
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,926 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,372 |
بررسی تاثیر محیط رسوبی و دیاژنز در پتانسیل توسعه کارست در سازند تیرگان در باختر کپهداغ (شمالخاور بجنورد) | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
دوره 9، شماره 17، تیر 1400، صفحه 114-130 اصل مقاله (2.52 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2021.21764.1240 | ||
نویسندگان | ||
فیروز شکیبا* 1؛ غلامحسین کرمی2؛ عزیزالله طاهری3 | ||
1دانشجوی دکترا هیدروژئولوژی، دانشکده علومزمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود | ||
2دانشیار گروه زمینشناسی، دانشکده علومزمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود | ||
3استاد گروه زمینشناسی، دانشکده علومزمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود | ||
چکیده | ||
سازند تیرگان در بخش ساختاری کپهداغ از مهمترین سازندهای کارستی بوده و حاوی منابع آب مهمی است. چاههای آب حفر شده در این سازند آبدهی بسیار متفاوتی دارند. با بررسیهای لیتولوژی، 90 برشنازک سنگ، لاگهای ژئوفیزیکی، تغییرات آبدهی و افت سطح آب چاهها، سیمای مرفولوژیکی، پتانسیل توسعه کارست سازند تیرگان در شمالخاور شهر بجنورد مورد بررسی قرار گرفته است. توسعه کارست در هر واحد سنگی وابسته به محیطرسوبی و فرایندهای دیاژنز بعدی آن میباشد. در این منطقه تیرگان به سه واحد سنگی آهکی و دو واحد آهکی- مارنی قابل جدایش است. این سازند در یک رمپ هموکلینال و چهار کمربند رخسارهای جزرومدی، لاگون، سد تا دریای باز نهشته شده و در آن 12 ریزرخساره شناسایی شد. فشردگی، استیلولیتی شدن به عنوان عوامل موثر دیاژنیتیکی از پایین به بالای سازند به طور چشمگیری کاهش یافته است. ورود ذرات تخریبی مانند کوارتز به محیطرسوبی از پایین به بالا کاهش یافته است. لاگهای گاما کاهش مقدار شیل به سمت بالای سازند و افزایش خلوص آهک در لایه بالایی را نشان میدهد. از طرفی آهنگ تولید کربنات و گوناگونی آلوکمها نیز بیشتر شده است. این رخدادها اصولاً پتانسیل توسعه کارست را به نحو چشمگیری افزایش داده است. سیمای مورفولوژیکی کارست توسعه یافته مانند فروچاله، درههای خشک از نشانههای این توسعه است. نشانه مهم دیگر توسعه کارست از پایین به بالا، در افزایش چشمگیر آبدهی چاهها، از 25 به 60 لیتر در ثانیه، افزایش مقدار قابلیت انتقال از 134 به 1037 متر مربع در روز دیده میشود. از سویی کاهش میزان آبدهی چاهها طی بیست سال به سمت بالای سازند بسیار کم (کمتر از 20 درصد) مشاهده میشود در حالی که کاهش آبدهی چاههای حفر شده در بخشهای میانی به بیش از 50 درصد میرسد. | ||
کلیدواژهها | ||
سازند تیرگان؛ ریزرخساره؛ توسعه کارست؛ قابلیت انتقال | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
آقانباتی، ع (1385) زمینشناسی ایران، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
افشارحرب، ع (1373) زمینشناسی کپهداغ، طرح تدوین کتاب زمینشناسی ایران، شماره 11، سازمان زمینشناسی ایران 275 ص.
رحیمپوربناب، ح (1389) سنگشناسی کربناته (ارتباط دیاژنژ و تکامل تخلخل)، انتشارات دانشگاه تهران، 487ص.
پورسلطانی، م. ر.، کرمانشاهی، ح.، جوانبخت، م (1396) تفسیر محیطرسوبی، دیاژنژ و کیفیت مخزنی سازند تیرگان به عنوان سنگمخزن احتمالی در خاور حوضه رسوبی کپهداغ، نشریه رسوبشناسی کاربردی، دوره 5، شماره 10، ص 127-151.
ریوندی، ب. و همکاران (1389) نشریه رخسارههای رسوبی و چینهنگاری سکانسی سازند تیرگان در شرق حوضه کپهداغ (دره خور، شمـالشـرق مـشهد)، جـلد 3، ص 23-24.
موسویزاده، و همکاران (1387) رخسارههای رسوبی و چینهنگاری سازند تیرگان در برشهای جوزک و چمنبید در غرب حوضه رسوبی کپهداغ و انطباق با نواحی شرق حوضه، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علومپایه)، جلد 32، شماره 3، ص 56-33.
آقاداداشی ابهری، هاشمی، م، آقانباتی، ع (1380) بررسی و مطالعه بیوفاسیس و لیتوفاسیس سازند تیرگان در بخش خاوری کپهداغ، بیستمین گردهمایی علومزمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، ص 376.
شامیر، م (1394) لیتواستراتیگرافی و بیواستراتیگرافی سازند تیرگان در برشهای چینهشناسی بیگان و باغچق (کپهداغ غربی) دانشگاه شهید بهشتی، پایاننامه کارشناسیارشد.
Flügel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks, analysis interpretation and application, Berlin, Heidelberg, New York: Springer Verlag, Berlin, 976 p.
Ford, D. C. & Williams, P. W (2007) Karst hydrogeology and Geomorphology. John Wiley & Sons Ltd., 562 P.
Maire, R (1990) La haute Montagne calcaire. Karstologia Mem, 3: 731p.
Milanović, P. T (2004) Water resources engineering in karst, CRC Press, Florida, USA. 312p.
Tucker, M. E. and Wright, V. P (1990) Carbonate Sedimentology. Blackwell Science, Inc. 482p.
Tucker, M. E. and Bathurst, R. G (1990) Carbonate Diagenesis. Int. Ass. Sediment. Reprint series, 1: 312 p.
Tucker, M. E (2001) Sedimentary Petrology, Third edition, Blackwell’s, Oxford, 260 p.
Wilson, J. L (1975) Carbonate facies in geologic history: New York, Springer-Verlag, 471 p.
Baoqing Wang, Ihsan S (2002) Al-Aasm Karst Controlled Diagenesis and Reservoir Development: Example from the Ordovician Main-Reservoir Carbonate Rocks on the Eastern Margin of the Ordos Basin, China, AAPG Bulletin, 86 (9): 16-39.
Brigaud, B. Durlet, C. Deconinck, J. F. Vincent, B. Thierry, J. and A. Trouiller (2009) The origin and timing of multiphase cementation in carbonate: Impact of regional scale geodynamic events on the Middle Jurassic Limestones diagenesis (Paris Basin, France). Sedimentary geology, 222(3-4): 161-180.
Carvalho, M. V. F., Ros, L. F. D., & Gomes, N. S (2006) Carbonate cementation patterns and diagenetic Reservoir facies in the Campos Basin Cretaceous turbidities, offshore eastern Brazil. Marine and Petrol. Geol., 12 (7): 741-758.
Choquette, P. W. and N. P. James (1987) Diagenesis in Limestones–The Deep Burial Environment. Geoscience Canada, 14: 3-35.
Dunham, R. J (1962) Classification of Carbonate Rocks according to depositional Texture. In: Ham, W. E. (ed), Classification of Carbonate Rocks. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1: 108-121.
James, N. P. & Choquette, P. W (1984) Diagenesis in limestones-the meteoric diagenetic environment. Geoscience, Canada, 11: 161–194.
Javanbakht, M., Ghazi, S., Moussavi-Harami, R., Mahboubi, A (2013) Depositional history and sequence stratigraphy of Tirgan formation (Barremian-Aptian) in central Kopet Dagh, NE Iran. Journal of Geological Society of India 82, 701-711.
Javanbakht, M., et al (2018) Carbonate diagenesis in the Barremian-Aptian Tirgan Formation (Kopet- Dagh Basin, NE Iran): Petrographic, geochemical and reservoir quality constraints. Journal of African Earth Sciences.
Rauch, H. W., & White, B. W (1970) Lithologic controls on the development of solution porosity in Carbonate aquifers. Water Resources Research, 6: 1175–1192.
Sweeting, M. M., & Sweeting, G. S (1969) Some aspects of the Carboniferous limestone in relation to its landforms with particular reference to N.W. Yorkshire and County Clare. Research Mediterranean, 7: 201–208.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 470 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 242 |