
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,923 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
مقایسهی تطبیقی گونهشناسی سازمان فضایی و عناصر کالبدی دورههای قاجار و پهلوی خانههای سنتی شهر کرمانشاه | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 9، دوره 9، شماره 23، بهمن 1398، صفحه 149-168 اصل مقاله (2.47 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.18444.1895 | ||
نویسندگان | ||
فائزه طاهری سرمد1؛ علیرضا عینی فر* 2؛ آزاده شاهچراغی3 | ||
1دکتری، گروه معماری دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. | ||
2استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. | ||
3دانشیار، گروه معماری دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. | ||
چکیده | ||
خانههای سنتی مهمترین مکان برای نشان دادن سبک زندگی در گذشته هستند. عدم شناخت و درک این ساختمانها بهتدریج ساختار خانهها را بهسمت جایگزینی این ساختمانها با ساختمانهای معاصر هدایت میکند. کرمانشاه شهری با تاریخچهی غنی و محلات تاریخی روزگاری بسیاری از خانههای ارزشمند را در خود جای داده بود؛ اما بهواسطه جنگ تحمیلی، توسعه، مهاجرت، تغییر سبک زندگی، بخشهای وسیعی از بافت و خانههای ارزشمند شهر دچار تغییر شده است. این پژوهش به گونهشناسی خانههای تاریخی کرمانشاه در عهد قاجار و پهلوی میپردازد؛ این گونهشناسی شامل موضوعاتی ازجمله نظام کالبدی، چیدمان فضایی، ارتباطات کالبدی، شیوههای تعریف فضا (فضای باز، فضای پوشیده، فضای بسته) میباشد. هدف از این مطالعه و بررسی الگوشناسی ابنیه جهت بهبود این بناهای ارزشمند و نجات آنها در برابر پیدایش بناهای غیرمتعارف است . برآیند این پژوهش امکان تفکیک و دستهبندی خانههای تاریخی شهر کرمانشاه را براساس ویژگیهای شکل و فرم را فراهم میآورد. این مقاله بهدنبال پاسخگویی به دو پرسش است؛ خانههای سنتی در شهر کرمانشاه به چند گونه قابل دستهبندی هستند؟ الگوهای استخراج شده از خانههای دورهی قاجار و پهلوی چیست؟ روش گردآوری اطلاعات بهصورت میدانی و اسنادی (کتابخانهای) و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد، خانههای دورهی قاجار ساختاری درونگرا و در اواخر دورهی قاجار بهصورت درونگرا-برونگرا و در دورهی پهلوی بهصورت برونگرا بود که این تحول متأثر از بسیاری از فاکتورها از جمله تغییرات ناشی از دگرگونی الگوی معماری، تأثیرات معماری غرب و تحول در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه در این دوران میشود؛ همچنین خانهها در دورهی قاجار بهصورت یکحیاطه، دوحیاطه، سهحیاطه، و چهارحیاطه بودهاند، ولی در دورهی پهلوی به یکحیاطه تغییر یافتهاند. حذف تدریجی هشتی، انتقال آشپزخانه از زیرزمین و حیاط اختصاصی در دورهی قاجار به حیاط و در ارتباط با آن در دورهی پهلوی، انتقال راهپله از گوشهها به محور اصلی بنا هم از دیگر تغییرات این دوره است. کاهش فضای بسته و افزایش فضای باز هم ازجمله تغییرات خانههای تاریخی در دورهی پهلوی است؛ همچنین سه گونهی سنتی، فرنگی و تلفیقی در این خانهها مشاهده گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
خانههای سنتی؛ گونهشناسی؛ خانههای قاجار؛ خانههای پهلوی؛ حیاط مرکزی | ||
مراجع | ||
ایراندوست، کیومرث؛ آشوری، کسری؛ و هاشمی، بهیه، 1395، «بازشناسی عناصر تاریخی هسته شهر ایرانی (مطالعه موردی، هسته تاریخی مرکز شهر کرمانشاه)». مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارهی 87، صص: 99-85. - برومند سرخابی، هدایتالله، 1388، در جستجوی هویت شهری کرمانشاه. تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. - بیگلری، هرمز، 1374، تاریخ کرمانشاه در عصر قاجار یا نگرشی به تاریخ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی کرمانشاه. کرمانشاه: انتشارات طاقبستان. - بیگلری، هرمز، 1381، کرمانشاه و آثار تاریخی آن. کرمانشاه: انتشارات کرمانشاه. - پوپ، آرتور، ۱۳۷۷، سیر و صور نقاشی ایران. ترجمهی یعقوب آژند، تهران: انتشارات هرمی. - توسلی، غلامحسین، 1389، نظریههای جامعهشناسی. ویرایش دوم، تهران: انتشارات سمت. -سلطانی، مهرداد؛ منصوری ، سید امیر؛ و فرزین، احمدعلی، 1391، «تطبیق نقش الگو و مفاهیم مبتنیبر تجربه در فضای معماری». باغ نظر. شمارهی 21، سال 9، صص: 123. -سلطانزاده، حسین؛ و قاسمینیا، مازیار، 1390، «گونهشناسی ساختار کالبدی-کارکردی معماری مسکونی استان، گلستان». آرمانشهر، شمارهی 7، صص: 15-1. -ساسانی، مژگان؛ عینیفر، علیرضا؛ و ذبیحی، حسین، 1395، «تحلیل رابطه بین کیفیت فضای میانی و کیفیت های انسانی-محیطی مورد پژوهی مجتمع مسکونی شهرشیراز». هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دورهی 21، شمارهی 2، صص: 80-69 -لنگ، جان؛ و عینیفر ، علیرضا، 1383، آفرینش نظریه معماری (نقش علوم و رفتاری در طراحی محیط). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - حائریمازندرانی، محمدرضا، 1387، خانه، فرهنگ، طبیعت. تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. -حسینی، علی؛ فروتن،منوچهر؛ و صالحی، سعید، 1397، «گونهشناسی خانههای سنتی اراک». معماری و شهرسازی آرمانشهر، شمارهی 25، صص: 44-27 -خدیوی، سیامک، 1378، «معرفی مختصر بافت تاریخی کرمانشاه». در دومین کنگرهی تاریخ معماری و شهرسازی ایران، کرمان، 25 تا 29 فروردین، ص: 188. - رحمانی، الهه؛ نورایی، سمیه؛ و شکرفروش، زهراسادات، 1391، «بررسی سیرتحول الگوی پروخالی در مسکن معاصر ایرانی»، مجلهی آبادی، شمارهی 70، صص: 73 -62. - رابینو، یاسنت لویی، 1391، از بازرگانی و جامعهی شهر و ایالت کرمانشاه در سدهی نوزدهم میلادی. ترجمهی هرمز بیگلری، کرمانشاه: دانشگاه رازی. - زارعی، هانی؛ رازانی، مهدی؛ و قزلباش، ابراهیم، 1396، «بازشناسی الگوی طراحی خانههای تاریخی شیراز در دوره ی قاجاریه با رویکرد اقلیمی». پژوهشهای باستانشناسی ایران، شمارهی 13، دورهی 7، صص: 231-225. - عبداللهزاده، سیده مهسا؛ و ارژمند، محمود، 1391، « در جست و جوی ویژگیهای خانهی ایرانی برمبنای بررسی شیوهی زندگی در خانههای سنتی شیراز». مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارهی 10، صص: 242-225. -فرحبخش، مرتضی؛ حناچی، پیروز؛ و غنایی، معصومه، 1396، «گونهشناسی خانههای تاریخی بافت قدیم شهر مشهد». مطالعات معماری ایرانی، شمارهی 12، صص: 117-97. -قلیچخانی، بهنام؛ اعتصام، ایرج؛ و مختاباد، سیدمصطفی، 1391، «تحلیل تحولات کالبدی خانههای گرگان در دورهی قاجار». هویت شهر، شمارهی 16، سال 7، صص: 62-51. -معماریان، غلامحسین؛ و قاسمیسیچانی، مریم، 1389، «گونهشناسی خانههای قاجار شهر اصفهان»، هویت شهر، سال 5، شمارهی 7، صص: 94-87. -معماریان، غلامحسین؛ و طبرسا، محمدعلی، 1392، «گونه و گونهشناسی معماری». معماری و شهرسازی ایران، شمارهی 6، صص: 114-103. -میرسجادی، فرکیش؛ و سید امیر، هیرو، 1395، «ارزیابی الگوها و شناخت فاکتورهای کالبدی تأثیرگذار در معماری خانههای تاریخی نیشابور جهت دستیابی به راهکارهای طراحی و الگوی ساخت منازل در بافت مسکونی». پژوهشهای معماری اسلامی، شمارهی 13، سال 4، صص: 92-72. - میرمیران، سید هادی، 1372، « نگاهی به معماری دورهی قاجار». معمار، شمارهی 8، صص: 102.
- Amsterdam-Biddulph, M., 2007, Instruction to Residential Layout. Architectural Press 27, - Boudagh, M. & Ghaemmaghami, P., 2011, “The typology of traditional house in Tabriz”. Structural Repairs and Maintenance of Heritage Architecture, Vol 118: Pp. 88-98 - Heydaripour, O.; Hesamizade, M. A. & Esfahani, N. N., 2017,” Comparative Study of Traditional and Contemporary Iranian Housing; Based on Iranian Culture”. International journal of Science Study, vol 5, Issue 3, Pp. 34-42 - Monestrioli, A., 1979, LA architecture adellareaite. Milano, Politecnico di Milan. - Polyzoides, S.; Sherwood, R. & Tice, J., 1992, Courtyard Housing in Los Angeles: A Typoligical Analysis. Princeton, Architectural Press. - Pfeifer, G. & Brouneck, P., 2008, Courtyard House: A Housing Typology. Berlin, Springer. - Schoenauer, N., 2000, Years of Housing. Third edition, w.w. Nortin Company. - Shahmohammadian, M. & Shargh, A., 2015, “A comparative study of the central courtyard typology in the sustainability of traditional climate (case study: yazd and Ardebil)” Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, Appl. Environ. Biol. Sci., 5 (10S): Pp. 686-692. - Zolfagharzadeh, H.; Jafariha, R. & Delzendeh, A., 2017, “Different Ways of Organizing Space Base on the Architectural Models of Traditional House”. A New Approach to Designing Modern Houses: (Case Study: Qazvin’s Traditional Houses): Pp. 1-10. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,496 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,649 |