلوه‌هایی از مؤلفه‌‎های سلوک اخلاقی در کتب ادعیه". پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 2, 3, 1401, 89-114. doi: 10.22084/dua.2023.27560.1008
مرادیان, فروغ, سلحشور, علی. (1401). 'تبیین جلوه‌هایی از مؤلفه‌‎های سلوک اخلاقی در کتب ادعیه', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 2(3), pp. 89-114. doi: 10.22084/dua.2023.27560.1008
مرادیان, فروغ, سلحشور, علی. تبیین جلوه‌هایی از مؤلفه‌‎های سلوک اخلاقی در کتب ادعیه. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1401; 2(3): 89-114. doi: 10.22084/dua.2023.27560.1008

تبیین جلوه‌هایی از مؤلفه‌‎های سلوک اخلاقی در کتب ادعیه

دوفصلنامه دعاپژوهی
مقاله 6، دوره 2، شماره 3، اسفند 1401، صفحه 89-114    اصل مقاله (394.86 K)
نوع مقاله: علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/dua.2023.27560.1008
نویسندگان
فروغ مرادیان1؛ علی سلحشور* 2
1دکتری علوم قرآن و حدیث، الهیات و معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2استادیار علوم قرآن و حدیث، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان - سنندج - ایران
چکیده
کتب ادعیه و مناجات‌ مأثور که از معصومین (ع) صادر شده‌اند، سرشار از معارف ناب و مضامین عالی اخلاقی و عرفانی هستند. این ادعیه که متکی بر آیات قرآنی و ملهم از آن هستند، جایگاه واقعی انسان در برابر خالق را به تصویر کشیده و مسیر صحیح عبودیت و راه سعادت و قرب الهی را نمایان می‌سازند. آگاهی از اصول و مبانی اخلاق اسلامی، حرکت در مسیر سعادت را برای انسان تسهیل می‌کند. با تأمل و دقت در تعابیر و محتوای ادعیه، می‌توان بخشی از مفاهیم اساسی اخلاق و جلوه‌هایی از مؤلفه‌های سلوک اخلاقی را بازشناخت. پژوهش حاضر که با هدف استخراج برخی از مؤلفه‌های سلوک اخلاقی انجام شده است، ضمن بازتعریف فضائل و رذائل اخلاقی، آنها را در شش حوزه ارتباطی انسان یعنی: ارتباط او با خدا، معاد، مواهب دنیوی، خود، دیگران و آینده طبقه‌بندی و تحلیل کرده است. تأثیر ملکات نفسانی و رفتارهای نیک و بد بر سرنوشت آدمی و لزوم شناسایی و کاربست آن‌ها در زندگی با استفاده از غنی‌ترین منابع، اهمیت این موضوع را بیشتر روشن می‌سازد. این پژوهش که به شیوۀ کتابخانه‌ای و از طریق توصیف و تحلیل محتوا صورت پذیرفته، نشان می‌دهد که گزاره‌های اخلاقی در متن دعاها از جایگاه والایی برخوردارند و جلوه‌هایی از مضامین اخلاقی در بستر طلب و درخواست و با هدف کسب فضائل و دفع رذائل در میان عبارات ادعیه به چشم می‌خورد.
کلیدواژه‌ها
واژگان کلیدی: دعا؛ اخلاق؛ سلوک؛ اخلاقی؛ کتب ادعیه
مراجع
  منابع و مآخذ

  • قرآن کریم
  • صحیفه ﺳﺠﺎدﻳﻪ از اﻣﺎم زین‌العابدین ﻋﻠﻲ ﺑﻦ الحسین، ﺳﻳﺪاﺣﻤﺪ ﻓﻬﺮی ،1389ش، ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات فقیه
  • ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ، ﺷﺮﻳﻒ اﻟﺮﺿﻲ،1380ش، ترجمه محمد دشتی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی
  • کلیات مفاتیح‌الجنان، .قمی، شیخ عباس، 1383ش، مترجم موسوی، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات قدیانی.
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد، ۱۴۰۸ق، النهایه، قم، انتشارات اسماعیلیان.
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، ۱۴۰۴ق، تحف العقول، قم، موسسه النشر الاسلامی.
  • ابن مسکویه، احمد بن محمد، ۱۳۷۱ش، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم، انتشارات بیدار.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم بن علی، ۱۴۱۰ق، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
  • اسکندری، مصطفی؛ نشریه خُلُق، شماره10.فروردین و اردیبهشت 1388
  • الهامی نیا، علی اصغر و همکاران،1389ش، اصول اخلاق اسلامی، قم: انتشارات زمزم هدایت،
  • انصاریان، حسین، 1376ش، حدیث عقل و نفس آدمی در آیینه قرآن، قم: مرکز تحقیقاتی دارالعرفان.
  • بحرانی، سیدهاشم،1390ش، تفسیر روایی البرهان، ترجمه رضاناظمیان، خلاصه3 جلدی، قم: انتشارات­کتاب صبح.
  • ﺟﺰاﻳﺮی. ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ،1388ش، دروس اخلاق اﺳﻼﻣﻲ، قم: حوزه علمیه قم.
  • جوهری، اسماعیل بن حماد،۱۹۹۰م، صحاح اللغة، بیروت، دارالعلم للملایین.
  • داوودی، محمد،1388ش، اخلاق اسلامی، چاپ  شانزدهم ، قم: دفتر نشر معارف قم.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ۱۴۲۲ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالمعرفة.
  • رشیدپور، مجید، 1385ش، مبانی اخلاق اسلامی، چاپ نهم، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
  • رضوی، سید علی، 1381ش، ترجمه منهج الدعوات، تهران: نشر آفاق.
  • شاه‏عبدالعظیمى، حسین‏،1363 ش‏، تفسیر اثنى عشرى‏، ایران- تهران: نشر میقات.
  • شبدینی، محمد،1394ش، مؤلفه­ها و شاخص­های سبک زندگی اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، انتشارات زمزم هدایت.
  • شجاعی، محمد، 1381ش، مقالات یا طریق عملی تزکیه، تهران: انتشارات سروش.
  • طباطبایی، سیدمحمد‌حسین،1374ش، المیزان فی تفسیرالقران، تهران، انتشارات محمدی.
  • طوسی، خواجه‌نصیرالدین محمد،1411ق، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، جلد2، بیروت: موسسه فقه الشیعه.
  • طوسی، خواجه‌نصیرالدین، بی‌تا، اخلاق ناصری، شیراز، انتشارات علمیه اسلامیه.
  • طوسی، محمد بن حسن،۱۴۰۱ق، تهذیب الاحکام، بیروت، دار التعارف.
  • عسکری، ابی هلال و جزایری، سید نورالدین، ۱۳۵۳ش، معجم الفروق اللغویة، قم، مکتبة بصیرتی.
  • علیزاده، مهدی، 1389ش، اخلاق اسلامی مبانی و مفاهیم، قم: دفتر نشر معارف.
  • غزالی، محمد، 1374ش، کیمیای سعادت، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  • فتحعلی خانی، محمد،1379ش، دین و تربیت اخلاقی، مجله تربیت اسلامی، شماره2.
  • فیض الاسلام، علی‌نقی، 1379ش، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، چاپ دوم، تهران: بینا.
  • فیض کاشانی، محسن، ۱۴۰۳ق، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، بیروت: موسسه، اعلمی مطبوعات.
  • کلینی، محمدبن یعقوب،1407ق، اصول من­الکافی، مصحح علی­اکبرغفاری، چاپ دوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • مجلسی، محمدباقر، ۱۴۱۳ق، بحارالانوار، بیروت، دار الاضواء.
  • مصباح یزدی، محمدتقی،1387ش، اخلاق در قرآن، چاپ پنجم، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
  • مطهری، مرتضی، 1389ش، سیری در سیره نبوی، تهران: صدرا.
  • ممدوحی کرمانشاهی, ﺣﺴﻦ. 1392ش، شناخت و ﺷﻬﻮد، ﻗﻢ: ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻛﺘﺎب.
  • مهدوی کنی، محمد سعید، 1390ش. دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)،
  • نراقی، محمدمهدی، بی‌تا، جامع السعادات، قم، اسماعیلیان،
  • واسطی، سید محمد،۱۴۱۴ق تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 137
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب