
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,394,187 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,194 |
سنگ شناسی و کانی شناسی واحد شیلی مخزن بنگستان با تأکید بر تعلق آن به سازند سروک در میدان نفتی لالی، فروافتادگی دزفول شمالی، زاگرس مرکزی | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
دوره 11، شماره 21، تیر 1402، صفحه 79-94 اصل مقاله (1.99 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2022.26255.1352 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه سعدی راد* 1؛ محبوبه حسینی برزی2؛ عباس صادقی3؛ محمدحسین آدابی3 | ||
1دانشجوی دکترا، گروه حوضههای رسوبی و نفت، دانشکده علومزمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه حوضههای رسوبی و نفت، دانشکده علومزمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
3استاد گروه حوضههای رسوبی و نفت، دانشکده علومزمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
این مطالعه به سنگشناسی و کانیشناسی 15نمونه از واحد شیلی با ضخامت 5 متر در فاصله 45 متری از راس سازند سروک در مخزن بنگستان واقع در میدان نفتی لالی در راستای رفع ابهامات لیتوستراتیگرافی موجود در ارتباط با انتساب آن به زبانهای از سازند سورگاه، میپردازد. پس از بررسی لاگهای پتروفیزیکی جهت تعیین موقعیت دقیقتر این واحد شیلی و نیز توصیف مغزهها، پتروگرافی نمونههای برداشت شده توسط میکروسکوپ پلاریزان، انعکاسی، کاتدولومینسانس و الکترونی، نیز طی آنالیز پراش اشعهایکس (کانیشناسی کل نمونه و کانیشناسی کانیهای رسی) بررسی شد. بررسی مغزهها حاکی از آن است که این واحد، از شیلهای خاکستری پیریتدار تشکیل شده است. همچنین مطالعات پتروگرافی این واحد نمونهها را مادستونهای آرژیلی و مادستون عاری از فسیل نشان میدهد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز نیمه کمی پراش اشعهایکس (XRD) کانیشناسی این نهشتهها عمدتاً انواع کانی رسی، کلسیت،کوارتز و پیریت میباشد. نتایج این مطالعه، فراوانی متوسط کانیهای رسی در نمونههای مورد نظر را 56% نشان میدهد که در این میان رسهای مخلوط لایه ایلیت/اسمکتیت بیشترین مقدار را داشته و ایلیت و کایولینیت با فراوانی نسبی کمتر حضور دارند. همچنین تصاویر میکروسکوپ الکترونی (SEM) کانیهای رسی را غالباً با منشا تخریبی نشان میدهد. به دلیل فقدان فسیل، سن این واحد بر اساس موقعیت چینهشناسی آن که توسط رسوبات سنومانین سازند سروک محصور شده است، سنومانین تعیین گردید که با سن سازند سورگاه (تورونین- سانتونین پیشین) کاملاً متفاوت است. با توجه به عدم وجود ارگانسیمهای مربوط به مناطق عمیق دریا در این واحد و همچنین، شناسایی ریزرخسارههای کربناته لاگون و سد کربناته در لایههای محدود کننده آن، محیط آرام و احیایی لاگونی به این واحد منتسب میگردد که شباهتی به محیط دریایی عمیق سازند سورگاه ندارد. متداولترین فرایندهای دیاژنزی در این واحد (سیمانی شدن، جانشینی، تراکم شیمیایی و شکستگی) معرف تحمل محیطهای نزدیک سطح تا تدفینی میباشند. با توجه به نتایج بدست آمده در بالا، این واحد شیلی با محیط رسوبی کم عمق، ضخامت کم، محتوی بالای کانیهای رسی تخریبی و قرارگیری آنها در فاصله 45 متری زیر مرز سازندهای سروک و ایلام، به سازند سروک تعلق داشته و با شیلهای دریایی عمیق سازند سورگاه قابل مقایسه نیست. | ||
کلیدواژهها | ||
واحد شیلی؛ مخزن بنگستان؛ سازند سروک؛ سنومانین؛ سازند سورگاه؛ فروافتادگی دزفول شمالی | ||
مراجع | ||
آزادبخت، س.، مجیدیفرد، م.، و بابازاده، ا (1393) سنگچینهشناسی و زیستشناسی سازند سورگاه در خاور خرمآباد. مجله علوم زمین، ص 219-226.
آقانباتی، ع (1383) زمینشناسی ایران، انتشارات سازمـان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، 586 ص.
پورقاسم، ب (1387) مطالعه مخزن آسماری میدان لالی، گزارش شماره پ-6206، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب.
جلیلیان، ع، ح.، (1400) رخسارهها، محیط رسوبی و چینهنگاری سکانسی سازند کژدمی (کرتاسه میانی) در زاگرس مرکزی. نشریه رسوبشناسی کاربردی، شماره 17، ص 49-65.
حدادی، م.، وحیدینیا، م (1392) زیستچینهنگاری سازند سورگاه بر مبنای روزنداران پلانکتونیک در میادین نفتی ماله کوه (چاه شماره 1) و سرکان (چاه شماره 1) در منطقه پل دختر استان لرستان. نشریه دیرینهشناسی، شماره 1، ص 37-50.
حدادی، م.، وحیدینیا، م.، محمودیقرائی.، م. ح، و شفیعی اردستانی، م (1398) پالئواکولوژی، ریزرخسارهها و محیط رسوبگذاری سازند سورگاه بر مبنای روزنبران پلانکتون در منطقه پلدختر استان لرستان، نشریه علوم دانشگاه خوارزمی، شماره 2، ص 175 تا 198.
حسینیبرزی، م.، علینژاد کردی، ر.، و قلاوند، ه (1386) بررسی کانیهای رسی در برش تیپ و دادههای NGSاین سازند در میدان نفتی کوپال (چاههای شماره 12 و 38)، مجله علوم زمین، شماره 67، ص 198-209.
حسینیبرزی، م.، هوشیار، م.، و قلاوند، ه ( 1388) محیط رسوبی، کانیهای رسی و دیاژنز سازند گورپی در برش نمونه و میدان نفتی زیلایی (چاههای شماره 5 و 8)، مجله علوم زمین، شماره 72، ص 111 تا 120.
دانشیان، ج.، یونسی، ک.، و معلمی، ع (1391) نقش تغییرات سطح آب دریا در گسترش چینهشناسی روزنبران پلانکتونیک سازند سورگاه در تنگ چنارباشی کبیرکوه ایلام. نشریه زمینشناسی ایران، شماره 21، ص 57-64.
رازیانی، م، صادقی، ع (1391) زیستچینهنگاری سازند سورگاه بر اساس فرامینیفرهای پلانکتونی در جنوبغرب ایلام و مقایسه آن با تاقدیس کمستان (خوزستان) و تاقدیس آنه (فارس)، شانزدهمین همایش انجمن زمینشناسی ایران، شیراز. 1-6.
سبحانیفروشانی، ج.، مهرابی، ح.، و رحیمپوربناب، ح (1400) تاریخچه رسوبگذاری-دیاژنزی و چینهنگاری سکانسی بخش بالایی سازند سروک (کرتاسه) در میادین هیدروکربوری مرکز و جنوب فروافتادگی دزفول، جنوب باختر ایران. نشریه رسوبشناسی کاربردی، شماره 18، ص 75-51.
سوهانی، ج (1362) مطالعه زمینشناسی مخزن بنگستان میدانهای لالی -کارون گزارش شماره پ -3848.
صابری، ف.، حسینیبرزی، م.، و اپرا، ع.، (1399) تاثیر کانیهای رسی بر مهاجرت اولیه هیدروکربن در سنگ منشا پابده، میدان نفتی کرنج. نشریه رسوبشناسی کاربردی، شماره 16، ص 45-55.
صادقی، ع.، و رازیانی، م (1393) زیست چینهنگاری سازند سورگاه در برش تاقدیس کوه شاه نخجیر (جنوب باختر ایلام) بر پایه روزنبران پلانکتونی و مقایسه آن با برش نمونه. مجله علوم زمین، شماره 93، ص 119-126.
عباسی، ع (1395) لیتواستراتیگرافی و بایواستراتیگرافی مخزن بنگستان در میدان نفتی لالی، گزارش شماره پ-9047، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب.
غبیشاوی، ع (1387) چینهشناسی سازندهای سروک و ایلام در تاقدیس بنگستان و میدان پارسی. پایاننامه دکترا، دانشگاه اصفهان، 191 ص.
قلاوند، ه (1388) لیتواستراتیگرافی و بیواستراتیگرافی سازندهای سروک و ایلام در بخش شمال شرقی فروافتادگی دزفول و مقایسه آنها با مقاطع تحتالارضی مجاور، رساله دکترا. دانشگاه شهید بهشتی، 454 ص.
محمودی، ح (1391) مطالعه تکمیلی و تهیه مدل زمینشناسی مخزن بنگستان میدان لالی، گزارش شماره پ-7941.
مطیعی، ه (1372) زمینشناسی ایران، چینهشناسی زاگرس، طرح تدوین کتاب، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 536 ص.
منجزی، ن، وزیریمـقدم، ح.، امـیریبخـتیار، ح (1385) زیستچینهنگاری و محیط رسوبی سازند سورگاه در برش نمونه (جنوب شرق ایلام) بر اساس گروههای مورفوتایپ فرامینیفرهای پلانکتونیک، دهمین هـمایـش انجـمن زمینشناسی ایران، تهران، ص 1-5.
Abdullayev, E., Leroy, S. A. G (2016) Provenance of clay minerals in the sediments from the Pliocene Productive Series, western South Caspian Basin. Marine and Petroleum Geology, 73: 517-527.
Abou El-Anwar, E. A (2017) Mineralogical, petrographical, geochemical, diageneses and provenance of the Cretaceous Black.
Assadi, A., Honarmand, J., Moallemi, S. A., and Abdollahie-Fard, I (2018) an integrated approach for identification and characterization of palaeo-exposure surfaces in the upper Sarvak Formation of Abadan Plain, SW Iran. Journal of African Earth Sciences, 145: 32-48.
Boix, C (2007) Foraminiferos rotalidos Del Cretacico superior de la Cuenca Pirenaica, Unpublished PhD. thesis, Universitat Autònoma de Barcelona, 139 p.
Boix, C., Villalonga, R., Caus, E., and Hottinger, L (2009) Late Cretaceous rotaliids (Foraminiferida) from the western Tethys, Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie-Abhandlungen, 253: 197-227.
Chamley, H (1989) Clay sedimentology: Speringer-Verlag Berlin Hideberg New York, 623p.
Dong, D. Z., Qiu, Z., Zhang, L. F., Li, S. X., Zhang, Q., Li, X. T., Zhang, S. R., Liu, H. L., Wang, Y. M (2021) Progress on sedimentology of transitional facies shales and new discoveries of shale gas. Acta Sedimentol. Sin, 39: 29–45.
Fagel, N (2007) Clay minerals, deep circulation and climate. Dev. Mar. Geol, 1: 139-176.
Flügel, E (2010) Microfacies of Carbonate Rocks: Analysis, Interpretation and Application. Second edition. Berlin, Heidelberg: Springer Verlag, 984p.
Folk, R. L (1980) Petrology of Sedimentary Rocks. Hemphill Publishing Company, Austin, 184p.
Hajikazemi, E., Al-Aasm, I., Coniglio, M (2012) Chemostratigraphy of Cenomanian–Turonian carbonates of the In the Appalachain basin. AAPG Bulletin, 97 (12): 2173–205.
Kazemi, A., Sadeghi, A., Adabi, M (2012) Biostratigraphy of the Surgah formation in Kuh - e - Surgah and correlation with Tang - e -Gerab (West of Iran), Arab Jurnal Geoscince.
Khormali, F., Abtahi, A., Owliaie, H. R (2005) Late Mesozoic- Cenozoic clay of southern Iran and their palaeoclimatic implications. Clay Minerals, 40: 191-203.
Li, L., Keller, G., Adatte, T., Stinnesbeck, W (2000) Late Cretaceous sea Level change in Tunisia: A multi-disciplinary approach. Journal of Geological Society of London, 157: 447-458.
Luo, J. L., Wei, X. S., Yao, J. L., Liu, X. S., Liu, X. H (2010) Provenance and depositional facies controlling on the Upper Paleozoic excellent natural gas-reservoir in northern Ordos basin, China. Geol. Bull. China, 29: 811–820.
Malekzadeh, M., Hosseini-Barzi, M., Sadeghi, A., Critelli, S (2020) Geochemistry of Asara Shale member of Karaj Formation, Central Alborz, Iran: Provenance, source weathering and tectonic setting, Marine and Petroleum Geology, 121: 23-45.
Masud Alam, A. K. M., Xie. Sh., Chowdhury. S. Q (2009) Clay Mineralogy and Diagenesis of Shales: A Case Study from the Mio-Pliocene Tipam and Dupi Tila Shales of Bandarban Anticline, Bandarban Hill District, Bangladesh. Journal of Applied Sciences, 9: 2770-2777.
Miall, A. D (2016) Stratigraphy: A Modern Synthesis, Springer Cham, XVII, 454 p.
Mukasa-Tebandeke, I. Z., Ssebuwufu, P. J. M., Nyanzi, S. A., Schumann, A., Nyakairu, G. W. A., Ntale, M. and Lugolobi, F (2015) The Elemental, Mineralogical, IR, DTA and XRD Analyses Characterized Clays and Clay Minerals of Central and Eastern Uganda. Advances in Materials Physics and Chemistry, 5: 67-86.
Omidi, R., Sadeghi. A., Hosseini-Barzi. M., Akbari bas Kelayeh. N (2021) new findings in biostratigraphy of the Sarvak and Ilam formations of Abe-teymour Oil Field (Dezful embayment). Journal of Stratigraphy and Sedimentology Researches, 37: 23-44.
Pettijohn, F. J (1975) Sedimentary Rocks. Second Edition, Harper and Row Publishers, New York, 628 p.
Pevear, D., R (2000) Illite and hydrocarbon exploration. Geology, Mineralogy, and Human Welfare, 96: 3440-3446.
Piuz, A., Meister, C (2013) Cenomanian rotaliids (Foraminiferida) from Oman and Morocco, Swiss Journal of Palaeontology, 132: 81-97.
Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Enayati-Bidgoli, A., Omidvar, M (2012b) Coupled imprints of tropical climate and, recurring emergence on reservoir evolution of a Mid Cretaceous carbonate ramp, Zagros Basin, southwest Iran. Cretaceous Research, 37: 15-34.
Rahimpour-Bonab, H., Mehrabi, H., Navidtalab, A., Omidvar, M., Enayati_Bidgoli, A., Sonei, R., Sajjadi, F., Amiri-Bakhtyar, H., Arzani, N., Izadi-Mazidi, E (2013) Palaeo_exposure surfaces in Cenomanian–Santonian Carbonate reservoirs in the Dezful Embayment, SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 36: 335-362.
Sarvak Formation, southern Iran. Journal of Petroleum Geology, 35: 187-205.
Scholle, P. A. and Ulmer- Scholle D. S (2006) A Color Guide to the Petrography of Carbonate Rocks/ Grains, Texures, Porosity, Diagenesis: Tulsa, ok, American Association of Petroleum Geologist Memoir, 77: 474p.
Shales, Duwi Formation at Quseir-Safaga, Red Sea, Egypt. Egyptian Journal of Petroleum, 26: 915–926.
Stuben, D., Kramar, U., Berner, Z., Stinnesbeck, W., Keller, G., Adatte, T (2002) Trace elements, stable istopes, and mineralogy the Elles II K-T boundary section in Tunisia: indications sea level fluctuations and primary productivity. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 178: 321-345.
Thiry, M (2000) Palaeoclimatic interpretation of clay minerals in marine deposits: an outlook from the continental origin. Earth-Science Rev, 49: 201-221.
Tucker, M. E (2001) Sedimentary Petrology: an introduction to the origin of sedimentary rocks: Blackwell, Scientific Publication, London, 260 p.
Ulmer-Scholle, D. S., Scholle, P. A., Schieber, J., Raine, R. J (2015) A Color Guide to the Petrography of Sandstones, Siltstones, Shales and Associated Rocks, AAPG Memoir, 109: 544 p.
Wang, G., Carr, T. R (2013) Organic-rich Marcellus Shale Lithofacies modeling and distribution pattern analysis
Wang, J., Guo, Sh (2020) Comparison of geochemical characteristics of marine facies, marine-continental transitional facies and continental facies shale in typical areas of China and their control over organic-rich shale, Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects.
Wynd, J. G (1965) Biofacies of the Iranian oil consortium agreement area, IOOC report, no 1028. Unpublished.
Xiao, D., Lu, Sh., Shao, M., Zhou, N., Zhao, R., Peng, Y (2021) Comparison of Marine and Continental Shale Gas Reservoirs and Their Gas-Bearing Properties in China: The Examples of the Longmaxi and Shahezi ShalesEnergy Fuels, 35: 4029−4043.
Zhang, L., Zhao, Q., Peng, S., Qiu, Z., Feng, C., Zhang, Q., Wang, Y., Dong, D., Zhou, S (2021) Paleoenvironment and Organic Matter Accumulation Mechanism of Marine–Continental Transitional Shales: Outcrop Characterizations of the Carboniferous–Permian Strata, Ordos Basin, North China. Energies, 14: 45-74. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 268 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 407 |