
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,885 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,354 |
گزارش مقدماتی فصل اول کاوش نجات بخشی در محوطهی «حاجیخان» فامنین-استان همدان معبد و نیایشگاهی نویافته از دورهی مادها | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 23، بهمن 1398، صفحه 91-110 اصل مقاله (1.85 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.19926.2000 | ||
نویسندگان | ||
اسماعیل همتی ازندریانی* 1؛ مهرداد ملکزاده2؛ حسین ناصری صومعه3 | ||
1استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بوعلیسینا | ||
2عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراثفرهنگی. | ||
3دکتری باستانشناسی دانشگاه تربیت مدرس. | ||
چکیده | ||
با توجه به احداث پتروشیمی ابنسینای فامنین در استان همدان، محوطهی باستانی حاجیخان در بخش میانی آن قرار گرفته بود. بهدلیل اهمیت احداث پروژه و همچنین قرار گرفتن محوطهی باستانی در بخش میانی آن ضروری بود تا پژوهشهای باستانشناختی در آن انجام گیرد؛ بنابراین برنامهی پژوهشی فصل اول کاوش نجاتبخشی در محوطهی حاجیخان در زمستان 1395 و بهار 1396 انجام گرفت. محوطهی باستانی حاجیخان در فاصلهی 2 کیلومتری روستای زرقان قرار دارد و دیوارهای پتروشیمی ابنسینای فامنین آن را محصور کردهاند و در فاصلهی 17 کیلومتری از شهر فامنین در استان همدان واقع گردیده است. اهداف اصلی این پژوهش ارائهی نتایج کاوش و بحث در مورد کاربری و گاهنگاری است. پژوهش حاضر دارای رویکرد توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به روش میدانی و کتابخانهای انجام گرفته است. انجام کاوش در این محوطه منجر به شناسایی معبد و نیایشگاهی از دورهی مادها گردید. این سازهی خشتی دارای نقشهی کاملاً چلیپایی است که با نقشهای از پیش طراحی شده، 7 فضای معماری را دربر گرفته است که از طریق درگاهی و ورودیها به همدیگر متصل میشوند. از مهمترین اجزاء و عناصر معماری یافتشده از این معبد میتوان به سکوی آتشدان مطبق، دیوارک جداکننده و سکوهای خشتی گرداگرد فضاهای شمارهی یک و دو اشاره کرد. در این معبد طاقچههای تزیینی، اثر انگشتان سازندگان معبد برروی تمام سطوح دیوارهها و خشتها، پوشش کاهگل و اندود سفید رنگ برروی آن شناسایی شده است. معبد مادی نویافته حاجیخان از نظر عناصر و اجزاء معماری و یافتههای سفالی قابلمقایسه با سایر محوطههای دورهی ماد و آهن III از جمله: تپه نوشیجان، گونسپانتپه، تپه یلفان، موشتپه، باباجانتپه و گودینتپه است. | ||
کلیدواژهها | ||
همدان؛ معبد؛ محوطهی حاجیخان؛ آهن III؛ دورهی ماد | ||
مراجع | ||
اســتروناخ، دیوید؛ و رف، مایکل، 1390، نوشــیجان 1: بناهای بــزرگ دورهی ماد. کاظــم مــلازاده، همــدان: دانشــگاه بوعلــیســینا. - بویس، مری، 1386، آئین زرتشت کهن روزگار و قدرت ماندگارش. ترجمهی ابوالحسن تهامی، تهران: نگاه. - مترجم، عباس؛ محمدیفر، یعقوب؛ و بختیاری، ذبیح الله، 1387، «بررسی، شناسایی و مستندنگاری محوطههای بخش شراء و فامنین». آرشیو اداره کل میراثفرهنگی، صنایدستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). - مجیدزاده، یوسف، 1379، «گزارش مقدماتی دومین فصل حفریات باستانشناختی در محوطهی ازبکی شهرستان ساوجبلاغ، پاییز 1378». باستانشناسی و تاریخ، 14 (2)، صص: 38-49. - مجیدزاده، یوسف، 1382، «گزارش سومین فصل حفریات در محوطهی باستانی ازبکی». سلسله گزارشهای باستانشناسی (4)، پژوهشکدهی باستانشناسی، تهران: سازمان میراثفرهنگی کشور. - ملازاده، کاظم، 1393، باستانشناسی ماد. تهران: سمت. - ملکزاده، مهرداد، 1382، «بنای سنگی زار بلاغ قم، نیایشگاهی (؟) از دورهی ماد: گزارش بازدید و بررسی مقدماتی، پاییز ۱۳۸۱». باستانشناسی و تاریخ، سال 17، شمارهی 2، صص: 53-64. - ملکزاده، مهرداد، 1383، «بنای سنگی واسون کهک، سازه ای از دورهی ماد (؟) گزارش بازدید و بررسی مقدماتی - زمستان ۱۳۸۲». باستانشناسی و تاریخ، سال 18، شمارهی 2، صص: 42-51. - همتیازندریانی، اسماعیل، 1396، «گزارش فصل اول کاوش نجات بخشی محوطهی حاجیخان فامنین». آرشیو اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان همدان (منتشر نشده). - Almasi, T. Mollzadeh, K. Motarjem, A. 2017, Pottery Classification, Typology and Chronology at Tepe Yalfan, Hamedan, Iranian Journal of Archeaological Studies 7 (1): 45-53. - Boucharlat, R and others, 2005, The citadel of Ulug Depe and the Iron Age Archaeology Sequence in Southern Central Asia, Iranica Antiqua 40: 479-514. - Fujii, H. 1981, Perliminry Report of Excavation at Gubba and Songor: Hamrin, Al-Rafidan, 2, Tokyo (In Japanes and English). - Ghirshman, R, 1939, Fouilles de Sialk près de Kashan. 1933, 1934, 1937. 2 volumes, Musée du Louvre, Département des Antiquités Orientales, Série Archéologique, tome V. Paul Geuthner, Paris: Librairie orientaliste Paul Geuthner. - Goff, C., 1985. Excavations at Baba Jan: the architecture and pottery of Level I. Iran, 23(1), pp.1-20. - Goff, M. C. 1977, Excavations at Babajan: The Architecture of the east Mound, Levels I & II, Iran 15: 130-140. - Gopnik, H. 2011, The median Citadel of Godin Period II, in on the High Road: The History of Godin Tape , Iran, ed. By H. Gopnik and M. Rothman, Mazda, pp. 285-364. - Gopnik, H. Rothman, M. 2011, On the High Road: The History of Godin Tape, Iran, Mazda. - Lecomte, O., 2013. Activités archéologiques françaises au Turkménistan. Cahiers d’Asie centrale, (21/22), pp.165-190. - Mohamadifar, Y. Sarraf, M, R. Motarjem, A. 2015. A PRELIMINARY REPORT ON FOUR SEASONS OF EXCAVATION AT MOUSH TEPE, HAMEDAN, IRAN, Iranica Antiqua 50: 231-248. - Naseri, R. Malekzadeh, M. Naseri, A. 2016, Gunespan: A Late Iron Age Site In the Median Heartland, Iranica Antiqua 51: 103-139. - Roaf, M. 2008, Medes Beyond the Borders of Modern Iran, Bastanpazhuhi (Persian Journal of Iranian Studies), 3 (6): 9-11. - Scerrato, U., 1966. Excavations at Dahan-i Ghulaman (Seistan-Iran) First Preliminary Report (1962-1963). East and West, 16(1/2), pp.9-30. - Schmidt, E.F., 1953. Persepolis. 1. Structures, reliefs, inscriptions. University Press. - Srtonach, D. 1967, Urartian and Achaemenian Tower Temple, Journal of Near Eastern Studies 26: 278-288. - Stronach, D. & Roaf, M., 2007. Tepe Nush-i Jan I. The Major Buildings of the Median Settlement, Leuven. - Xin, W. and Lecomte, O., 2012. Clay sealings from the Iron Age citadel at Ulug Depe. Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, 44, pp.313-328. - Young, JR., T. C., 1969. Excavations at Godin Tape: First Progress Report, Royal Museum, Art and Archaeology Occasional Paper XVII, Toronto: Royal Ontario Museum. - Young, T. C. & Levine, L., 1974. Excavations of the Godin Project: Second Progress Report, Royal Ontario Museum of Art and Archaeology, Occasional Paper 26, Toronto. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,354 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,399 |