آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 490 |
| تعداد مقالات | 5,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,394,095 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,183 |
مطالعة تطبیقی مبانی معرفت نفس از منظر امام علی(ع) و عطار | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 35، آذر 1400، صفحه 93-110 اصل مقاله (901.91 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2021.21233.2447 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا حسینی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جهرم، فارس، ایران | ||
| چکیده | ||
| نفس یا همان حقیقت انسان دارای ساحت‌های مختلف وجودی است که همواره در دین و عرفان به آن توجه شده است. آموزه‌های دینی میزان و محکی دقیق برای تعریف حقیقت انسان است؛ زیرا همة جوانب وجودی او را در نظر گرفته و راه و شیوة صحیح زیستن را به انسان آموخته است. هدف از این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی سامان یافته، آن است که یکی از مهم‌ترین مباحث شناخت‌شناسی حوزة دین و عرفان یعنی معرفت نفس در نهجالبلاغه و مثنوی‌های عطار واکاوی شود. با توجه به این‌که عطار در فرهنگ اسلامی بالیده‌است، در عمدة مباحث معرفتی از متن دین متأثر شده‌است و از این حیث با نهجالبلاغه که کلامِ قرآن ناطق است، بسیار شبیه است. عطار همانند حضرت علی(ع) اصالت انسان را مربوط به بعد روحانی او می‌داند که با جسم مادی از لحاظ ماهوی در تقابل است. در کشاکشی که بین روحانیت انسان و جسمانیت وی صورت می‌گیرد، میزان انسانیت فرد هویدا می‌شود. در نهجالبلاغه از این انسانیت با عنوان قلب یاد می‌شود و عطار، جان پاک را نشان انسانیت انسان می‌داند. برای سلامت قلب انسانی ضروری است که انسان راه کمال خویش را بشناسد و عوامل یاری‌رسان و موانع راه را تشخیص دهد. این آثار، تفکر و اولیای الهی را در جایگاه عوامل رشد و کمال نفس انسان معرفی می‌کنند و از تثلیث نفس اماره، شیطان و دنیا در جایگاه موانع اصلی کمال انسان یاد می‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معرفت نفس؛ کمال؛ نهجالبلاغه؛ مثنوی‌های عطار | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- آمدی، عبدالواحد. (1378). غرر الحکم و درر‌الکلم. شرح و ترجمة سید هاشم رسولی محلاتی. تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1385). دفتر عقل و آیت عشق. تهران: طرح نو.
- پورنامداریان، تقی. (1374). دیدار با سیمرغ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- تمیم‌داری، احمد؛ لک، ایران. (1395).«بررسی تطبیقی ساختار مناظره و گفت‌وگوی قهرمانان در شاهنامه فردوسی، ایلیاد و ادیسه هومر (بر پایه برخی دستاوردهای مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی با تکیه بر روش تحلیل گفتمان انتقادی)». پژوهش‌های ادبیات تطبیقی. شماره 2، 133-175.
- جوادی آملی، عبدالله. (1389). انسان از آغاز تا انجام. تحقیق و تنظیم مصطفی موسویتبار. قم: اسراء.
- -------------. (1384). تفسیر انسان به انسان. تحقیق و تنظیم محمّد حسین الهی زاده. قم: اسراء.
- -------------. (1380). دنیاشناسی و دنیاگرایی در نهجالبلاغه. قم: اسراء.
- -------------. (1379). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسراء.
حسینی، زهرا؛ جوکار، نجف. (1393). «بررسی و تحلیل بزرگ‌ترین موانع رشد و کمال انسان در نهجالبلاغه و مثنوی». اندیشه دینی. شماره 2. 81-110.
حسینی، زهرا. (1393). عوامل و موانع رشد و کمال انسان در نهجالبلاغه و مثنوی. استاد راهنما: نجف جوکار. دانشگاه شیراز.
- دلشاد تهرانی، مصطفی. (1391). شناخت انسان در نهجالبلاغه. پژوهش‌های نهجالبلاغه، شماره 35، 91-112.
- ریتر، هلموت. (۱۳۷۷). دریای جان. ترجمه عباس زریاب خویی و مهر آفاق بایبوردی. جلد اول. تهران: الهدی.
- زرین‌کوب، عبدالحسین. (1379). صدای بال سیمرغ. تهران: سخن.
- سید رضی. (1374). نهجالبلاغه. ترجمه سید جعفر شهیدی. تهران: علمی.
- صمدی آملی، داوود. (1382). شرح مراتب طهارت. قم: آل علی.
- عطار، محمد بن ابراهیم. (1386). اسرارنامه. تصحیح و تعلیقات محمـدرضا شفیعیکدکنی. تهران: سخن.
- ---------------. (1368). الهی‌نامه. به تصحیح و مقدّمه و حواشی هلموت ریتر. بیجا:توس.
- ---------------. (1388). مصیبت‌نامه. به تصحیح و تعلیقات محمـدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- ---------------. (1384). منطق‌الطیر. به تصحیح و تعلیقات محمـدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- غیاثی، نقی. (1397). «بازجست ساحت‌های وجودی انسان از منظر نهجالبلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه. سال ششم، شماره 22، 1-18
- فدوی، طیبه و طغیانی، اسحاق. (1389). «بررسی و تحلیل بازتاب فنا در منطق‌الطیر عطار». آینة معرفت. سال7، شماره 22، 82-92.
- فرضی، حمیدرضا و تقی‌زاده هریس، مقصود. (1391). «بررسی تطبیقی عاشقانه‌های احمد شامل و ناظم حکمت». پژوهشنامه ادب غنایی، شماره 18، 73-96.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1353). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار عطار. تهران: کتابفروشی دهخدا.
- گوهرین، صادق. (1388). شرح اصطلاحات تصوف. تهران: زوار.
- مرتضایی، پروین و حسینی، زهرا. (1390). «فرشته‌شناسی در مثنوی‌های عطار». نامة پارسی. سال 16، شماره‌های 56 و ۵۷، 101-۱۲۸.
- مطهری، مرتضی. (1373). انسان کامل. تهران: صدرا.
- موصلی، شرف‌الدین. (بی‌تا). النعیم المقیم لعترة النبأ العظیم. ج1. بیروت: اعلمی.
- نظری منظم، هادی. (1389). «ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینه‌های پژوهش». ادبیات تطبیقی. شماره 2، 221-226.
- یوست، فرانسوا. (1386). «چشم‌انداز تاریخی ادبیات تطبیقی». ترجمه علیرضا انوشیروانی .ویژه‌نامه ادبیات تطبیقی. شماره 3، 37-60. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 376 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 354 |
||