
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,905 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,365 |
واکاوی انسجامبخشی هنرسازه التفات در خطبههای نهجالبلاغه (مطالعه موردی 40 خطبه نخست) | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
دوره 8، شماره 30، مرداد 1399، صفحه 79-96 اصل مقاله (600.73 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2020.18970.2264 | ||
نویسندگان | ||
علی پیرانی شال* 1؛ هومن ناظمیان1؛ سودابه مظفّری2؛ داود مؤمنی3 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی | ||
چکیده | ||
کاربست هنرسازة التفات توجه خواننده را به کلام و زیباییهای آن جلب مینماید و یکی از مؤلفههای انسجام در خطبههای نهجالبلاغه است. واکاوی نقش التفات در انسجام خطبههای امیر مؤمنان و تعیین میزان بهرهگیری آن حضرت از گونههای التفات و بررسی تأثیر آن در انسجام متنی، هدف اصلی این پژوهش است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر زبانشناسی نقشگرا، کوشیده است بسامد گونههای مختلف التفات را در چهل خطبۀ نخست نهجالبلاغه مشخص نماید و نمونههایی از آنها را بهعنوان عنصر انسجامبخش بررسی و تحلیل کند. نتایج نشان میدهد خطبههای نهجالبلاغه از التفاتهای ششگانه در ضمایر، عدد، صیغهها، حروف، ساختار نحوی و واژگان بهره برده است. این هنرسازه در خطبههای بلند کاربرد بیشتری داشته و در خطبههای کوتاه به کار نرفته و یا از بسامد کمتری برخوردار است و با قرار گرفتن در محور همنشینی و جانشینی با برخی از مؤلفههای انسجامبخش در زبانشناسی دارای تناظر است و در انسجام خطبهها نقش ایفا میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
نهجالبلاغه؛ خطبهها؛ التفات؛ انسجام | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - نهجالبلاغه. (1425ق). تحقیق صبحی صالح، القاهرة: دارالکتاب المصری و بیروت: دارالکتاب اللبنانی. - ابناثیر، ضیاءالدین. (بیتا). المثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر، ج 2، تحقیق: احمد الحوفی و بدوی طبانة، قاهره: دارنهضة مصرللطبع و النشر. - ابنجعفر، قدامه. (بیتا). نقد الشعر، تحقیق: محمد عبدالمنعم خفاجی، بیروت: دارالکتب العلمیة. - ابنفارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغة، چاپ: اول. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. - ابنمعتز، ابوالعباس عبدالله. (2012). کتاب البدیع، تحقیق: عرفان مطرجی، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة. - ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1414 ه.ق). لسان العرب، چاپ: سوم. بیروت: دار صادر. - بستانى، فواد افرام. (1375ش). فرهنگ ابجدی، تهران: انتشارات اسلامی. - تفتازانی، سعدالدین. (1411 ق). مختصر المعانی، قم: دارالفکر. - تمیمى آمدى، عبد الواحدبنمحمد. (1410 ق). غرر الحکم و درر الکلم، چاپ: دوم. قم: دار الکتاب الإسلامی. - جرجانى، عبد القاهر. (1422 ق). دلائل الإعجاز فی علم المعانی، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیة. - حدید، سمیه و بوشمال، مریم. (2011). الانسجام الدلالی فی سورة مریم، الجمهوریة الجزائریة: جامعة منتوری قسطنطنیة. - حری، ابوالفضل. (1390). «بررسی شگرد قرآنی التفات در پرتو ساختار اطلاعات گفتمان»، جستارهای زبانی، شماره 8، 17-40. - خطابی، محمد. (1991). لسانیات النص مدخل الی انسجام الخطاب، بیروت: المرکز الثقافی العربی. - راستگو، کبری. (1395). «جایگزینی واژگانی در متشابهات قرآنی با رویکرد سبکشناسی نقشگرا»، مجله زبان و ادبیات عربی، شماره 15، 51-85. - راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم. - رحمانی، هما و رادمرد، عبداله. (1391). «بازنگری معنایی در التفات بلاغی و اقسام و کارکردهای آن»، جستارهای ادبی، شماره 17، 143-168. - زبیدى، مرتضی. (1414 ق). تاج العروس، بیروت: دارالفکر. - سارلی، ناصرقلی و ایشانی، طاهره. (1390). «نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان کمینه فارسی (قصه نردبان)»، فصلنامه زبانپژوهی، س2، ش4، 51-77. - سرکی، نادره و سجودی، فرزان. (1393). «گونهشناسی صنعت التفات در قرآن مجید با توجه به مؤلفههای گفته پردازی»، فصلنامه جستارهای زبانی شماره 17، 297-310. - سکاکی، یوسف بن ابى بکر. (1403ق). مفتاح العلوم، تحقیق: عبدالحمید هنداوى، بیروت: دارالکتب العلمیة. - سیوطی، جلالالدین. (1421ق). الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی. - ضیف، شوقی. (1390). تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمه محمدرضا ترکی، تهران: سمت. - طبل، حسن. (1998). اسلوب الالتفات فی البلاغة القرآنیة، القاهرة: دارالفکر العربی. - عرفان، حسن. (1395). کرانهها شرح فارسی مختصر المعانی، قم: مؤسسه انتشارات هجرت. - العسکرى، حسن بن عبدالله. (1419 ق). الصناعتین، الکتابة و الشعر، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت: مکتبة العصریة. - العلوی، یحیی بن حمزه. (1914م). الطراز المتضمن لأسرار البلاغة و علوم حقائق الاعجاز، ج 2، القاهره: المقتطف. - فروزنده، مسعود و بنیطالبی، امین. (1393). «ابزارهای آفریننده انسجام متنی و پیوستار بلاغی در ویس و رامین»، مجله شعر پژوهی، شماره 20، 107-134 - قرشى، علىاکبر. (1371 ش). قاموس قرآن، چاپ: ششم. تهران: دار الکتاب الاسلامیه. - گرجامی، جواد و آزاد دل، عادل و محمدی، سعید. (1396). «بررسی هم پایگی انسجام دستوری غیرساختاری در خطبه اول نهجالبلاغه و ترجمههای آن»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث. شماره 7، 125-152 - گلشائی، رامین. (1392). «ارزیابی نظریههای انسجام و پیوستگی متنی»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 31، 31-57. - لطفیپور ساعدی، کاظم. (1371 ش). «درآمدی به سخن کاوی»، مجله زبانشناسی، سال 9، شماره 1، 109-122. - مهاجر، مهران و نبوی، محمد. (1376 ش). بهسوی زبانشناسی شـعر: رهیافتی نقشگرا، تهران: نشر مرکز.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 390 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 509 |