
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,394,060 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,182 |
مطالعه عاملهای محیطی مؤثر بر پراکنش محوطههای پیش از تاریخی سرفیروزآباد کرمانشاه با روش محاسباتی PCA | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
دوره 10، شماره 25، شهریور 1399، صفحه 53-68 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2020.3190.1095 | ||
نویسندگان | ||
کمالالدین نیکنامی1؛ وحید عسکرپور* 2 | ||
1استاد گروه باستان شناسی، دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2استادیار گروه باستانشناسی و باستانسنجی، دانشکدهی هنرهای کاربردی (حفاظت آثار فرهنگی)، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
این پژوهش به بررسی نسبتهای موجود میان انسان و محیط در ادوار پیشازتاریخی اختصاص دارد. با استفاده از ابزارهای محاسباتی چند متغیره، عاملهای اصلی برپایی سکونتگاههای انسانی در محدودهی جغرافیایی سرفیروزآباد کرمانشاه مورد سنجش قرار میگیرد. دهستان سرفیروزآباد کرمانشاه در جنوب شهرستان کرمانشاه و در امتداد جنوبشرقی ماهیدشت واقع است. این دهستان توسط یکی از نگارندگان مورد بررسیهای باستانشناختی قرار گرفته و این مقاله محصول انجام تحلیل بر محوطههای شناسایی شده از فصل نخست آن بررسی است. این پژوهش در چارچوب باستانشناسی محیطی و تحلیلی و در مورد شواهد حاصل از بررسیهای سطحالارضی باستانشناختی در آن ناحیه صورت گرفته است. رویکرد این پژوهش عبارتست از محاسبه و سنجش آماری عاملهای مؤثر بر پراکنش محوطههای پیشازتاریخی ناحیهی مورد بحث و کشف همبستگیهای طبیعی و فرهنگی میان آنها در طول زمان. هدف از این مطالعه درک نسبتهای همبستهی موجود میان انسان و محیط در ادوار مختلف پیشازتاریخی و شناخت فرآیندهای بلندمدت کاربری اراضی در محیط مورد مطالعه است. این پژوهش به این پرسش اصلی معطوف است که عناصر محیطی چه اثرات قابلتشخیصی بر توسعه و پیچیدگی سکونتگاههای پیشازتاریخی درهی سرفیروزآباد کرمانشاه گذاشته است؟ با توجه به نتایج بهدست آمده، هر یک از دورههای پیشازتاریخی، در شیوهی ترکیب عاملها و مؤلفههای مؤثر بر شیوهی پراکنش سکونتگاههای انسانی متمایز بودهاند. همچنین روشن شد که امکان سکونت بلندمدت انسانها در این ناحیه بسیار بهوجود منابع محیطی پایدار وابسته و بیشتر بخشهای این ناحیه، در ادوار گذشته نیز همچون امروز خالی از سکونتگاههای انسانی دائمی است. زیستبوم سرفیروزآباد محصول فرآیندهای بلندمدتی است که خود از برهمکنشهای پیوسته و همبستهی همهی عناصر جاندار و بیجان آن اثر پذیرفته و تصمیمهای انسانها برای سکونت در این منطقه نیز ازجمله عاملهای دگرگونی صورتهای محیطی آن در طول زمان بهحساب میآید. نتایج حاصل از ایندست مطالعات میتواند در راستای برنامهریزیهای بلندمدت منابع زیستی مورد بهرهبرداری قرار گیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
باستانشناسی محیطی؛ تحلیل مؤلفههای اصلی؛ ژئوماتیک؛ همبستگی؛ سرفیروزآباد | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
عسکرپور، وحید، ۱۳۹۱، «تحلیل ژئوماتیک پراکنش محوطههای پیشازتاریخی بخش سرفیروزآباد کرمانشاه». رساله برای دریافت درجهی دکتری در باستانشناسی، دانشگاه تهران (منتشر نشده). - نیکنامی، کمالالدین، 1383، «سنجش تأثیر تغییر بافت بهرهوری از زمین در یکپارچگی زمینسیماهای طبیعی و باستانشناختی؛ مطالعه موردی: شمالغرب ایران». مجله محیطشناسی، شمارهی 35، صص: 51-60. - نیکنامی، کمالالدین، 1389، «شرحی بر آنالیز مقیاسسازی چندبُعدی (MDS) و توضیح نقش کاربردی آن در کتاب باستانشناسی غرب ایران». تهران: انتشارات دانشگاه تهران (ضمیمهی شمارهی ۴ فصلنامهی علمی-پژوهشی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران). - نیکنامی، کمالالدین، 1388، «گزارش نخستین فصل بررسی باستانشناختی بخش سرفیروزآباد شهرستان کرمانشاه، دهستان فیروزآباد، 1388». سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران (منتشر نشده). - هنریکسون، رابرت، 1381، «گودین III و گاهنگاری غرب مرکز ایران در حدود 2600-1400 ق.م» در: فرانک هول (ویراستار) باستانشناسی غرب ایران، تهران: انتشارات سمت. - هول، فرانک، 1381، باستانشناسی غرب ایران. ترجمهی زهرا باستی، تهران: انتشارات سمت. - ونکه، ر. جی.، 1381، «غرب ایران در دوره پارت-ساسانی: تغییر شاهنشاهی».در: فرانک هول (ویراستار) باستانشناسی غرب ایران، تهران: انتشارات سمت، صص: 497-562. - Braidwood, R.; Howe, B.; Helbeak, H.; Matson, FR.; Reed, CA. & Wright, HE. Jr., 1960, Prehistoric investigations in Iraqi Kurdistan. Chicago, University of Chicago Press.
- Braidwood, R., 1961, “The Iranian prehistoric project”. Iranica Antiqua, No. 1, Pp. 3-7.
- Braidwood, LS.; Braidwood, RJ.; Howe, B.; Reed, CA. & Watson, PJ., 1983, Prehistoric archaeology along the Zagros flanks. Chicago, University of Chicago Press.
- Butzer, KW., 1982, Archaeology as human ecology. Cambridge: Cambridge University Press.
- Clarke, DL., 1977a, Spatial archaeology. London: Academic Press.
- Clarke, DL., 1977b, “Spatial information in archaeology”. In: D. L. Clarke (ed.) Spatial Archaeology, London: Academic Press, Pp. 1-32.
- Dincause, DF., 2000, Environmental archaeology; principle and practice. Cambridge: Cambridge University Press.
- Dove, M., & Carpenter, C., 2008, Environmental anthropology; a reader. Oxford: Willey and Blackwell Publishing.
- Evans, ST. & Gould, P., 1982, “Settlement models in archaeology”. Journal of anthropological archaeology, No. 1, Pp. 275-304.
- Evans, J. & OʼConnor, T., 1999, Environmental archaeology; principles and methods. Stroud: Sutton.
- Ghilani, CD. & Wolf, PR., 2012, Elementary Surveying; an introduction to Geomatics. Pearson Press.
- Gomarasca, MA., 2009, Basics of Geomatics. Springer.
- Hall, M., 1982, “Quantifying trends in site location with multidimentional scaling”. World archaeology, No. 14(1), Pp. 131-152.
- Henrickson, EF., 1983, “Ceramic styles and cultural interaction in the early and middle chalcolithic of the Central Zagros, Iran”. PhD. Diss. University of Toronto.
- Henrickson, EF., 1989, “The late chalcolithic period in the Central Zagros highlands”. Paleorient, No. 15(1), Pp. 288.
- Hesse, B., 1982, “Slaughter patterns and domestication: the beginnings of pastoralism in Western Iran”. Man, New Series, No. 102(1), Pp. 54-68.
- Hodder, I. & Orton, C., 1976, Spatial analysis in archaeology. Cambridge: Cambrdge University Press.
- Jones, M., 2005, “Ecological archaeology”, In: C. Renfrew & P. Bahn, (eds.) Archaeology; key concepts, London: Routledge.
- Levine, LD., 1974, “Archaeological investigations in the Mahidasht, Western Iran”. Paleorient, No. 2, Pp. 478-490.
- Levine, LD., & McDonald, MA., 1977, “The Neolithic and chalcolithic periods in the Mahidasht”. Iran, No. 15, Pp. 39-50.
- McDonald, MA., 1979, “An examination of mid-Holocene settlement patterns in the Central Zagros region of Western Iran”. PhD. Diss., University of Toronto.
- Nissen, H., & Lutzeier, E., 1990, The early history of the ancient Near east. Chicago: University of Chicago Press.
- Odum, EP. & Barrett, GW., 2005, Foundamentals of ecology. Belmont: Brooks/Cole.
- Schutkowski, H., 2006, Human ecology; biocultural adaptations in human communities. Berlin: Springer.
- Smith, PEL., 1967, “Ghar-i Khar and Ganj-i Dareh”. Iran, No. 5, Pp. 138-139.
- Smith, PEL., 1974, “Ganj Dareh Tepe”. Paleorient, No. 2, Pp. 207-209.
- Sutton, MQ. & Anderson, EN., 2010, Introduction to cultural ecology, Lanham: Altamira Press.
- Trigger, BG., 1989, A history of archaeological thought. Cambridge: Cambridge University Press.
- Wheatley, D. & Gillings, M., 2002, Spatial technology and archaeology; the archaeological applications of GIS. London: Routledge.
- Wilkinson, TJ., 2003, Archaeological landscapes of the Near east. Arizona: University of Arizona Press.
- Young, TC., 1963, “Dalma painted ware”. Expedition, No. 5(2), Pp. 38-39.
- Young, TC. & Smith, PEL., 1966, “Research in the prehistory of Central Western Iran”. Science, New Series, No. 153(3734), Pp. 386-391. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 463 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 662 |