
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,910 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,365 |
بررسی حقوق بشردوستانه از منظر امام علی(ع) | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
دوره 8، شماره 29، اردیبهشت 1399، صفحه 23-39 اصل مقاله (583.42 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2019.18961.2263 | ||
نویسندگان | ||
ابوالفتح خالقی* 1؛ مهدی ناطقی2 | ||
1دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه قم | ||
2دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه قم | ||
چکیده | ||
حقوق بشردوستانه، از موضوعات مهم جهان معاصر بوده و ازجمله دستآوردهای بزرگ قرون نوزدهم و بیستم در نظام حقوق بینالملل بهشمار میرود. حمایت و لازمالاجرا شدن آن، پس از تصویب نمایندگان کشورهای مختلف در سطح جامعۀ جهانی، نهادهای مردمی و بینالمللی، صورت گرفت. حمایت از غیرنظامیان؛ همانند اسیران، مجروحان، بیماران، فراریان، زنان، کودکان، سالمندان و احترام به اجساد مردگان، ممنوعیت قحطی و گرسنگیدادن به نظامیان و غیرنظامیان و بهکارگیری سلاحهای مخرب غیرمجاز، ازجمله قواعد و مصادیق حقوق بشردوستانه هستند که از جنگ و درگیریها نظامی نشأت میگیرند. در پژوهش پیشرو که بهروش توصیفی-تحلیلی انجام یافته، موارد فوق از منظر امام علی(ع) با محوریت کتاب گرانسنگ نهجالبلاغه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بهطورکلی حضرت علی(ع) چه در غزوات صدر اسلام و چه در زمان حکومت خودشان در جنگهای جمل، صفین و نهروان، علیرغم تفکر ایشان بر دعوت به صلح، نهایت توجه به رعایت حقوق افراد غیرنظامی حتی نظامی و توجه به عدم ایجاد خسارت داشتند. هرچند برخی از مسائل حقوق بشردوستانه که در اسناد بینالمللی تحت عناوین و اسامی مختلف یاد میشود، صراحتاً به همان عنوان در کلام حضرت وجود ندارد، ولی با قیاس اولویت و وحدت ملاک، میتوان از برخی توصیهها و رفتارهای امام(ع) استنباط کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
حقوق بشردوستانه؛ حقوق در جنگ؛ امام علی(ع)؛ نهجالبلاغه | ||
مراجع | ||
- قرآنکریم. - احمدی، علی. (1411). الاسیر فی الاسلام، چاپ 2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - ابن اعثم کوفی، محمدبن علی. (1379). فتوحات امام علی(ع) در پنج سال حکومت، مترجم؛ احمد روحانی، قم: انتشارات دارالهدی. - باقری، محمود. (1388). حقوق بشردوستانه در سایه مبارزه ایالاتمتحده علیه تروریسم، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک. - خالقی، ابوالفتح. (1394). حقوق بینالملل کیفری عمومی، تهران: انتشارات مجد. - رزمی، محسن. (1388). «تطبیق فقهی مباحث بغات نهجالبلاغه با قرآن و مقارنه مذاهب فقهی در آن»، فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، سال 6، شماره 22، 66-93. - رهنما، اکبر، سبحانینژاد، مهدی و علیین، حمید. (1387). «بررسی تحلیلی مبانی، اصول و روشهای تربیت سیاسی از منظر امام علی(ع) در نهجالبلاغه»، دوماهنامه دانشور رفتار، سال 15، شماره 30، 1-28. - سلیمی، عبدالحکیم. (1382). نقش اسلام در توسعه حقوق بینالملل، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. - ضیایی بیگدلی، محمدرضا. (1380). حقوق جنگ، چ 2، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. - طاهری، ابوالقاسم (1384). «کرامت انسانی در اندیشه امام علی(ع)» (اسباب و زمینههای کرامت)، پژوهشهای دینی، سال 1، ش 22، 111-137. - طباطبایی، سید محمدحسین. (1411 ق). تفسیر المیزان، ج 2، بیروت: مؤسسه الاعلمی –للمطبوعات. - طبری، محمدبن جریر. (1403 ق). تاریخ الامم و الملوک، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. - عباسی (اشقلی)، مجید. (1395). «نظریهای اسلامی حقوق بشردوستانه و صلح بینالمللی با تأکید بر کرامت ذاتی و ارزش انسان»، پژوهشهای سیاست اسلامی، سال 4، ش 10، 11-37. - عبدالفیاض جانحوری، عبدالاحمد. (1378). حقوق جنگ و صلح، تهران: انتشارات وحدتبخش. - عزیزی، ستار. (1392). «مطالعهی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در نهجالبلاغه و گزارش قواعد عرفی حقوق بینالملل بشردوستانه»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال 1، ش 1، 85-95. - عمید زنجانی، عباسعلی؛ عسکری، پوریا؛ کیهانلو، فاطمه؛ داور، زهرا و نوروزی، حسین. (1390). حقوق بشردوستانه بینالمللی از منظر اسلام، چ 1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، مؤسسه انتشار و چاپ. - فاضلی، عباس. (1386). نبرد جمل، تحقیق و بازنویسی حسین فاضلی، قم: انتشارات تحسین. - فقیهی، علی اصغر. (1374). ترجمه نهج البلاغه، چاپ 1، تهران: انتشارات صبا. - کلینی رازی، ابوجعفر محمدبن اسحاق. (1367). اصول کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - کلینی، محمدبن یعقوب. (1431ق). فروع کافی، تحقیق محمدجواد فقیه، قم: دارالاضواء. - کولائی، الهه. (1385). «نقش زنان در ترویج فرهنگ صلح در جهان»، فصلنامه سیاست، ش 73، 238-256. - لطفی، عبدالرضا؛ فقهی، اخگری بناب، محمدرضا و دستغیب، سید محمدرضا. (1395). حقوق بشردوستانه در منابع اسلامی و اسناد بینالمللی، ج 1 و 3، تهران: انتشارات میزان. - محقق داماد، مصطفی. (1383). حقوق بشردوستانه بینالمللی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. - مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الاوفاء. - مسائلی، محمود، و ارفعی، عالیه. (1371). جنگ و صلح از دیدگاه حقوق و روابط بینالملل، چ 1، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه. - مطهری، مرتضی. (1379). یادداشتهای استاد مطهری، چ 1، تهران: انتشارات صدرا. - مهرپور، حسین. (1377). نظام بینالمللی حقوق بشر، تهران: انتشارات اطلاعات. - ---------. (1386). حقوق بشر در اسناد بینالمللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، چ 2، تهران: انتشارات اطلاعات. - مهدوی دامغانی، محمود. (1383). ترجمه کتاب الجمل، شیخ مفید، تهران: انتشارات نی. - منقری، نصربنمزاحم. (1362). واقعه صفین، قم: مکتبه آیتاللهالعظمی مرعشی نجفی. - مولایی، یوسف. (1384). حاکمیت و حقوق بینالملل، چ1، تهران: نشر علم. - هنکر تز ژان ماری، و لوئیس دوسوالدبک. (1387). حقوق بینالمللی بشردوستانه عرفی، کمیته بینالمللی صلیب سرخ، ترجمه؛ دفتر امور بینالملل قوه قضائیه و کمیته بینالمللی صلیب سرخ، تهران: انتشارات مجد. - یزدی، عبدالحمید. (1383). نگاهی به مفاهیم مساوات انصاف و عدالت از دیدگاه اخلاق و حقوق اسلامی در مجموعه حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 503 |