
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,394,163 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,192 |
بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشأ آن ها در خاک منطقه جعفرآباد (جنوب غرب کاشمر)، استان خراسان رضوی | ||
یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی | ||
مقاله 9، دوره 16، شماره 32، دی 1401، صفحه 125-138 اصل مقاله (1.01 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nfag.2021.24975.1484 | ||
نویسنده | ||
محمد ابراهیم فاضل ولی پور* | ||
استادیارگروه زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
این تحقیق به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشأ آنها در منطقه جعفرآباد، جنوب غربی شهرستان کاشمر، در استان خراسان رضوی انجام شده است. به همین منظور فلزات سنگین 32 نمونه خاک سطحی (عمق 10 تا 30 سانتیمتری) در منطقه جعفرآباد، جنوب غرب شهرستان کاشمر با دستگاه ICP-MS آنالیز شدند. شاخصهای منشأیابی و تعیین درجه آلودگی، شامل فاکتور غنیسازی (Ef) و درصد آن، زمینانباشت (Igeo)، فاکتور آلودگی (Cf)، برای ارزیابی آلودگی خاک محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده در بین فلزات سنگین Cu،Mo ،Mn ،Cd ،Th ،Sr ،Co ،Pb ،As ، منگنز بیشترین و کادمیوم کمترین میانگین غلظت را دارند. مقادیر حداقل و حداکثر فاکتور غنیسازی نیز بهترتیب مربوط به مولیبدن و سرب هستند. نتایج نشان میدهد که منطقه بررسی شده نسبت به فلزات مس و مولیبدن تقریبا آلودگی نشان میدهد. نتایج حاصل از مطالعات این پژوهش حاکی از آن است که آلودگیهای فلزات سنگین زمینزاد و عمدتا ناشی از سنگشناسی منطقه از قبیل شیل، ماسهسنگ، کنگلومرا، مارنهای گچدار، گرانیت و سنگهای ولکانیکی است و آلودگیهای انسانزاد به استثنا فعالیت معدنکاری و تا حدودی فعالیت کشاورزی، در دیگر موارد نقش موثری نداشتهاند. براساس آنالیز خوشهای و تحلیل مولفه اصلی حضور برخی از فلزات مانند مس، مولیبدن و منگنز، در کنار یکدیگر نشاندهنده منشأ مشترک آنها میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آلودگی؛ فلزات سنگین؛ خاک؛ جعفرآباد؛ شهرستان کاشمر | ||
مراجع | ||
ابراهیمی کارگر شیرازی، ن.، سعادت، س.، جوانبخت، م (1399) ارزیابی آلودگی زیستمحیطی فلزات سنگین در خاکهای منطقه شوراب (جنوب کاشمر- خراسان رضوی)، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره 5، دوره 27، ص 84-75.
باقری، ه (1391) نمونهبرداری و تجزیه دستگاهی نمونههای معدنی و زیستمحیطی، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، 342 ص.
جمشیدی، ا.، ساریخانی، ر.، کرمی، گ.، قاسمی دهنوی، ا.، (1399) بررسی آلودگی فلزات سنگین و منشأ آنها در شرق شهرستان ازنا، استان لرستان، مجله یافتههای نوین زمینشناسی کاربردی ، شماره 28، دوره 14، ص 44- 29.
حسنزاده، ف.، رحیمیپور، غ (1391) شناسایی مناطق امید بخش معدنی با استفاده از اکتشاف ژئوشیمی رسوبات آبراههای ورقه 1:100000 خوی، فصلنامه بلورشناسی و کانیشناسی، شماره 31، 16 ص.
حقپرست، م.، ترشیزیان، ح ا.، دبیری، ر (1398) ارزیابی میزان غلظت فلزات سنگین و میزان آلودگی در رسوبات منطقه افیولیتی آلمهجوق (شمالشرق ایران)، مجله علوم و تکنولوژی محیطزیست، شماره 4، دوره 21، ص 105-93.
صلواتینیک، ص.، سعادت، س.، علامه، م (1399) بررسی زیست محیطی پراکنش آلودگی فلزات سنگین در خاکهای منطقه ششتمد (شمالشرق ایران)، نشریه آب وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، شماره 3، جلد 34، ص 735 – 731.
فاضلولیپور، م. ا.، فاضلولیپور، ب.، دبیری، ر (1397) ارزیابی ژئوشیمی و زیستمحیطی فلزات سنگین در خاک منطقه رباط سفید (جنوب مشهد)، فصلنامه زمینشناسی محیط زیست، شماره 42، دوره 12، ص 60 – 45.
قاسـمیدهنوی، ا (1399) ارزیابی آلودگـی فلزات سنگین خاکهای سرپانتینیتی منطقه هرسین - صحنه، کرمانشاه، مجله رسوبشناسی کاربردی، شماره 16، دوره 8، ص 104 – 93.
مظهری، س. ع (1396) بررسی زمینشیمی خاکهای سطحی و نقش کانیشناسی در میزان دسترسی زیستی فلزات سنگین در منطقه سبزوار، مجله بلورشناسی و کانیشناسی ایران، شماره 2، سال 25، ص 294-279.
یگانه، م (1391) مدلسازی روند انباشت عناصر سنگین در خاکهای سطحی استان همدان و تعیین خطرپذیری ناشی از آن بر سلامت انسان، رساله دکتری خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
Adamo, P., Arienzo, M., Imperato, M., Naimo, D., Nardi, G., Stanzione, D (2005) Distribution and partition of heavy metals in surface and sub-surface sediments of Naples city port, Chemosphere, 61(6): 800-809.
Boruvka, L., Vacek, O., Jehlicka, J (2005) Principal component analysis as a tool to indicate the origin of potentially toxic elements in soils. Geoderma, 128: 289-300.
Chen, C., Kao, C. M., chen, C. F., Dong, C. D (2007) Distribution and accumulation of heavy metals in the sediments of Kaohsiung Harbor, Taiwan.Chemosphere, 66(8): 1431-1440.
Deely, J. M., Fergusson, J. E (2017) Heavy metal and organic matter concentration and distributions in dated sediment of small adjacent to a small urban area. Scienve of the Total Environment, 153: 97-111.
Ghrefat, H., Yusuf, N (2006) Assessing Mn, Fe, Cu, Zn and Cd pollution in bottom sediments of Wadi Al-ArabDom, Jordan. Chemosphere, 65: 2114-2121.
Golobocanin, D., Skerbic, D., Miljevic, R (2004) Principal component analysis for soil contamination with PAHS.Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems, 72: 219-223.
Gonzales-Macias, C., Schifter, I., Liuch-Cota, D., Endez-Rodriguez, L., Hernandez-Nazquez, S (2006) Distribution, enrichment and accumulation of heavy metals in coastal sediments of Salina Cruz Bay, Mexico. Environmental Monitoring and Assessment, 118: 211-230.
Guo, Y., Huang, C., Pang, J., Zha, X., Li, X., Zhang, Y (2014) Concentration of heavy metals in the modern flood slackwater deposits along the upper Hanjiang River valley, China. Catena, 116: 123-131.
Hadia, F., Ambreen, A (2018) Heavy metal pollution-A mini review. Journal of Bactreriology and Mycology, 6(3): 179-189.
Hakanson, L (1980) Ecological risk index for aquatic pol-lution control, a sedimentological approach. Water Research, 14: 975-1001.
Kesler, S. E., Simon, A. C., Simon, A. F (2015) Mineral resources, economics and theenvironment. Cambridge University Press.
Kowalska, J. B., Mazurek, R., Gasiorek, M., Zaleski, T (2018) Pollution indices as useful tools for the comprehensive evaluation of the degree of soil contamination- A review. Environmental Geochemistry and Health, 40(6): 2395-2420.
Loska, K., Wiechuta, D (2003) Application of principal component analysis of source of heavy metal contamination in surface sediments from the Rybnik Reservior. Chemosphere, 51(8): 723-733.
Miller, N., Miller, C (2000) Statistics and chemometrics for analytical chemistry, pearson Education Englewood Cliffs, New Jersey. 228pp.
Mitra, S., Kebbekus, B. B (1997) Environmental chemical analysis. Newyork: CRC Press.
Muller, G (1979) Index of geoaccumulation sediments of the Rhine River. Geo Journal, 2: 108-119.
Seshan, B. R. R., Natesan, U., Deepthi, K (2010) Geochemical and statistical approach for evaluation of heavy metal pollution in core sediments in southeast coast of India. Int. J. Environ. Sci. Tech, 7(2): 291-306.
Sutherland, R (2000) Bed sediment-associated trace metals in an urban stream, Hawaii. Environmental Geology, 39(6): 611-627.
Tahmasebi, P., Mahmudy Gharaie, M. H., Ghasemzadeh, F., Karimi Karouyesh, A (2015) A survey on heavy metals pollution in water resources of Kouhe Zar Mining area (The west of Torbat Heydarieh, Iran). Journal of Biodiversity and Environmental Sciences, 7(3): 244-253.
Weissmannova, H. D and Pavlovsky, J (2017) Indices of soil contamination by heavy metals-methodology of calculation for pollution assessment (minireview). Environment Monitoring Assessment, 189(616): 1-25.
Zhang, W., Feng, H., Chang, J., Qu, J., Xie, H., Yu, L (2009) Heavy metal contamination in surface sediments of Yangtze River intertidal Zone: an assessment from different indexes. Environmental Pollution, 157(5): 1533-1543.
Zonta, R., Botter, M., Cassin, D., Zaggia, L (2007) Sediment chemical contamination of shallow water area close to the industrial to the industrial zone of Porto Mar-Ghera (Venice Lagoon, Italy). Marine Pollution Bulletin, 55: 529-542. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 311 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 280 |