
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,892 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,357 |
ساز و کار تشکیل کنگلومرا های درون حوضه ای: مطالعه موردی در تریاس و ژوراسیک منطقه زنجان | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 14، دی 1398، صفحه 57-70 اصل مقاله (1.44 M) | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2019.3404 | ||
نویسندگان | ||
افشین زهدی* ؛ جواد ربانی | ||
استادیار گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان | ||
چکیده | ||
در این پژوهش برای نخستین بار، توالیهای کنگلومرایی تریاس (سازند الیکا) و ژوراسیک (سازند دلیچای) منطقه زنجان، از نظر پارامترهای رسوبشناسی، محیطرسوبی و مکانیسم تشکیل مورد مطالعه قرار گرفته است. در توالیهای تریاس، لایههای کنگلومرایی از قطعات اینتراکلست با بافت فلوتستون تا رودستون تشکیل شده است. حضور قطعات اینتراکلستی (کنگلومرای درونحوضهای)، سطح زیرین فرسایشی و دانهبندی تدریجی ریز شونده بیانگر انرژی بالای محیط رسوبگذاری و تأثیر فرایندهای توفانی در زمان تشکیل این افق کنگلومرایی در بخشهای ساحلی و دریایی کم عمق میباشد. در صورتی که، در توالیهای ژوراسیک حضور دوکفهایهای نازک لایه، رادیولر، آمونیت، بلمنیت، فرامینیفرهای پلانکتون به همراه میکروبیالیتها بیانگر یک محیط دریایی نسبتاً عمیق میباشد. توالی کنگلومرایی ضخیم لایه همراه با این مجموعه فسیلی، تک منشأیی بوده که ذرات تشکیلدهنده آن را عمدتاً میکروبیالیتها، بریوزوآ، آمونیت و بلمنیت تشکیل میدهد. جورشدگی این توالی رسوبی، ضعیف بوده و اندازه ذرات تشکیلدهنده آن بین 3 تا 30 سانتیمتر در تغییر میباشد. این رخساره کنگلومرایی احتمالاً مبین افزایش انرژی محیطرسوبی در طی کاهش نسبی سطح آب دریا در گذر ژواسیک میانی- بالایی؟ میباشد. نبود ساختمان رسوبی مشخص و توالی بوما، دانههای زاویهدار تا گرد شده و فابریک بههم ریخته ذرات، احتمالاً بیانگر تشکیل شدن این واحد کنگلومرایی در نتیجه جریانهای خردهدار باشد. نهایتاً، نتایج نشان میدهد که منطقه زنجان به عنوان بخش کوچکی از حاشیه شمالی اقیانوس تتیس، در طی زمانهای تریاس تا ژوراسیک میانی، در نتیجه پیشروی آب دریا در مقیاس جهانی از یک محیط ساحلی به یک محیط دریایی نسبتاً عمیق تغییر نموده است و در نهایت در مرز بین ژوراسیک میانی- بالایی؟ سطح آب دریا کاهش یافته است. در داخل این توالی رسوبی بزرگ مقیاس، کنگلومراهای آهکی تریاس بعنوان یک رخساره توفانی در یک محیط ساحلی تشکیل شده است، در صورتیکه واحدهای کنگلومراهایی رأس سازند دلیچای در یک محیط دریایی نسبتاً عمیق و در نتیجه تأثیر جـریانهای اقیانوسی بر نهشتههای میکروبیال تشکیل شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
کنگلومراهای درون حوضه ای؛ تریاس - ژوراسیک؛ سازندهای الیکا و دلیچای؛ زنجان | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
بابکخوانی، ع.، و صادقی، ع (1383) نقشه زمینشناسی مقیاس 1:100000 زنجان، سازمان زمینشناسی و اکتشاف معدنی کشور. بایتگل، آ.، موسویحرمی، ر.، محبوبی، ا (1395) منشأ کنگلومراهای آهکی در رمپ کربناته سازند ده صوفیان از گروه میلا، البرز مرکزی، شمال ایران، نشریه علوم زمین، شماره 100، ص 79 تا 90. بهرامیراد، ع.، و اهریپور، ر (1393) ریزرخسارهها و محیط رسوبی سنگآهکهای سازند دلیچای در شمالشرق شاهرود (برش ری آباد)، نشریه رخسارههای رسوبی، شماره 7، ص 196 تا 201. توکلی، و (1397) بررسی توالیهای توفانی سازند کربناته کنگان در بخش مرکزی خلیجفارس، نشریه پژوهشهای چینهنگاری و رسوبشناسی، شماره 73، ص 83 تا 100. جهانی، د (1379) تحلیل حوضههای رسوبی نهشتههای سازند الیکا در البرز شرقی و مرکزی، پایاننامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 275 ص. جهانی، د (1397) رسوبشناسی و محیطرسوبی کنگلومراهای درون حوضهای با قلوههای مسطح بخش زیرین سازند الیکا (تریاس زیرین) در کوههای البرز، فصلنامه علوم زمین، شماره 110، ص 47 تا 54. زهدی، ا (1394) مدل دولومیتی شدن سازند الیکا در منطقه زنجان، نوزدهمین همایش انجمن زمینشناسی ایران و نهمین همایش ملی زمینشناسی دانشگاه پیامنور، دانشگاه پیامنور، ص 843 تا 849. زهدی، ا.، ربانی، ج (1397) تاریچه رسوبگذاری سازند دلیچای در جنوبغرب زنجان (با تأکیدی بر تشکیل میکروبیالیتها)، چهارمین همایش انجمن رسوبشناسی ایران با تأکید بر مخازن هیدروکربوری، دانشگاه زنجان، ص 492 تا 502. ستوهیان، ف (1383) مطالعه لیتواستراتیگرافی و بیواستراتیگرافی و تفسیر محیطرسوبی سازند الیکا در ناحیه البرز شرقی، پایاننامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، 148 ص. ستوهیان، ف (1394) رخسارههای توفانی بخش زیرین سازند الیکا در برش طرزه، اولین همایش ملی علومزمین و توسعه شهری، تبریز، شرکت کیان طرح دانش، 7 ص. سجادی، ف.، هاشمی یزدی، ف.، نویدی ایزد، ن.، دهبزرگی، ا (1393) پالینواستراتیگرافی و محیطرسوبی دیرینه سازند دلیچای در برش چینهشناسی دیکتاش، شمالشرق سمنان، نشریه رخسارههای رسوبی، شماره 30، ص 21 تا 46. طهماسبی، ع. ر (1376) بررسی میکروفاسیس، محیطهای رسوبی چینهشناسی توالیهای بخش زیرین و میانی سازند الیکا در شرق البرز مرکزی، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه تربیت معلم، 123 ص. لاسمی، ی.، و جهانی، د (1380) نهشتههای توفانی بخش زیرین سازند الیکا (تریاس زیرین)، مجله علمی و پژوهشی علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، سال یازدهم، شماره 40 ، ص. 3005 تا 3024 لطفپور، م (1376) بررسی میکروفاسیس، محیطهای رسوبی چینهشناسی توالیهای بخش میانی و بالایی سازند الیکا در شرق البرز مرکزی، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه تربیت معلم، 148 ص. نبوی، م. ح (1355) دیباچه ای بر زمینشناسی ایران، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، 109 ص. Aigner, T (1985) Storm depositional systems. Lecture Notes in Earth-Science 3, Stuttgart (Schweizerbart), 174 p.
Belghouthi, F., Zouari, H (2019) Storm-dominated shallow-marine carbonates of the lower Eocene succession of the northwestern Tunisian domain. Journal of African Earth Sciences, 160.
Blomeier, I., Reijmer, J. J. G (2002) Facies architecture of an Early Jurassic carbonate platform slope Jbcl Bou Dahar, High Atlas, Morocco). Journal of Sedimentary Research, 72: 463-476.
Calner, A., Lehnert, O., Joachimski, M (2010) Carbonate mud mounds, conglomerates, and sea-level history in the Katian (Upper Ordovician) of central Sweden. Facies, 56: 157-172.
Calvet, E., Tucker, M. E (1988) Outer ramp carbonate cycles in the Upper Muschelkalk, Catalan Basin, NE Spain. Sedimentary Geology, 57: 185-198.
Chen, J., Chough, S. K., Chun, S. S., Han, Z (2009) Limestone pseudoconglomerates in the Late Cambrian Gushan and Chaomidian Formations (Shandong Province, China): soft-sediment deformation induced by storm-wave loading. Sedimentology, 56: 1174-1195.
Chen, J., Chough, S. K., Han, Z. Lee, J. H (2011) An extensive erosion surface of a strongly deformed limestone bed in the Gushan and Chaomidian formations (late Middle Cambrian to Furongian), Shandong Province, China: sequence–stratigraphic implications. Sedimentary Geology, 233: 129-149.
Comerio, M., Fernandez, D. E., Pazos, P. J (2018) Sedimentological and ichnological characterization of muddy storm related deposits: The upper Hauterivian ramp of the Agrio Formation in the Neuquén Basin, Argentina. Cretaceous Research, 85: 78-94.
Dickson, J. A. D (1965) A modified staining technique for carbonates in thin section. Nature, 205: 587.
Dunham, R. J (1962) Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In Ham, W. E (Ed), Classification of carbonate rocks. American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 1: 108-121.
Embry, A. F., Klovan, J. E (1971) A Late Devonian reef tract on Northeastern Banks Island NWT: Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 19: 730-781.
Flugel, E (2010) Microfacies of carbonate rocks: analysis, interpretation and application. Springer, 2nd edition, Berlin, 984 p.
Fursich, F. T., Wilmesen, M., Seyed-Emami, K., Schairer, G., Majidifard, M. R (2003) Platform/basin transect of a large-scale Middle-Late Jurassic carbonate platform system (Shotori Mountains, Tabas area, east-central Iran). Facies, 48: 171-198.
Haq, B. U (2018) Jurassic Sea-Level Variations: A Reappraisal. Geological Society of America, 28 (1): 4-10.
Komatsu, T., Naruse, H., Shigeta, Y., Takashima, R., Maekawa, T., Dang, H. T., Dinh, T. C., Nguyen, P. D., Nguyen, H. H., Tanaka, G. Sone, M (2014) Lower Triassic mixed carbonate and siliciclastic setting with Smithian-Spathian anoxic to dysoxic facies, An Chau basin, northeastern Vietnam. Sedimentary Geology, 300: 28-48.
Liu, H., Jiang, Z., Zhang, R., Zhou, H (2012) Gravels in the Daxing conglomerate and their effect on reservoirs in the Oligocene Langgu Depression of the Bohai Bay Basin, North China. Marine and Petroleum Geology, 29: 192-203.
Luczynski, P., Skompski, S., Kozłowski, W (2014) Stromatoporoid beds and flat-pebble conglomerates interpreted as tsunami deposits in the Upper Silurian of Podolia, Ukraine. Acta Geologica Polonica, 64: 261-280.
Myrow, P. M., Taylor, J. F., Runkel, A. C., Ripperdan, R. L (2012) Mixed Siliciclastic–Carbonate Upward-Deepening Cycles of the Upper Cambrian Inner Detrital Belt of Laurentia. Journal of Sedimentary Research, 82 (4): 216-231.
Myrow, P. M., Tice, L., Archuleta, B., Clark, B., Taylor, J. F., Ripperdan, R. L (2004) Flat-pebble conglomerate: its multiple origins and relationship to meter-scale depositional cycles. Sedimentology, 51: 973-996.
Perez-lopez, A., Perez-Valera, F (2012) Tempestite facies models for the epicontinental Triassic carbonates of the Betic Cordillera (southern Spain). Sedimentology, 59: 646-678.
Pruss, S. B., Corsetti, F. A., Bottjer, D. J (2005) The unusual sedimentary rock record of the Early Triassic: A case study from the southwestern United States. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 222: 33-52.
Ramajo, J., Aurell, M )2008( Long‐term Callovian-Oxfordian sea‐level changes and sedimentation in the Iberian carbonate platform (Jurassic, Spain): possible eustatic implications. Basin Research, 20: 163-184.
Reolid, M., Abad, I., Martín-García, J. M (2008) Palaeoenvironmental implications of ferruginous deposits related to a Middle-Upper Jurassic discontinuity (Prebetic Zone, Betic Cordillera, Southern Spain). Sedimentary Geology, 203: 1-16.
Scheibner, C., Reijmer, J. J. G (1999) Facies patterns within a Lower Jurassic upper slope to inner platform transect (Jbel Bou Dahar, Morocco). Facies, 41: 55-80.
Stocklin, J (1968) Structural history and tectonics of Iran: a review. American Association of Petroleum Geologists, 52: 1229-1258.
Wignall, P. B., Twitchett, R. J (1999) Unusual intraclastic limestones in Lower Triassic carbonates and their bearing on the aftermath of the end-Permian mass extinction. Sedimentology, 46: 303-316. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 451 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 345 |