آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,919 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,370 |
سنگ نگاری و زمین شیمی دولومیت های سازند شهبازان و بررسی مرز احتمالی آن با سازند آسماری از دیدگاه ژئوشیمی عنصری (شمال خاوری کوهدشت، جنوب لرستان) | ||
| یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
| مقاله 14، دوره 16، شماره 32، دی 1401، صفحه 200-223 اصل مقاله (1.89 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2022.26648.1524 | ||
| نویسندگان | ||
| کبری میربیک سبزواری* 1؛ مصطفی صداقت نیا2 | ||
| 1استادیار گروه زمینشناسی، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترا رسوبشناسی و سنگشناسی رسوبی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران، کارشناس آزمایشگاه مرکزی دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| سازند شهبازان (ائوسن میانی تا پسین) از توالیهای دولومیتی، سنگآهک دولومیتی و مارن تشکیل شده است. به منظور بررسی سنگنگاری و زمینشیمی نهشتههای این سازند و تعیین مرز احتمالی آن با سازند آسماری یک برش چینهشناسی به ضخامت 121 متر در شمال خاوری کوهدشت انتخاب گردید. در این برش، سازند شهبازان با سنگشناسی سنگآهک و دولومیت به صورت ناپیوسته و همشیب بر روی سازند آواری کشکان قرار گرفته و مرز بالایی آن توسط کربناتهای سازند آسماری به صورت ناپیوستگی فرسایشی پوشیده شده است. مطالعات صحرایی و سنگنگاری بر روی 90 مقطع نازک رسوبی و مطالعات زمینشیمی بر روی 30 نمونه از سازند دولومیتی شهبازان و 10 نمونه از سازند کربناته آسماری به روشهای (EDS) و (EPMA) صورت گرفت. با توجه به دادههای سنگنگاری و زمینشیمی دو گروه از دولومیتها شناسایی گردید. دولومیتهای اولیه (دولومیکرایتها) در اندازههای کمتر از 10 میکرون و دولومیتهای ثانویه (دولومیکرواسپارایتها و دولواسپارایتها) در اندازههای بزرگتر از 10 میکرون مشاهده شدند. وجود شواهدی مانند تخلخل چشم پرندهای، لامینههای جلبکی و اینتراکلستها و نبود کانیهای تبخیری در نمونههای مورد مطالعه نشان داد، دولومیتهای اولیه در یک مدل جزرومدی تشکیل شدهاند، سپس بر اثر تراوش شورابههای کف حوضهای در پلتفرم کربناته سازند شهبازان دولومیتهای ثانویه در یک مدل دیاژنزی دفنی کم عمق تا متوسط گسترش یافتهاند. با استفاده از آنالیز عنصری مشخص گردید از دولومیتهای اولیه به سمت دولومیتهای ثانویه افزایشی در میزان عناصر Fe، Mg و Mn دیده میشود و همزمان میزان عناصر Sr، Ca و Na کاهش پیدا میکند. در مرز احتمالی بین سازندهای شهبازان و آسماری میزان Sr، Ca، Na، Sr/Mn و Ca/Mg افزایش و میزان عناصر Mn، Mg و نسبت Mn/Ca کاهش نشان میدهد. شواهد ژئوشیمیایی نشان داد تمام دولومیتهای مورد مطالعه غیراستوکیومتری میباشند (Ca/Mg ≥2) و مقادیر بالای عنصر Na با میانگین 6/0 درصد وزنی دلالت بر این موضوع دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سنگ نگاری؛ دولومیت؛ زمین شیمی؛ سازند شهبازان؛ کوهدشت؛ لرستان | ||
| مراجع | ||
|
آدابی، م. ح (1390) ژئوشیمی رسوبی، تهران، آرین زمین (چاپ دوم)، 503 ص.
آقانباتی، س. ع (1385) زمـینشـناسی ایــران. سـازمـان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور. 586 ص
بهرامی، ف.، موسویحرمی، س، ر.، خانهباد، م.، محمودیقرائی، م. ح.، صادقی (1393) رخسارهها، محیطرسوبی و عملکرد فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی سازند آسماری در میدان نفتی رامین، دوفصلنامه رسوبشناسی کاربردی، دوره 2، شماره 4، ص 16- 36.
پیریایی، ع. ر.، فیضی، ا.، صوفیانی، ح.، همت، س. و معتمدی، ب (1393) پالئوژئوگرافی نهشتههای ترشیاری زاگرس، گزارش داخلی مدیریت اکتشاف نفت، شماره - GR2362، 207 ص.
جانباز، م.، محسنی، ح.، پیریایی، ع.، سوئن، ر.، یوسفییگانه، ب.، سرداقیصوفیانی، ح (1397) فرآیندهای دیاژنزی سازند شهبازان در شرق پهنه لرستان. نشریه علوم زمین، سال 27، شماره 109، ص 67- 82.
عبدلنیا، ا.، مغفوریمقدم، ا. و باغبانی، د (1396) چینهنگاری سازند شهبازان در حوضه لرستان، نشریه علوم زمین، سال 26، شماره 103، ص 157-168.
عبدی، ا.، آدابی، م، ح (1388) پتروگرافی انواع دولومیتها، بررسی دیاژنز، مرز احتمالی سازند شهبازان- آسماری و تفکیک رخسارهها بر اساس ویژگیهای ژئوشیمیایی دولومیکرایتها، شواهد پتروگرافی و روشهای آماری در برش دارابی (جنوب غرب ایران). نشـریه پژوهـشهای چینهنگاری و رسوبشناسی، دوره 25، شماره 1، ص 81- 100.
فرشی، م.، موسویحرمی، س، ر.، محبوبی، ا.، خانهباد، م (1396) رخسارهها و فرآیندهای دیاژنزی و تاثیر آنها بر توزیع و ویژگیهای پتروفیزیکی و کیفیت مخزنی سازند آسماری در میدان نفتی گچساران، مجله رسوبشناسی کاربردی، دوره 5، شماره 9، ص 40- 57.
محسنی، ح.، عبدللهپور، م.، رفیعی، ب (1390) پتروگرافی و منشا دولومیتهای سازند شهبازان (ائوسن میانی تا بالایی) در شرق اسلامآباد غرب (کرمانشاه). نشریه یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی، دوره 5، شماره 10، ص 1 تا 11.
مطیعی، ه (1374) زمینشناسی نفت زاگرس )جلد اول و دوم(، انتشارات سازمان زمینشناسی کشور، تهران، 1010 ص.
میربیک سبزواری، ک.، صداقتنیا، م (1400) سنگنگاری و بررسی مدل دولومیتی شدن سازند شهبازان با استفاده از آنالیز عنصری (تاقدیس ماله کوه، شمال پلدختر)، دوفصلنامه رسوبشناسی کاربردی، دوره 10، شماره 19، ص 54-71.
یوسفی، ب.، علوی، ع. معظمی گودرزی، ف (1391) شناخت سنگهای رسوبی در صحرا، 111 ص.
Adabi, M. H. and Rao, C. P (1996) Petrographic, element and isotopic criteria for Central Iran: Iranian Petroleum Institute, 15: 561- 574.
Adabi, M. H (2009) Multistage dolomitization of upper Jurassic Muzduran Formation, Kopet-Dagh basin, N.E. Iran: Crab. Eva, 24: 16-32.
Al-Aasm, I., S. and Packard, J., J. P (2000) Stabilization of early-formed dolomite, atale of divergence from two Mississippian dolomites: Sedimentary Geology, 131: 97-108.
Alavi, M (2004) Regional stratigraphy of the Zagros fold-thrust belt of Iran and its proforland evolution, American Journal of Science, 304: 1–20.
Amthor, J. E., Friedman, G. M (1992) Early to late-diagenetic dolomitization of platform carbonates: Lower Ordovician Ellenburger Group, Permian Basin, West Texas. J. Sed. Petrol, 62: 1023-1043.
Azmy, K., Veizer, J., Misi, A., de Oliveira, T. F., Sanches, A. L. and Dardenne, M. A (2001) Dolomitization and isotope stratigraphy of the Vazante formation, São Francisco Basin, Brazil: Precambrian Research, 112(3): 303-329.
Azomani, E., Azmy, K., Blamey, N., Brand, U. and Al-Aasm, I (2013) Origin of Lower Ordovician dolomites in eastern Laurentia: Controls on porosity and implications from geochemistry: Marine and Petroleum Geology, 40: 99-114.
Dickson, J. A. D (1965) A modified staining technique for carbonate in the thin section: Nature, 205: 587.
Callen, J. M (2016) In Situ Geochemistry of Middle Ordovician Dolomites of the Upper Mississippi Valley: Evaluation of the Dorag Model and New Implications for Dolomitizing Fluids: Master dissertation, Louisiana State University, 88 p.
Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional texture. American Association of Petroleum Geologists, 108-121.
Folk, R. L (1959) Practical petrographic classification of limestones. American Association of Petroleum Geologists. Bulletin, 3 (1): 1-38.
Friedman, G. M. and Sanders, J. E (1967) Origin and Occurrence of Dolostones. In: Chilingar, G. V., Bissell, H. J. and Fairbridge, R. W., Eds., Carbonate Rocks, Origin, Occurrence, and Classification, 267-348.
Geske, A., Zorlu, J., Richter, D. K., Buhl, D., Niedermayr, A. and Immenhauser, A (2012) Impact of diagenesis and low grade metamorphosis on isotope (δ26Mg, δ13C, δ18O and 87Sr/86Sr) and elemental (Ca, Mg, Mn, Fe and Sr) signatures of Triassic sabkha dolomites, Chemical Geology, 332 (333): 45-64.
Gregg, J. M., and Shelton, K. L (1990) Dolomitization and Dolomite Neomorphism in the Back Reef Facies of the Bonneterre and Davis Formations (Cambrian), Southeastern Missouri. Journal of Sedimentary Research, 60: 549-562.
Gregg, J. M. and Sibley, D. F (1984) Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic dolomite texture: Journal of Sedimentary Petrology, 54: 908- 931.
Hardie, L (1987) Dolomitization: A Critical View of Some Current Views. Journal of Sedimentary Research, 57: 166-183.
Harrison, J. V (1935) The Geology of Lurestan. Co. Rep. No 490.
Hou, Y., Azmy, K., Berra, F., Jadoul, F., Blamey, N. J. F., Gleeson, S. A. and Brand, U (2016) Origin of the Breno and Esino dolomites in the western southern Alps (Italy): implications for a volcanic influence: Marine and Petroleum Geology, 69: 38-52.
Hu, W., Chen, Q., Wang, X. and Cao, J (2010) REE models for the discrimination of fluids in the formation and evolution of dolomite reservoirs: Oil Gas Geology, 31(6): 810-818.
Humphrey, J. D (1988) Late Pleistocene mixing zone dolomitization, south-eastern Barbados, West Indies. Sedimentology, 35: 327-348.
James, G. A. and Wynd, J. G (1965) Stratigraphic nomenclature of Iranian oil consortium, agreement area, American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 49(12): 2182-2245.
Kirmaci, M. Z (2008) Dolomitization of the late Cretaceous-Paleocene platform carbonates, Golkoy (Ordu), eastern Pontides, NE Turkey: Sedimentary Geology, 203: 289-306
Land, L. S (1983) Dolomitization. AAPG Education Course Note Series, 24: 1-20.
Land, L. S (1985) The origin of massive dolomite: Journal of Geological Education, 33: 112-125.
Land, L. S (1991) Dolomitization of the Hope Gate Formation (north Jamaica) by seawater: reassessment of mixing zone dolomite. In: Taylor, H. P., O’Neil, J. R., Kaplan, I. R. (Eds.), Stable Isotope Geochemistry: A Tribute to Samuel Epstein, Geochemical Society, Special Publications, 3: 121-133.
Lee, Y. I. and Friedman, G. M (1987) Deep-burial dolomitization in the Lower Ordovician Ellen Burger Group carbonates in west Texas andsouth-eastern New Mexico. Journal of Sedimentary Research, 57: 544-557.
Liewellyn, V. P. G (1974) Geological map of Liam- Kuh Dasht, 1:250000.
Machel, H. G. and Mountjoy, E. W (1986) Chemistry and environments of dolomitization - a reappraisal, Earth Science Reviews, 23: 175- 222.
Mattes, B. W., and E. W. Mountjoy (1980) Burial dolomitisation of the Upper Devonian Miette buildup, Jasper National Park, Alberta. In: Concepts and Models of Dolomitization (Eds. D.H. Zenger, J.B. Dunham and R.L. Ethington): SEPM Spec. Publ, 28: 259–297.
Mazzollo, S. J (1992) Geochemical and neomorphic alteration of dolomite: a review: Carbonates and Evaporites, 7: 21–37.
Miller, J. K. and R. L. Folk (1994) Petrographic, geochemical and structural constraints on the timing and distribution of postlithification dolomite in the Rhaetian Portoro (Calcare nero‖) of the Portovenere Area, La Spezia, Italy. In: B. H. Purser, M. E.
Morrow, D. W (1982) Diagenesis II. Dolomite-part II: dolomitization models and ancient dolostones: Geoscience Canada, 9: 95-107.
Murris, R. J (1980) Hydrocarbon habitat of the Middle East, American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 6: 765-800.
Navarro-Ciurana, D., Corbella, M., Cardellach, E., Vindel, E., Gomez-Gras, D. and Griera, A (2016) Petrography and geochemistry of fault-controlled hydrothermal dolomites in the Riópar area (Prebetic Zone, SE Spain), Marine and Petroleum Geology, 71: 310-328.
Shukla, V. and Baker, P. A. eds (1988) Sedimentology and geochemistry of dolostones. Society for Sedimentary Geology, 43: 266.
Shunli, Z. H., Zhengxiang, L. V., Yi, W., Sibing, L (2018) Origins and Geochemistry of Dolomites and Their Dissolution in the Middle Triassic Leikoupo Formation, Western Sichuan Basin, China. Minerals 2018, 8: 289
Sibley, D. F., Gregg, J. M (1987) Classification of dolomite rock textures. J. Sediment. Petrol, 57: 967–975.
Swart, P. K., Cantrell, D. L., Westphal, H., Handford, C. R. and Kendall, C. G (2005) Origin of dolomite in the Arab-D reservoir from the Ghawar Field, Saudi Arabia: evidence from petrographic and geochemical constraints. Journal of Sedimentary Research, 75 (3): 476-491.
Tucker, M. E. and Wright, V. P (1990) Carbonate Sedimentology: Blackwell, Oxford, 482 p.
Tucker, M. E., and Wright, V. P (1991) Carbonate Sedimentology. Blackwell Scientific Publications, Oxford, 482p.
Veizer, J (1983) Chemical diagenesis of carbonates: theory and application of trace element techniques. In Stable isotopes in sedimentary geology: Blackwell Scientific Publications, Oxford, 482p.
Veizer, J., Hinton, R. W., Clayton, R. N. and Lerman, A (1987) Chemical diagenesis of carbonates in thinsections: Ion microprobe as a trace element tool: Chemical Geology, 64(3): 225-237.
Wanless, H. R (1979) Limestone response to stress: pressure solution and dolomitization: Jour.Sed. Petrol, 49: 437-462.
Warren, J. K (2000) Dolomite: occurrence, evolution and economically important association: Earth Sci Reviews, 52: 1-81.
Whitaker, F. F., Smart, P. L. and Jones, G (2004) Dolomitization From conceptual to numerical models: Geological Society, London, Special Publications, 235(1): 99-139.
Wilson, M. E. J., Evans, M. J., Oxtoby, N. H., Nas, D. S., Donnelly, T. and Thirlwall, M (2007) Reservoir quality, textural evolutionand origin of faultassociated dolomites: American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 91: 1247-1273.
Ye, Q. and Mazzullo, S. J (1993) Dolomitization of Lower Permian platform facies, Wichita Formation, North Platform, Middle Basin, Texas: Carbonates and Evaporites, 8: 55-70.
Ying, R., Dakang, Z., Chonglong, G., Queqi, Y., Rui, X., Langbo, J., Yangjinfeng, J., Ningcong, Z. H (2017) Dolomite geochemistry of the Cambrian Longwangmiao Formation, eastern Sichuan Basin: Implication for dolomitization and reservoir prediction. Petroleum Research 2 (2017) 64e76.
Zenger, D. H., Dunham, J. B., and Ethington R. L (1980) Concepts and Models of Dolomitization. Vol. 28, Society for Sedimentary Geology, Special Publications, 320 p.
Zenger, D. H (1983) Burial dolomitization in the Lost Burro Formation/Devonian, east central California and the significance of late diagenetic dolomitization: Geology, 11: 519-522.
Zhang, X., Hu, W., Jin, Z., Zhang, J., Qian, Y., Zhu, J., Zhu, D., Wang, X. and Xie, X (2008) REE compositions of Lower Ordovician dolomites in Central and North Tarim Basin, NW China: A potential REE proxy for ancient seawater: Geology Sinica, 82(3): 610-621.
Zhao, C., Yu, B., Zhang, C., Chen, Y. and Qi, X (2012) A discussion on the formation mechanism of dolomite associated with hydrothermal solution in Tazhong area: Petrology and Mineralogy, 31(2): 164-172.
Zeigler, M. A (2001) Late Permian to Holocene paleofacies evolution of the Arabian plate and its hydrocarbon occurrences, GeoArabia, 6 (3): 445-504. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 441 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 296 |
||