آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,919 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,370 |
نقدی بر ترجمۀ کنایات در نهج‌البلاغه (مطالعۀ موردی: «لا أبَا لَک» و «لا أبَا لِغَیرِک») | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| دوره 8، شماره 30، مرداد 1399، صفحه 113-133 اصل مقاله (571.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2020.19467.2307 | ||
| نویسندگان | ||
| پوران میرزائی* 1؛ محسن خاتمی2 | ||
| 1استادیار گروه حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، تهران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکدۀ علوم و فنون قرآن تهران | ||
| چکیده | ||
| وجود صنایع ادبی اعم از اصطلاحات و مجازها در متون، هر چند مایۀ شیرینی و زیبایی کلام است، اما گاه دستیابی به معنای دقیق آن‌ها، امری ساده نیست. به ویژه در عبارات کنایی، کشف معانی و مفاهیم، همواره از حاصل جمع جبری و سادۀ معانی واژگان به دست نمی‌آید؛ ازاین‌رو کاربست آن‌ها در متون روایی، ازجمله نهج‌البلاغه موجب دیریابی مراد معصوم(ع) گشته است. دو عبارت کنایی «لا أبَا لَک» و «لا أبَا لِغَیرِک» ازجملۀ این اصطلاحات‌اند که تنها از معنایابی اجزای مرکّب و سپس کنار هم نهادن آن‌ها نمی‌توان به معنای حقیقی این عبارات دست یافت؛ بلکه فهم مقصود امام(ع) ناگزیر از توجه به قراینی همچون سیاق کلام، فضا و سبب صدور و ... است. عدم توجه به این مهم، مسئله‌ای است که ترجمه‌های نهج‌البلاغه بدان مبتلا هستند و جایگزینی معادل‌های نامناسب در آن‌ها، شبهۀ «وجود الفاظ نامتعارف در کلام امیرالمؤمنین(ع)» را به اذهان متبادر می‌سازد. این پژوهش، ضمن بررسی و نقد ترجمه‌های معاصر، در پی شبهه‌زدایی از این مقوله، با روش توصیفی ـ استنتاجی سعی دارد معادل‌های امروزی این دو عبارت را بیابد و نشان دهد که به‌جز معنای رایج نفرین یا ناسزا، معانی دیگری نیز می‌توان برای این اصطلاح در نظر گرفت اعم از مدح، تعجب، ترغیب، نکوهش و ... ازاین‌رو این کنایه از عبارات چندکاربردی محسوب می‌شود که معادل‌هایی نظیر «دشمنت بی‌حامی باد، شگفتا! چه کرده‌ای!؟ چرا نمی‌اندیشی!؟ غفلت تا کجا! و ...» می‌توانند بر آن دلالت کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| لَا أبَا لَک؛ لَا أبَا لِغَیرِک؛ اصطلاحات مرکب روایی؛ کنایات روایی؛ ترجمه‌های نهج‌البلاغه | ||
| مراجع | ||
|
- آیتی، عبدالمحمد. (1378). ترجمۀ نهج‌البلاغه. چاپ سوم. تهران: بنیاد نهج‌البلاغه. - ابن‌أبی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه الله. (1404). شرح نهج‌البلاغة. تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. - ابن‌اثیر، علی بن محمد. (بی‌تا). أسد الغابة فی معرفه الصحابة. بیروت: دار الکتاب العربی. - ابن‌اثیر، مبارک بن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. تحقیق: محمود محمد طناحی. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. - ابن‌حجر عسقلانی، أحمد بن علی. (1415). الإصابة فی تمییز الصحابة. تحقیق: عادل احمد عبد الموجود. بیروت: دار الکتب العلمیه. - ابن‌شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على. (1379). مناقب آل أبی طالب علیهم السلام. قم: علامه. - ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله. (1387). التمهید لما فی الموطأ من المعانی و الأسانید. تحقیق: مصطفى بن أحمد العلوی. بی‌جا: بی‌نا. - ابن‌عساکر، علی بن حسن. (1415). تاریخ مدینة دمشق. تحقیق: علی شیری. بیروت: دارالفکر. - ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم. (1424). عیون الأخبار. چاپ سوم. بیروت: دارالکتب العلمیه. - ابن‌میثم، میثم بن علی. (1362). شرح نهج‌البلاغة. چاپ دوم. تهران: دفتر نشر الکتاب. - ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف. (1429). أوضح المسالک إلی ألفیه ابن مالک. بیروت: المکتبه العصریه. - ازهرى، محمد بن احمد. (1421). تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی. - اقبالی، عباس. (1388). «درآمدی در نقد ترجمه‌های کنایاتی از نهج‌البلاغه». حدیث‌پژوهی. ش 1، 180-205. - اقبالی، عباس. (1396). «نشانه‌شناسی و تحلیل فرامتنی برخی از کنایات نهج‌البلاغه». حدیث‌پژوهی. شماره 18، 239-256. - انصاری، محمدعلی. (بی‌تا). ترجمۀ نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات نوین. - اولیائی، نبی الدین. (1376). ترجمۀ نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات زرین. - بخاری، محمد بن اسماعیل. (1401). صحیح البخاری. بیروت: دارالفکر. - بیهقی نیشابوری، محمدبنحسین. (1375). حدائق الحقائق فی شرح نهج‌البلاغة. تحقیق: عزیزالله عطاردی قوچانی. قم: بنیاد نهج‌البلاغه. - بیهقی، علیبنزید. (1367). معارج نهج‌البلاغة. تحقیق: محمدتقی دانشپژوه. قم: کتابخانه عمومی آیتالله مرعشی نجفی. - ثقفى، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال. (1395).الغارات. تحقیق: جلالالدین محدث. تهران: انجمن آثار ملى. - جعفری تبریزی، محمدتقی. (1380). ترجمۀ نهج‌البلاغه. مشهد: آستان قدس رضوی. - ----------------. (1372). ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه. چاپ پنجم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. - جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1376).الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. تحقیق: احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دار العلم للملایین. - حکمی، یحیی بن محمد. (2006). «من أسالیب العربیة لا أبَا لَک ـ لا جَرَم، دراسة لغویة: نحویة و دلالیة». المجلة الأردنیة فی اللغة العربیة و آدابها. مجلد 2. عدد 1، 61-77. - خویى، ابوالقاسم. (1413). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. بی‌جا: بی‌نا. - دشتی، محمد. (1379). ترجمۀ نهج‌البلاغه. قم: مشهور. - دهخدا، علی اکبر. (1373). لغتنامه دهخدا. زیر نظر: جعفر شهیدی و محمد معین. تهران: روزنه. - زبیدی، محمد مرتضى. (1414). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق: علی شیری. بیروت: دارالفکر. - زمانی، مصطفی. (1378). ترجمۀ نهج‌البلاغه. چاپ دوازدهم. تهران: انتشارات نبوی. - سرخسی، علی بن ناصر. (1373). أعلام نهج‌البلاغة. تحقیق: عزیزالله عطاردی قوچانی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان چاپ و انتشارات. - شهیدى، جعفر. (بی‌تا). ترجمۀ نهج‌البلاغه. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى. - صادقی، سید جعفر؛ فقهیزاده، عبدالهادی و دل افکار، علیرضا. (1396). «تأملی در روایات نکوهش عبدالله بن عباس در برخی منابع متقدم شیعی». علوم حدیث. ش 83، 97-116. - صبان، محمد بن علی. (1425). حاشیة الصبان علی شرح الأشمونی علی ألفیة ابن مالک. تحقیق: عبدالحمید هنداوی. بیروت: المکتبه العصریه. - طبرانی، سلیمان بن احمد. (1406). معجم الکبیر. چاپ دوم. تحقیق: حمدی عبد المجید السلفی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - طبرسى، احمد بن على. (1403). الإحتجاج على أهل اللجاج. تحقیق: محمد باقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی. - طبری، محمد بن جریر. (بی‌تا). تاریخ طبری. تحقیق: جمعی از محققان. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات. - طریحى، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین. چاپ سوم. تحقیق: احمد حسینى اشکورى. تهران: مرتضوی. - طوسی، محمدبن حسن. (۱۳۹۰). إختیار معرفة الرجال. تحقیق: حسن مصطفوی. مشهد: دانشگاه مشهد. - عاملی، جعفر مرتضی. (1396). ابن‌عباس و أموال البصرة. قم: مطبعه الحکمه. - علامه حلى، حسن بن یوسف. (1381). ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال. تحقیق: آستان قدس رضوى. مشهد: آستان قدس رضوى. - فارسی، علی بن بلبان. (1414). صحیح ابن حبّان بترتیب ابن بلبان. چاپ دوم. تحقیق: شعیب الأرنؤوط. بیروت: مؤسسه الرساله. - فراهیدى، خلیل بن احمد. (1409). کتاب العین. قم: نشر هجرت. - فیضالاسلام، على نقى. (1379). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه . چاپ پنجم. تهران: مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الإسلام. - مبرد، محمد بن یزید. (1409). الکامل فی اللغة و الأدب. تحقیق: نعیم زرزور. بیروت: دار الکتب العلمیه. - مجلسى، محمدباقر. (1403). بحار الأنوار. تحقیق: جمعی از محققان. بیروت: دارإحیاء التراث العربی. - مدرس وحید، احمد. (1358). شرح نهج‌البلاغه. قم: احمد مدرس وحید. - مسلم بن حجاج. (بی‌تا). صحیح المسلم. بیروت: دارالفکر. - مغنیه، محمد جواد. (1358). فی ظلال نهج‌البلاغة. چاپ سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. - مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام امام امیرالمؤمنین (ع). تهران: دارالکتب الاسلامیه. - میراحمدی، سید رضا؛ نجفی ایوکی، علی و لطفی‌مفرد، فاطمه. (1397). «تحلیل محتوایی و ساختاری نفرین‌های نهج‌البلاغه». پژوهش‌های نهج‌البلاغه. ش 56، 131-157. - نصر بن مزاحم. (1404). وقعة صفین. چاپ دوم. تحقیق: عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. - هاشمى‌خویى، میرزاحبیب‌الله. (1400). منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة. تحقیق: ابراهیم میانجى. تهران: مکتبه الإسلامیه. - هلالى، سلیم بن قیس. (1405). کتاب سلیم بن قیس الهلالی. تحقیق: محمد انصارى زنجانى خوئینى. قم: الهادی. - یعقوبی، احمد بن اسحاق. (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دار صادر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 617 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 570 |
||