
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,946 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,384 |
آسیبشناسی معرفت تاریخی از دیدگاه نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
دوره 8، شماره 31، آبان 1399، صفحه 1-19 اصل مقاله (513.22 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2020.21767.2484 | ||
نویسنده | ||
میثم کهن ترابی* | ||
استادیار، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه بزرگمهر قائنات | ||
چکیده | ||
دستیابی به معرفت صحیح تاریخی و بهکارگیری آن در صحنه حیات فردی و اجتماعی بشر، نیازمند شناخت و از میان برداشتن آسیبها و خطراتی است که درسآموزی تاریخ و مفیدبودن آن را با تهدید مواجه میسازد. حضرت علی(ع) در نهجالبلاغه بارها به موضوع تاریخ پرداخته است. ایشان پسازآنکه در مواضع متعددی معرفت تاریخی را ممکن میداند و آن را ضروری و مهم میشمارد، موانع و آسیبهای فهم تاریخی را معرفی و مخاطبین خویش را از آن برحذر داشته است. این آسیبها در سه محور کلی بروز میکند. عدم توجه به قانونمندی تاریخ آسیبی است که موجب میشود تاریخ، صرفاً به دانشی بیهوده و منحصر در گذشته تبدیل شود. آسیب دیگر، بیتوجهی به ملاکهای صحیح در نقد تاریخ است. اتکا به نقاط تاریک و مجهول تاریخ، عدم تفکیک منافع و مضرات تاریخ و اصرار بر وجوه غیرمفید تاریخ ازجمله آسیبهایی است که در این زمینه بروز مییابد. سومین آسیبی که گریبانگیر معرفت تاریخی میشود، غفلت از درسهای تاریخ و بهکارنبستن آن در عمل است. توقف در مرحله مطالعه و تبیین معرفت تاریخی و تدارکندیدن سازوکاری برای پیادهسازی محصول معرفت تاریخی در رفتار فردی و جمعی انسان، جدیترین آسیبی است که در مسیر کسب معرفت تاریخی ظهور مییابد. پژوهش حاضر با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و با روشی توصیفی ـ تحلیلی، آسیبهای معرفت تاریخی که در سخنان علی(ع) در نهجالبلاغه تبلور یافته را احصاء و مورد تحلیل و تبیین قرار داده است. | ||
کلیدواژهها | ||
معرفت تاریخی؛ نهجالبلاغه؛ آسیبشناسی؛ قانونمندی؛ تحلیل؛ نقد | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - آریانپور، امیرحسین. (1357). در آستانه رستاخیز (رسالهای در باب دینامیسم تاریخ). تهران: انتشارات امیرکبیر. - ابنابیالحدید، عبدالحمیدبنهبهالله. (1404). شرح نهجالبلاغه. قم: مکتبه آیتاللهالمرعشیالنجفی. - ابنخلدون، عبدالرحمانبنمحمد. (1391). مقدمه. ترجمه محمدپروین گنابادی، چاپ سیزدهم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ابنعاشور، محمدطاهر. (1420). التحریر والتنویر. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. - ابنمیثم بحرانی، میثمبنعلی. (1404). شرح نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر الکتاب. - استنفورد، مایکل. (1382). درآمدی بر فلسفه تاریخ. ترجمه احمد گلمحمدی، تهران: نشرنی. - الیاده، میرچا. (1365). مقدمه بر فلسفهای از تاریخ. ترجمه بهمن سرکاراتی، تبریز: انتشارات نیما. - پوپر، کارل ریموند. (1358). فقر تاریخیگری. ترجمه احمدآرام، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی. - جعفری، محمدتقی. (1376). ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - جعفری، یعقوب. (1372). بینش تاریخی نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - جعفریان، رسول. (1387). تاریخ تحول دولت و خلافت: از برآمدن اسلام تا برافتادن سفیانیان. چاپ پنجم، قم: بوستان کتاب. - خوئی، حبیباللهبنمحمد. (1400). منهاجالبراعه. تصحیح ابراهیم میانجی، تهران: مکتبهالإسلامیه. - دخیل. محمدبنعلی. (1406). شرح نهجالبلاغه. بیروت: دارالمرتضی. - دکامی، محمدجواد. (1398). «نقد و بررسی دیدگاه سقراط درباره شناخت و نقش آن در انگیزش اخلاقی انسان با استفاده از کلام امام علی(ع)»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، شماره 25، 117ـ133. - دوانی، علی. (1349). هزاره شیخ طوسی. تهران: دارالتبلیغ اسلامی. - دهقانی، رضا. (1390). «چیستی نقد تاریخی». مجله عیار پژوهش در علوم انسانی. دوره 2، شماره 5، 145-174. - راغب اصفهانی، حسینبنمحمد. (1412). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم. - رجبی، محمود. (1383). «قانونمندی جامعه و تاریخ». مجله تاریخ در آینه پژوهش، شماره 2، 23-63. - زرینکوب، عبدالحسین. (1362). تاریخ در ترازو. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیرکبیر. - ساماران، شارل. (1371). روشهای پژوهش در تاریخ. گروه ترجمان. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. - سعیدیمهر، محمد، حسینی، داود و کریمی واقف، نرگس. (1392). «تحلیل مفهوم معرفت از نظر ابنسینا براساس معرفتشناسی معاصر». مجله نقد و نظر. دوره 18، شماره 71، 2-21. - شهیدی، سیدجعفر. (1387). ترجمه نهجالبلاغه. چاپ بیستوهشتم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی. - صانعی، منوچهر. (1382). «قانونمندی تاریخ». مجله شناخت. دوره 2، شماره 38، 49-76. - صوفیتبریزی، ملاعبدالباقی. (1378). منهاجالولایه. تحقیق: حبیبالله اعظمی، تهران: دفتر نشر میراث مکتوب. - طبری، محمدبنجریر. (1412). جامعالبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه. - ظهیری، سید مجید. (1382). «درآمدی بر معرفتشناسی». مجله پژوهشهای اجتماعی اسلامی، دوره 4، شماره 41 و 42، 38-57. - عبده، محمد. (بیتا). شرح نهجالبلاغه. قاهره: مطبعهالاستقامه. - عسکری، حسنبنعبدالله. (1400). الفروقفیاللغه. بیروت: دارالآفاقالجدیده. - علیپور، محمدعلی. (1386). «بررسی قواعد و روش معرفت تاریخی در قرآن». مجله نامهتاریخپژوهان، دوره 2، شماره 8 و 9، 140-180. - علیزاده بیرجندی، زهرا. (1393). «ظرفیتسنجی نقدافرازهای منتقد در مطالعات تاریخی». مجله جستارهای تاریخی، دوره 5، شماره 2. 65-79. - فراهیدی، خلیلبناحمد. (1409). کتابالعین. چاپ دوم، قم: نشر هجرت. - قمی، علی بن ابراهیم. (1404). تفسیر قمی. تصحیح: طیب موسوی جزائری، چاپ سوم، قم: دارالکتاب. - کار، ادوارد هالت. (1378). تاریخ چیست؟، ترجمه حسن کامشاد، چاپ پنجم، تهران: انتشارات خوارزمی. - کراجکی، محمدبنعلی. (1410). کنزالفوائد. تصحیح: عبدالله نعمه، قم: دارالذخائر. - مسعودی، عبدالهادی. (1393). آسیبشناسی حدیث. تهران: انتشارات سمت. - مصباحیزدی، محمدتقی. (1388). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. چاپ ششم. تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل. - --------------. (1391). آموزش فلسفه. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. - مطهری، مرتضی. (1372). جامعه و تاریخ. چاپ پنجم، تهران: انتشارات صدرا. - --------------. (1397). فلسفه تاریخ، چاپ پازدهم، تهران: انتشارات صدرا. - مغنیه، محمدجواد. (1979).فی ظلال نهجالبلاغه. بیروت: دارالعلم للملایین. - مکارم شیرازی، ناصر. (1387). پیام امام امیرالمؤمنین(ع). قم: انتشارات امام علیبنابیطالب. - موسوی، عباسعلی. (1418). شرح نهجالبلاغه. بیروت: دارالرسول الاکرم. - موسویسیانی، سعید و رنجبر، محمدعلی. (1396ش). «مسئله شناخت تاریخی». تاریخ اسلام، دوره 18، شماره 72، 115-146. - والش، دبلیو اچ. (1363). درآمدی بر فلسفه تاریخ. ترجمه ضیاءالدین طباطبائی، تهران: انتشارات امیرکبیر. - وفا، جعفر. (1382). تاریخ از دیدگاه قرآن و نهجالبلاغه. تهران: عقیدتی سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. - هروی، جواد. (1389). روش تحقیق و پژوهش علمی در تاریخ. چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 586 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 600 |