آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,910 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,366 |
اثرات بهره برداری آبخوان ها بر کیفیت منابع آب های زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت نیشابور، شمال شرق ایران) | ||
| یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی | ||
| دوره 17، شماره 34، دی 1402، صفحه 83-98 اصل مقاله (2.24 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2022.26786.1530 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید رحمتی1؛ سعید سعادت* 2؛ مهدی رضا پورسلطانی2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسیارشد زمینشناسی گرایش زیستمحیطی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران | ||
| 2گروه زمینشناسی و مهندسی نفت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بهرهبرداری از آبخوانها بر کیفیت منابع آبهای زیرزمینی دشت نیشابور (خراسان رضوی) انجام شده است. در این پژوهش روند تغییرات کیفی و کمی آب در چاههای مشاهدهای در بازه زمانی 10 ساله بررسی شد. جهت درک بهتر میزان تغییرات کیفیت آب، نمودار کموگرافی ترسیم و برای تعیین کیفیت آب از دیاگرامهای شولر و ویلکوکس استفاده شد. براساس این دیاگرامها کیفیت آبزیرزمینی دشت نیشابور (99-1398) برای مصارف شرب از خوب تا کاملاً نامطبوع متغیر میباشد و حدود 27 درصد نمونهها در رده C4-S4 و C4-S3 قرار گرفته که خیلی شور بوده و برای کشاورزی مناسب نیست. بر اساس نمودار کموگراف ترسیمی، متوسط تغییرات هدایت الکتریکی از سال 1389 تا 1399 روند افزایشی داشته و از 3600 میکروموس بر سانتیمتر به 3800 میکروموس بر سانتیمتر افزایش یافته است. بالاترین میزان هدایت الکتریکی در بخش غربی محدوده کالشور است. مقادیر قابل توجه رسوبات سیلتی- رسی واجد املاح تبخیری، قرارگیری در پایاب حوضه آبریز و شیب مورفولوژیکی اندک نیز موجب کاهش کیفیت آب شده است. بررسیها نشان میدهد با افزایش مصرف بیرویه آبهای زیرزمینی در ده سال گذشته، میزان سطح آب بطور متوسط سالانه 29/1 متر کاهش یافته است. بر اساس نتایج این بررسی که حاکی از افت و کاهش کیفیت آبهای زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه است، میتوان اذعان داشت که با روند فعلی، در آینده نه چندان دور اثرات زیستمحیطی متعددی از قبیل کاهش آبدهی و یا خشک شدن چشمهها، قنوات و چاهها، تغییر کاربری اراضی و الگوی کشت منطقه و نشست زمین را در منطقه شاهد خواهیم بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آبخوان؛ آب های زیرزمینی؛ اثرات زیست محیطی؛ دشت نیشابور | ||
| مراجع | ||
|
ابطحی، م.، دانش، ش.، داوری، ک.، قاسمی، ع (1394) بررسی روند تغییرات زمانی کیفیت آبهای زیرزمینی دشت نیشابور و دلایل احتمالی آن. مجله پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، دوره 22، شماره 4، ص 171-186.
افشین، ی (1373) رودخانههای ایران. انتشارات وزارت نیرو، تهران. 616 ص.
آقانباتی، ع (1383) زمینشناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی ایران و اکتشافات معدنی، 586 ص.
ایزدی، ع (1387) کاربرد مدلهای شبکه عصبی مصنوعی در پیشبینی سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی دشت نیشابور)، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، 93 ص.
بهرامینصب، ر.، پیرخراطی، ح.، عباسفام، ع.ر.، شیخیآلمان آباد، ز (1399) ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت کهریز و مقایسه روند تغییرات آن در طی سالهای اخیر، یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 14، شماره 28، ص 1-17.
بهنیافر، ا.، قنبرزاده، ه.، اشراقی، ع (1389) بررسی عوامل موثر در فرونشستهای دشت مشهد و پیامدهای ژئومورفیک آن. فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، دوره2، شماره 5، ص 131-146.
حداد، ع.، خراسانی، ا (1398) اثر تغییرات سطح آب زیرزمینی بر فرونشست دشت سمنان. علوم زمین، دوره 28، شماره 112، ص 181-190.
حسین سربازی، آ.، اسماعیلی، ک (1392) بررسی و مدلسازی کمی آبهای زیرزمینی (مطالعات موردی: دشت نیشابور). علوم و مهندسی آبیاری، دوره 36، شماره 4، ص 73-87.
حقایقی مقدم، س. ا.، بهراملو. ر (1389) مدیریت پایدار آب زیرزمینی با نگـرش مـصرف بهینه آب کـشاورزی در استانهای خراسان رضوی و همدان- مطالعه موردی حوضههای آبریز نیشابور و اسدآباد. مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج.
حقایقی مقدم، س. ا.، فرزامنیا، م (1391) تأثیر برنامهریزی آبیاری بر شاخصهای بهرهوری آب، مطالعه موردی: دشت نیشابور. مجله پژوهش آب در کشاورزی، دوره 26، شماره 2، ص 129-142.
رضوانی، م.، قربانیان، ا.ع.، نوجوان، م.، صهبا، م (1392) بررسی تأثیر بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی بر کیفیت آبخوان دشت اشتهارد. زمینشناسی ایران، دوره 28، شماره 7، ص 99-110.
شرکت آب منطقهای خراسان رضوی (1399) پیشنهاد تمدید ممنوعیت 5 دشت استان خراسان رضوی. گزارش فنی محدوده مطالعاتی نیشابور (کد محدوده مطالعاتی 4738). 96 ص.
کرباسی معروف، م.ت.، ناصری، ح. ر.، علیجانی، ف (1401) تاثیر سد بار بر آبخوان دشت نیشابور در بهرهبرداری تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، دوره 16، شماره 2، ص 399-412.
مقیمی، ه.، محمدزاده، آ.، عباس نوینپور، ا.، امینی، س. ع (1401) ارزیابی تغییرات سطح آب زیرزمینی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی؛ دشت قروه، استان کردستان)، یافته‌های نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 16، شماره 31، ص 13-31.
نادریانفر، م.، انصاری، ح.، ضیائی، ع.ن.، داوری، ک (1390) بررسی روند تغییرات نوسانات سطح آبزیرزمینی درحوضه آبریز نیشابور تحت شرایط اقلیمی مختلف. نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران، دوره 1، شماره 3، ص 22-37.
نظریه، ف.، انصاری، ح.، ضیایی، ع. ن.، داوری، ک.، ایزدی، ع. ا. (1397) برآورد توزیع مکانی و زمانی تغذیه با استفاده از مدل توزیعی PRMS: مطالعه موردی دشت نیشابور. تحقیقات منابع آب ایران، دوره 14، شماره 1، ص 226-238.
ولایتی، س. و توسلی، س (1370) منابع و م‍س‍ائ‍ل آب استان خراسان. م‍وس‍س‍ه چ‍اپ و انتشارات آس‍ت‍ان ق‍دس رضوی مشهد.
ولایتی، س (1379) مهمترین عوامل مؤثر بر تغییرات کیفی آبخوان دشت نیشابور. تحقیقات جغرافیایی، شماره 58 و 59، ص 119 - 134.
یـزدانی، و.، مـنصوریـان، ح (1393) پهنـهبندی پـتانسـیل بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی با استفاده از دادههای کمی و کیفی آبخوان دشت نیشابور. نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران، دوره 4، شماره 3، ص 118-132.
León, S. D., Moran-Ramírez, J. and Ramos-Leal, J. A) 2022( Impact of Drought and Groundwater Quality on Agriculture in a Semi-Arid Zone of Mexico. Agriculture, 12(9):1379.
Otmane, A., Baba-Hamed, K., Bouanani, A. and Gherissi, R (2021) Impacts of groundwater over exploitation on the renewal and hydrodynamic behavior of the alluvial aquifer of Sidi Bel Abbes (Algerian NW). Applied Water Science, 11(4):1-20.
Schoeller, H (1955) Geochemie des eause souterraines. Rev. Inst. Fr. Petrol. 10: 230-244.
Van Viet, L (2021( Effects of urbanization on groundwater level in aquifers of Binh Duong Province, Vietnam. Journal of Groundwater Science and Engineering, 9(1): 20-36.
Wilcox, L. V (1955) Classification and Use of Irrigation Waters. US DA, Circular 969, Washington, 19 p. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 336 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 299 |
||