آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,934 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,375 |
انارستان‌های اورامانات؛ دریچه‌ای به کارالیِ باستان | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| دوره 10، شماره 27، اسفند 1399، صفحه 115-134 اصل مقاله (3.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2020.20618.2051 | ||
| نویسنده | ||
| ایرج رضائی* | ||
| دکتری باستان شناسی. | ||
| چکیده | ||
| در متون میخی دورۀ سارگون دوم، چند‌بار به جاینام «کارالا/کارالی/کارالو»، به‌عنوان سرزمینی که در برابر سپاه متجاوز آشوری مقاومت کرده، اشاره شده است. تاکنون پژوهشگران برای مکان‌یابی این جاینام، چندین گزینۀ مختلف، به‌ویژه در محدودۀ شهرستان‌های سردشت، مریوان، سروآباد و کامیاران پیشنهاد کرده‌اند. پژوهش حاضر که با رویکرد تاریخی و با روش توصیفی-تحلیلی، براساس منابع کتابخانه‌ای و مصاحبه از بومیان منطقۀ اورامانات به سرانجام رسیده؛ در پی آن است تا به کمک شواهد زبان‌شناختی، و انطباق آن با مدارک باستان‌شناختی و ویژگی‌های جغرافیایی منطقه، به برخی از ابهامات و پرسش‌های مطرح شده، به‌ویژه در بحث مکان‌یابی کارالا، پاسخ دهد. کشف یک سرنخ جدید توسط نگارنده، نشان می‌دهد که نام این مکان هنوز هم، پس از گذشت قرن‌ها، بر یکی از ارقام (ژنوتیپ‌های) بومیِ انار متعلق به ناحیۀ اورامانات حفظ شده است. انار موردبحث که به «کارالی» موسوم است، بومیِ منطقۀ اورامانات بوده و به‌لحاظ ویژگی‌های ظاهری، متفاوت از دیگر ارقام انار در همین منطقه است. این یافتۀ جدید، افزون‌بر کتیبۀ تنگی‌ور، تا حد زیادی امکان انطباق کارالا/کارالی باستان را با ناحیۀ اوراماناتِ کنونی (در کُردی هَورامان) تقویت می‌نماید، و نظر آن‌دسته از پژوهشگرانی را که پیش از این کارالا را در محدودۀ اورامانات جستجو می‌کردند، تأیید می‌کند. اورامانات یک منطقۀ جغرافیایی ویژه، با کوه‌های بلند و پرشیب و دره‌های تنگ و عمیق و آب‌های جاری فراوان است که دشت‌های باز و زمین‌های هموار در آن بسیار کمیاب است. این ویژگی طبیعی که وجه‌تمایز اورامانات از مناطق همجوار آن است، سبب شده است که در طول تاریخ، بیگانگان ازجمله پادشاهان جنگجوی آشوری، نتوانند به‌طور مداوم و به آسانی بر منطقۀ اورامانات دست‌یابند. باتوجه به شواهد موجود، به‌نظر می‌رسد که برخی از محوطه‌های ناحیۀ اورامانات که دارای لایه‌های استقراری مربوط به عصر آهن III هستند، به‌گونه‌ای با فرهنگ مادی مردمان کارالی باستان در ارتباط باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آشورنو؛ کارالا؛ اورامانات/هَورامان؛ انار کارالی؛ تنگی ور | ||
| مراجع | ||
|
- الهی، نورعلی، 1373، برهان الحق. تهران: جیحون. - بیدار، جمال حبیب‌الله فرج، 2010، فرهنگی وشه‌نامه هورامی-کوردی ناوه‌راست، اربیل. - حمه‌جانی، یوسف؛ بایزیدی، قادر، سحابی، جلیل، 1397، «نشانه‌شناسی مراسم آئینی پیرشالیار در منظر فرهنگی هورامان». باغ نظر، 15 (67)، صص: 17-30. - حیرانی، منوچهر؛ ارجی، عیسی؛ گردکانه، محمد، 1394، «بررسی خصوصیات کمی انارهای استان کرمانشاه». نهمین کنگره علوم باغبانی. اهواز. - دیاکونوف، میخائیل میخائیلویچ،2537، تاریخ ماد. ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: پیام. - رضائی، ایرج، 1396، «مروری بر آراء پیشین و ارائه چند پیشنهاد تازه درباره وجه تسمیه، پیشینه استقرار و تاریخ بنای شهر کرمانشاه». پژوهشنامه تاریخ‌های محلی ایران، سال 5، شمارۀ 1، پیاپی، 10، صص: 65-47. - رضائی، ایرج، 1397، «از "خَلمان" تا "اَلوَن"؛ سرگذشت چهار هزار سالۀ یک جاینام باستانی (سرپل‌ذهاب)» پژوهش‌های ایرانشناسی، سال 8، شمارۀ 1، صص: 74-55. - زارعی، محمدابراهیم، 1382. «نقش‌برجسته و کتیبه تنگی‌ور (کتیبه سارگون دوم در تنگی‌ور)». فصلنامۀ فرهنگ کردستان، شمارۀ 16 و 17، صص: 65-24. - زارعی، محمدابراهیم، 1392الف، آثار فرهنگی، باستانی و تاریخی استان کردستان. انتشارات سبحان نور، دانشگاه بوعلی‌سینا. - زارعی، محمدابراهیم، 1392ب، «بررسی ساختار معماری دژشهر یا قلعه حسن‌آباد». مطالعات باستان‌شناسی، دورۀ 5، شمارۀ ۱، صص: 68-49. - ساعدموچشی، امیر، 1391، «گزارش بررسی پارینه سنگی جنوب کردستان فصل نخست: شهرستان های کامیاران و سروآباد». اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کردستان (منتشر نشده) - سایت سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، 1392، «برداشت انار از باغات شهرستان پاوه آغاز شد». وب‌سایت: www.kermanshah.maj.ir - سرفراز، علی‌اکبر، 1347، «سنگ نبشته میخی اورامانات». بررسی‌های تاریخی، شمارۀ 5، سال 3، صص: 34-13. - سعیدیان، سعدی، 1397، «جغرافیای تاریخی زاگرس مرکزی در دورۀ آشورنو: نمری، خمبن، کرل، پرسوا و البریه»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، شمارۀ 19، دورۀ 8، صص: 126-105 - سنندجی، میرزا شکرالله (فخرالکتاب)، 1366، تحفه ناصریه در تاریخ و جغرافیای استان کردستان. با مقابله و تصحیح، حواشی و تعلیفات بانضمام پنج مقاله درباره قبایل کرد از: حشمت‌الله طبیبی، تهران: امیرکبیر - علی‌بیگی، سجاد، 1398، «ملاحظاتی دربارۀ باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی زاگرس مرکزی در دورۀ آشورنو». در: مجموعه مقالات همایش بین‌المللی عصر آهن غرب ایران و مناطق همجوار، سنندج: دانشگاه کردستان، به کوشش: یوسف حسن‌زاده، علی‌اکبر وحدتی و زاهد کریمی، تهران: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، صص: 207-184. - صفی‌زاده، صدیق، 1360، مشاهیر اهل حق. تهران: کتابخانۀ طهوری. - قربانی، طیبه؛ چقامیرزا، کیانوش؛ ارجی، عیسی، 1392، «بررسی تنوع ژنتیکی انار (.Punica granatum L) با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی». مجلۀ بیوتکنولوژی کشاورزی، دورۀ 5، شمارۀ 1، صص: 127-111. - محمدپور، عادل، 1386، «کردستان، هورامان (اورامان)، پیرشالیار». زریبار، سال 44، شمارۀ 64، صص: 154-145. - مرادی‌عاشور، بهروز؛ ربیعی، محمد؛ شیران، بهروز، هوشمند، سعداله، 1397، «ارزیابی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری برخی خصوصیات میوه ژنوتیپ‌های انار». نشریۀ علوم باغبانی(علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 32، شمارۀ ۴، صص: 566-555. - ملکزاده، مهرداد، 1395. «شاهک‌نشین مادی حَرزینو در پایان سدۀ هشتم پیش‌ازمیلاد و نشانه‌هایی از پیشینۀ باستانی هرسین». دیار، سال ۱، شمارۀ ۲، صص: 18-1. - ملکزاده، مهرداد؛ احمدزاده‌خسروشاهی، سولماز، 1396، «شاهانه یا نه؟ یادبودنامه‌های آشوری در نواحی شرقی امپراطوری». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران. شمارۀ 13، دورۀ 7، صص: 102-83. - نعیمی، عالم، 1385، «کتیبۀ سارگن دوم آشوری در تنگی‌ور». رشد آموزش تاریخ، دورۀ 7، شمارۀ 22، صص: 24-28. - شرفکندی، عبدالرحمان (هه‌ژار)، 1376. فرهنگ کُردی-فارسی. تهران: سروش.
- Alibaigi, S.; Rezaei, I. & Beheshti, S. I., 2017, “Najafabad, Sargon II’s stele and Urattus: The Geological and Archaeological Evidence”. Zeitschrift für Assyriologie & Vorderasiatische Archäologie, No. 107, Pp: 261-273
- ARAB II: Luckenbill, D. D., 1927. Ancient Records of Assyria and Babylonia: Historical Records of Assyria from Sargon to the End. vol. II, Chicago: University of Chicago Press.
- Biglari, F. & Shidrang, S., 2019. “Rescuing the Paleolithic Heritage of Hawraman”. Kurdistan, Iranian Zagros, Near Eastern Archaeology, No. 82, Pp: 4.
- Börker-Klähn, J., 1984, Altvorderasiatische Bildstelen und Vergleichbare Felsreliefs. (Baghdader Forschungen 4), Mainz.
- Brown, S. C., 1979, Kinship to kingship, Archaeological and Historical Studies in the Neo-Assyrian Zagros. A thesis submitted in conformity with the requirements for the degree of doctor of philosophy in the university of Toronto, Canada.
- Bruinessen, M., 1995. “When Haji Bektash Still Bore the Name of Sultan Sahak: Notes on the Ahl-i Haqq of the Guran district”. In: Alexandre Popovic & Gilles Veinstein (eds.), Bektachiya: études sur l’ordre mystique des Bektachis et les groupes relevant de Hadji Bektach. Istanbul: Éditions Isis, Pp: 117-138.
- CAD: The Assyrian Dictionary of the University of Chicago, 1964. Chicago, the Oriental Institute.
- Dandamayev & Grantovskiĭ, È., 1987, “Assyria, i. The Kingdom of Assyria and its Relations with Iran”. Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 8, Pp: 806-817, California: Costa Mesa: Maza Publisher.
- Frame, G., 1999, “The Inscription of Sargon II at Tang-i var”. Orientalia, New Series, No. 68, Pp: 31-57.
- Frame, G., 2013, Two Monumental Inscriptions of the Assyrian King Sargon II in Iran: The Najafabad Stele and the Tang-i Var rock relief. Collection of Papers Presented to the Third International Biennial Conference of the Persian Gulf.
- Frayne D. R., 1998, “On the location of Simurrum”. In: Gordon D. Young (eds.), Crossing Boundaries and Linking Horizons: Studies in Honor of Michael C. Astour on His 80th Birthday, CDL Press, Bethesda, Maryland.
- Fuchs, A., 1994, Die Inschriften Sargons II. aus Khorsabad, Göttingen.
- Godard, A., 1950, Le Trésor De Ziwiyè (Kurdistan). Haarlem.
- Hipp, K., 2015, “Fugitives in the State Archives of Assyria”. State Archives of Assyria Bulletin, Vol. XXI, Pp: 48-77.
- Justi, F.; Williams, F. W.; Jastrow, M. & Jckson, V. W., 1905, A History of all Nations. Vol. 2, Lea Brothers & Company, Philadelphia and New York.
- Levine, L. D., 1972, Two Neo-Assyrian Stelae from Iran. Royal Ontario Museum, Toronto.
- Levine, L. D., 1974, “Geographical Studies in the Neo-Assyrian Zagros-II”. Iran, Vol. 12, Pp: 99-124.
- Levine, L. D., 1989, “K. 4675+ - The Zamua Itinerary”. State Archives of Assyria Bulletin, No. 3, Pp: 75–82.
- Medvedskaya, I. N., 1999, “Media and its neighbors I: the localization of Ellipi”. Iranica Antiqua, No. 34, Pp: 53-70.
- Morton, J., 1987, “Fruits of Warm Climates”. Miami FL, USA. Pp: 352-355.
- Oppenheim, A., L., 1977, Ancient Mesopotamia. The University of Chicago press.
- Parpola, S., 1970, Neo-Assyrian Toponyms. AOAT 6 (Keve1aer and Neukirchen-Vluyn 1970).
- Parpola, S. & Porter, M., 2001, The Helsinki Atlas of the Ancient Near East in The Neo-Assyrian Period. The Casco Bay Assyriological Institute, The Neo-Assyrian Text Corpus Project.
- Radner, K., 2003 (a), “A Median Sanctuary at Bīt-Ištar”. In: Continuity of Empire (?) Assyria, Media, Persia, edited by: G, B., Lanfanchi, M. Roaf and R. Rollinger, Pp: 119-130, Padova.
- Radner, K., 2003 (b), “An Assyrian view on the Medes”. In: Continuity of Empire (?) Assyria, Media, Persia, edited by: G, B., Lanfanchi, M. Roaf and R. Rollinger, Pp: 37-64. Padova.
- Radner, K.; Masoumian, M.; Karimian, H. & Azizi E., 2020, “Neo-Assyrian Royal Monuments from Lake Zeribar in Western Iran”. Zeitschrift für Assyriologie, No. 110(1), Pp: 84-93.
- Reade, J. E., 1995, “Iran in the Neo-Assyrian period”. In: Mario Liverani (ed.): from Neo-Assyrian geography, Roma, Pp: 31-44.
- Saggs, H. W. F., 1958, “The Nimrud Letters”. 1952: Part IV, Iraq, Vol. 20, No. 2, Pp: 182-212.
- Sarkhosh, A.; Zamani Z.; Fatahi R. & Ebadi, A., 2006, “RAPD markers reveal polymorphism among some Iranian pomegranate (Punica granatum L.) genotyps”. Scientia Herticulturae, No. 111, Pp: 24-29.
- Speiser, E. A., 1927, “Southern Kurdistan in the annals of Ashurnasirpal and today”. AASOR, No. 8, Pp: 1-42.
- Tourovets, A., 2016, “Researches about the localisation of ancient places around Kermanshah. The analyse of the VIth campaign of Sargon II”.https://netau.academia.edu/TALEXANDRE.
- Tourovets, A., 2015, “The Assyrian Itineraries in the Zagros during the reign of Sargon II (6th and 8th campaigns) and the question about the correlation between Toponymy and Geography”. Iranian Journal of Archaeological Studies, No. 5, Pp: 21-33.
- Weightman, S. C. R., 1964, “The Significance of Kitāb Burhān ul-Ḥaqq”. Iran, Vol. 2, Pp: 83-103.
- Wright, E. M., 1943, “The Eighth Campaign of Sargon II of Assyria (714 B. C.)”. Journal of Near Eastern Studies, Vol. 2, No. 3, Pp: 173-186.
- Young, C, Jr., 1967, “The Iranian migration into the Zagros”. Iran, vol. V, Pp:11-34.
- Zadok, R,. 2002, “The Ethno-linguistic Character of Northwestern Iran and Kurdistan in the Neo-Assyrian Period”. Iran, Vol. XL, Pp: 89-152. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 657 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 660 |
||