
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,297,076 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,876 |
شبه وند شدگی | ||
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی | ||
مقاله 4، دوره 2، شماره 3، اردیبهشت 1391، صفحه 65-85 اصل مقاله (368.28 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مهرداد نغزگوی کهن* 1؛ شادی داوری2 | ||
1دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا | ||
2دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، علوم و تحقیقات تهران | ||
چکیده | ||
دستوریشدگی، فرآیند تکوین اجزاء نقشی از اجزاء واژگانی است. از آنجا که اجزاء نقشی، مفاهیمی بسیار کلی و انتزاعی دارند، تغییر در معنا، یکی از مهمترین عوامل مؤثر در این فرایند قلمداد میگردد. بسیاری از متخصصین دستوریشدگی بر این باورند که تغییر معنا در دستوریشدگی از نوع تغییر استعاری است؛ بدین معنا که کلمات با معنای عینی برای بازنمون مفاهیم انتزاعی به کار گرفته میشوند. چنین تحولی در معنا، براساس تغییر حوزههای مفهومی، از جمله زمان، مکان، شخص، شیء و کیفیت صورت میگیرد. مفهومسازی حوزههای انتزاعی بر اساس حوزههای عینی به ایجاد صورتهای زبانی جدید برای بیان مفاهیم دستوری میانجامد. در این مقاله سعی داریم نشان دهیم که در ساخت بعضی از کلمات مرکب، اجزاء واژگانی با تغییر استعاری در معنا، عملکردی شبیه به وندها از خود به نمایش میگذارند؛ بدین معنا که با انتزاعیتر شدن به وسیلۀ بسط استعاری، ویژگیهای مخصوص وندها، چون زایایی و پیش بینی پذیری را کسب میکنند. در این تغییر ما با نوعی گذار از حوزۀ واژگان به حوزۀ دستور روبرو هستیم. به عبارت دیگر فرایند دستوری شدگی موجب تغییر عنصر واژگانی و تبدیل آن به عناصر شبهوند میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
بسط استعاری؛ دستوری¬شدگی؛ شبه¬وند؛ حوزه¬های مفهومی؛ کلمۀمرکب | ||
مراجع | ||
استاجی، اعظم (1386). پیدایش حروف اضافه از نام اندامهای بدن. دستور، ویژهنامه نامۀ فرهنگستان 3: 40-51. انوری، حسن (به سرپرستی) (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن. راسخمهند، محمد (1389). درآمدی بر زبانشناسی شناختی، نظریه ها و مفاهیم. تهران: سمت. کشانی، خسرو (1371) اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز. تهران: انتشارات سمت. نغزگویکهن، مهرداد (1387الف). دستوریشدگی و دستوریزدایی ، فرایندهایی مستقل و موازی. زبان و زبانشناسی، مجلۀ انجمن زبانشناسی ایران. 8: 1-13. ___________ (1387ب). بررسی فرایند دستوری شدگی در فارسی جدید. دستور، ____________ (1389الف). از واژه بست تا وندِ تصریفی، بررسی تحول تاریخی بعضی واژهبستهای فارسی جدید، مجلۀ دستور، ویژهنامۀ نامۀفرهنگستان. 6: 77-99. ____________ (1389ب). چگونگی شناسایی موارد دستوریشدگی، مجلۀ ____________ (1389ج). افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی. ادب پژوهی، فصلنامۀ تخصصی زبان و ادبیات فارسی. سال چهارم.14: 93-110. نغزگویکهن، مهرداد و راسخ مهند، محمد (زیر چاپ). دستوریشدگی و بسط استعاری. مجلۀ پژوهشهای زبانی دانشگاه تهران. شمارۀ دوم. Booij, Geert (2002). The morphology of Dutch. Oxford: Oxford University Press.
Denison, David (2001). Gradience and Linguistic change. In Laurel J. Brinton (ed.) Historical Linguistics. 1999: Selected papers from the 14th international conference on Historical Linguistics. Amesterdam: John Benjamins.
Givon,Talmy.(1975). Serial verbs and syntactic change: Niger-Congo , in C. Li (Ed.). Word order and word order change. Austin: University of Texas Press. 47-122.
Hamawand, Zeki (2011). Morphology in English: Derivational and compound word formation in cognitive grammar. London: Continuum International Publishing Group.
Heine, Bernd, Ulrike Claudi and Friederike Hünnemeyer. (1991).
Grammaticalization: A Conceptual Framework. Chicago: Chicago University Press.
Hopper, P J.)1991(. On some principles of grammaticalization. In Traugott E. C. & Heine B. (Eds.). Approaches to grammaticalization. vol. I. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins. 17-35.
Lakoff, George (1993). The contemporary theory of metaphor. In A Ortony (Ed.), Metaphor and thought. Cambridge: Cambridge University Press. 202-251.
Lakoff, George and Mark Johnson (1980). Metaphors We Live By. Chicago: Chicago University Press.
Langaker.Roland W. (1987). Foundation of Cognitive Grammar. vol. 1, Theoretical Prerequisites. Stanford: Stanford University Press.
Olsen, S. (2000). Composition. In Booij G., Lehmann C. & Mudgan J. (Eds.). Morpholpgie/Morphology. vol. 1. Berlin & New York: de Gruyter. 897-916.
Traugott, Elizabeth C. (1985). On Conditionals. In John Haiman (Ed). Iconicity in Syntax. Amesterdam: Benjamins. 289-307. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,607 |