
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,296,988 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,829 |
بررسی معناشناسی واژۀ چند معنای أمر با تأکید بر رابطۀ همنشینی و تعیین مصادیق آن براساس بافت در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 2، دوره 9، شماره 33، خرداد 1400، صفحه 19-39 اصل مقاله (797.19 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2021.22249.2512 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا طبیبی* 1؛ کبری حیدری2 | ||
1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
چکیده | ||
دستیابی به معانی و شناخت واژگان در گرو پژوهش در علوم خاصی چون معناشناسی است؛ چراکه معناشناسی از علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفتۀآنها در متون مختلف میپردازد. از شیوههای معناشناسی، بحث چند معنایی واژگان است که از آن به علم وجوه و نظایر تعبیر کردهاند، به این معنا که یک واژه بهگونهای در بافت نهجالبلاغه جای گرفته است که با وجود شباهت در لفظ و حرکات در هر بافت زبانی، معنایی غیر از معنای نخست دارد، در واقع اینکه یک لفظ بیش از یک معنا داشته باشد را چند معنایی میگویند. این پژوهش در صدد است تا از طریق روش تحلیلی- توصیفی و تقسیم واژگان همنشین در سه گروه اسمی، فعلی و وصفی و با استخراج معانی متعدد واژۀ «امر» در نهجالبلاغه وجوه متعدد معنایی آن را مورد بررسی قرار دهد و از این طریق پی به چندمعنایی بودن این واژه ببرد. در این تحلیل معناشناختی مشخص شد واژۀ «امر» در بافتهای موضوعی متفاوت و در اثر همنشینی با برخی واژگان، معانی متعددی چون فرمان خداوند، جنگ، حکمیت، خلافت و... را پذیرفته است. به عبارتی درک معنای مختلف این واژه منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است هر چند غالبِ معانی استعمالی برای این واژه در نهجالبلاغه از طریق بافت موقعیتی قابلدرک است. | ||
کلیدواژهها | ||
معناشناسی؛ چند معنایی؛ همنشینی؛ بافت؛ امر؛ نهجالبلاغه | ||
مراجع | ||
- انصاریان، حسین. (1379). ترجمه: نهج البلاغه، تهران: پیام آزادی. - ابن منظور،محمدبن مکرم. (1414).لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارصادر. - ابنأبیالحدید، عزالدین ابوحامد. (1372).جلوه تاریخدر شرح نهجالبلاغهی ابنأبیالحدید، ج 5،چ دوم، مترجم: محمود مهدوی دامغانی تهران: نشر نی. - -------------------. (1379)جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغهی ابنأبیالحدید، ج 4، چ دوم، مترجم: محمود مهدوی دامغانی تهران: نشر نی. - اختیار، منصور. (1348) معناشناسی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. - العوّا، سلوی محمد. (1381).بررسی زبانشناختی وجوه و نظایر در قرآن کریم، ترجمه: حسین سیدی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. - الصالح، حسین حامد. (1390).تأویل واژگانی قرآن کریم، ترجمه: ابوالفضل سجادی و محمود میرزایی الحسینی، اراک: دانشگاه اراک. - انصاریان، علی. (1366).شرح نهجالبلاغه المقتطف من بحارالانوار، تهران: سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی. - بحرانی، ابن میثم. (1375).ترجمه شرح ابن میثم، ج1و2، مترجم: قربانعلی محمدی مقدم، علیاصغر نواییزاده، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس. - ------------. (1370).ترجمه شرح ابن میثم، ج 3، مترجم: سید محمدصادق عارف، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس. - ------------. (1375).ترجمه شرح ابن میثم، ج 5، م مترجم: محمدرضا عطایی،مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس. - پالمر، فرانک. (1366).نگاهی تازه به معنیشناسی، مترجم: کورش صفوی، تهران: نشر مرکز. - حسینی دشتی، مصطفی. (1385).معارف و معاریف، موسسه فرهنگی آرایه. - حسینی شیرازی، سید محمد. (بیتا). توضیح نهجالبلاغه. تهران: دار تراث شیعه. - خویی، ابراهیم بن حسین. (بیتا).دره النجفیه، بینا، بیجا. - راوندی، قطبالدین سعید بن هبة الله. (1364).منهاجالبراعه فی شرح نهجالبلاغه، ج 1، قم: کتابخانه عمومی آیتالله مرعشی نجفی. - سید جوادی، احمد. (1368).دایره المعارف تشیع، مترجم: کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، تهران: سازمان دایره المعارف تشیع. - سید رضی. (1370).نهجالبلاغه فارسی، مصحح: عزیزالله جوینی، چاپ دوم،تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - شاملی، نصرالله، حاجی قاسمی، فرزانه.(1396).«شبکه شعاعی معنای دیدن در خطبههای نهج البلاغه بر پایة معناشناسی شناختی قالبی» فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره19. - صفوی، کورش. (1390). درآمدی بر معنیشناسی، چ 4، تهران: انتشارات سورهی مه. - طالقانی، محمود. (1374).پرتوی از نهجالبلاغه، مصحح: سید محمدمهدی جعفری، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - عدالتنژاد، سعید. (1382).روش سمانتیکی در مطالعات اسلامی، تهران:موسسه تحقیقات و علوم انسانی. - فراهیدى،خلیل بن احمد.(1409). کتابالعین،قم،انتشاراتهجرت. - قرشی، سید علیاکبر. (1412).قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیّۀ. - قرهخانی، ناصر. (1397).«بررسی معناشناسی واژة ذلت با رویکرد همآیی همنشینی و جانشینی». فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره24. - مختار عمر، احمد. (1385).معناشناسی، ترجمه: سید حسین سیدی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. - مدرس وحید، احمد. (1360).شرح نهجالبلاغه، ج 11، قم: ناشر خودش. - ------------. (1362). شرح نهجالبلاغه، ج 12، قم: ناشر خودش. - مزبان، علی حسن. (1394).درآمدی بر معناشناسی در زبان عربی، مترجم: فرشید ترکاشوند، تهران: سمت، چاپ اول. - مصطفوی، حسن. (1393).التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی. - مغنیه، محمدجواد. (1358).فی ظلال نهجالبلاغه، چاپ سوم، مترجم: محمدجواد معموریمحقق: سامی غریری.بیروت: دارالعلم والملایین. - موسوی، سید عباس. (1376).شرح نهجالبلاغه، دارالرسول الکرم، بیروت، دار المحجه البیضاء. - مکارم شیرازی، ناصر. (1375).پیام امام، ج1و2، تهران: دارالکتاب الاسلامیه. - مهیار،رضا.(1375) فرهنگابجدى، عربى-فارسى،تهران: چاپ دوم. - نواب لاهیجی، میرزا محمد باقر (بیتا) شرح نهجالبلاغه، تهران: اخوان کتابچی. - هاشمی خویی، میرزا حبیبالله. (1358).منهاج البراعه فی شرح نهجالبلاغه، چاپ چهارم، مصحح سیدابراهیم میانجی. تهران: مکتبه الاسلامیه.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 354 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 402 |