
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,952 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,392 |
همگرایی و واگرایی گفتمان های روحانیت مشروطه خواه وروشنفکری از مشروطه تا انقلاب اسلامی | ||
پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 7، شهریور 1392، صفحه 63-82 اصل مقاله (486.76 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید مرتضی هزاوه ای* 1؛ علی زیرکی حیدری2 | ||
1استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا | ||
2کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
در جریان انقلاب مشروطه حداقل دو گفتمان فکری عمده یعنی «گفتمان روحانیت مشروطه خواه» و «گفتمان روشنفکری ایران» قابل شناسایی است که با ائتلاف موقت این دو گفتمان در مرحله اول بر استبداد پیروز می شوند. تعامل اولیه این دو در جریان انقلاب گونه ای خاص از مشروطه ی ایرانی را به تصویر می کشید که در جریان تحولات بعدی، این تعامل تبدیل به تقابل فکری این دو جریان فکری شد که در نهایت منجر به ناکامی در دستیابی به هدف های پیش بینی شده ی اولیه بود. از این رو پرسش اصلی پژوهش پیش رو این است که چرا پس از پیروزی انقلاب مشروطه تعامل میان «گفتمان روحانیت مشروطه خواه» و «گفتمان روشنفکری ایران» به تقابل بدل گشت؟ پاسخ پرسش های مذکور با کاربست «نظریه گفتمان» روشن خواهد شد. به نظر می رسد «گفتمان روشنفکری» در جریان انقلاب مشروطه با ارائه ی چهره ای نادرست از مشروطه ی غربی، سبب آشنایی نادرست علما با آن شد. این مسأله موجب همراهی «گفتمان روحانیت مشروطه خواه» با «گفتمان روشنفکری» شده، در نتیجه از انفعال تاریخی اش به درآمد و به طور جدی درگیر مسأله حکومت در دوره ی غیبت در جامعه ی شیعی گشت و اقدام به تأسیس نوعی الگوی مشروطه اسلامی کرد. اما ابتدا گفتمان روحانیون در تحقق الگوی اسلامی مزبور شکست خورد. ولیکن گفتمان روحانیت با جذب دال های شناور جامعه، در جریان تحولات بعدی تا انقلاب اسلامی به طور پیشروانه ای یک گام به جلوتر نهاد و سنگ بنای ایجاد حکومت اسلامی را به منظور پاسداری از ارزش های اسلامی تحت زعامت مستقیم خود بر عهده گرفت. | ||
کلیدواژهها | ||
روحانیت مشروطه خواه؛ روشنفکری؛ گفتمان؛ مشروطه؛ انقلاب اسلامی | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,267 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,108 |