
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,923 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
باتیـــــر؛پژوهشی پیرامون یک نام کهن در سرپلذهاب | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 3، دوره 9، شماره 23، بهمن 1398، صفحه 39-50 اصل مقاله (976.64 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.9026.1840 | ||
نویسندگان | ||
محمد امین میرقادری* 1؛ کمال الدین نیک نامی2؛ بهار رضائی باغ بیدی3 | ||
1دانشآموختهی دکتری باستانشناسی دانشگاه تهران | ||
2گروه باستان شناسی دانشگاه تهران | ||
3دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه تهران. | ||
چکیده | ||
شهرستان سرپلذهاب در غرب استان کرمانشاه و هممرز با کشور عراق دارای موقعیتی ویژه است؛ از یکطرف، دروازهی ورود به زاگرسمرکزی و فلات ایران بوده و از طرف دیگر، در دورههای مختلف مورد توجه جوامع ساکن در میانرودان بوده است. دو اثر مهم، شامل نقشبرجستههای شناخته شدهی آنوبانینی و ایدین- سین در نزدیکی شهر سرپلذهاب قرار گرفته و دارای اهمیت تاریخی بسیار است. در متن کتیبهی هر دو نقشبرجسته، به کوهی بهنام «باتیر» اشاره شده است که نقوشبرجستهی آنوبانینی برروی آنها حک شدهاند. این کوه به مانند یک دیوار طبیعی دشتی که شهر امروزی سرپلذهاب در آن واقع شده است را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم میکند؛ از سوی دیگر، نام باتیر فقط محدود به نام کوهی در سرپلذهاب نمیشود و در برخی متون بهدست آمده از محوطهی تلالسلیمه در 75 کیلومتری غرب سرپلذهاب و در نزدیکی دریاچهی حمرین نیز از آن ذکری بهمیان آمده است؛ بهطوریکه بر روی الواح آن اشارهای به نام یک شهر بهنام «باتیر» یا «باتیری» بهچشم میخورد. در متون بهدست آمده از تلالسلیمه به معبدی برای الههی باتیریتوم اشاره شده که بسیار مهم است. وجود دو نام باتیر، یکی برای یک شهر کهن و دیگری برای یک کوه، میتواند این پرسش را بهوجود آورد که چه ارتباطی بین این دو محل میتوانسته وجود داشته باشد؟ ممکن است این دو نام اشاره به مکانی واحد داشته باشند؟ ممکن است که باتیر نامی رایج و احتمالاً مقدس برای میانرودانیها بوده باشد؟ احتمالاً این نام با توجه به اهمیت سرزمین خَلمان/حَلمان (سرپلذهاب) برای جوامع میانرودانی، باتیر نام شهری در نزدیکی کوه باتیر است. در این مقاله با روش کتابخانهای و با استناد به متون بهدست آمده از تل السلیمه، کتیبههای آنوبانینی و ایدین-سین و سایر متون میانرودانی، تلاش میشود تفسیری روشن از این نام کهن ارائه گردد. | ||
کلیدواژهها | ||
باتیر؛ سرپلذهاب؛ حمرین؛ تل السلیمه؛ سرزمین خَلمان؛ سرزمین نَمری | ||
مراجع | ||
- Abdi, K., & Beckman, G., 2007, “An Early Second-Millennium Cuneiform Archive from Chogha Gavaneh Western Iran”. JCS 59: 39-91. - Ahmed, K. M., 2012, “The beginnings of ancient Kurdistan (c. 2500-1500 BC): a Historical and Cultural Synthesis”. PhD Dissertation. Leiden University. - Al-Rawi, F. N. H., 1994, “Texts from Tell Haddad and Elsewhere”.Iraq 56: 35-43. - Archi, A., 1981, “La ‘Lista di nomi e professioni’ ad Ebla”. Studi Eblaiti 4: 177-204. - Biglari, A.; Alibaigi, S. & Beyranvand, M., 2018, “The stele of Sarab-e Sey Khan: a recent discovery of a second-millennium stele on the Iranian–Mesopotamian borderland in the Western Zagros mountains”, JCS 70: 27-36. - Borger, R., 1970, “Vier Grenzsteinurkunden Merodachbaladans I. von Babylonien”. AfO 23: 1-26. - De Morgan, J., 1896, Sie in Mission scientifique en Perse 4, Pari: E. Leroux, 1894-1905. - Edzard, D.O., 1973, “Zwei Inschriften am Felsen von Sar-i-Pūl-i-Zohāb: Anubanini 1 und 2”, AfO 24: 79-77. - Frayne, D.R., 1990, Old Babylonian Period (2003-1595 BC), RIME 4, Toronto. - Frayne, D.R., 1992. The Early Dynastic List of Geographical Names, AOS 74, New Haven. - Frayne, D.R., 1997, Ur III Period (2112–2004 BC), The Royal Inscriptions of Mesopotamia: Early Periods 3/2, Toronto: University of Toronto Press. - Frayne, D.R., 1999, “The Zagros campaigns of Šulgi and Amar-Suena”, In Owen, D.I., and Wilhelm, G., (eds.), Nuzi at Seventy-Five: Studies on the Civilization and culture of Nuzi and the Hurrians 10, Bethesda: CDL Press: 141–201. - Gelb, I.J., 1957, Glossary of Old Akkadian, Chicago: University of Chicago press. - George, A.R., 1993, House Most High The Temples of Ancient Mesopotamia, Eisenbrauns winon; Lake, Indiana. - Glassner, j.j., 2005, “L'amspicine paleo~babylonienne et le temoignage des sources de Marl”, ZA 95; 276-300. - Herzfeld, E., 1920, Am Tor von Asien. Felsdenkmale aus Irans Heldenzeit, Berlin: Dietrich Reimer. - Hrouda, B., 1976, Iranische Denkmäler: Lieferung 7 enthaltend Reihe II Iranische Felsreliefs C: Sarpol-i Zohab, Berlin: Dietrich Reimer Verlag. - Huehnergard, J., and Woods, Ch., 2008, “Akkadian and Eblaite”, in R. D. Woodard (ed.) The Ancient Languages of Mesopotamia, Egypt, and Aksum, Cambridge: Cambridge University Press:. 83-152. - Levine, L.D., 1973, “Geographical Studies in the Neo-Assyrian Zagros-I”, Iran11: 1-27. - Michalowski, P., 2011, The Correspondence of the Kings of Ur, An Epistolary History of an Ancient Mesopotamian Kingdom,Winona Lake, Indiana Eisenbraun. - Mofidi Nasrabadi, B.M, 2004, “Beobachtungen zum Felsrelief Anubaninis”, ZA 94: 291-301. - Owen, D., 1981, “Review of Die Ors und GewLtssername der Zeit der 3, Dynastie 1Jon Ur, by Dietz Otto Edzard and Gertrud Farber”. Wiesbaden: Reichert, JCS 33: 244-69. - Postgate, J. N, 1979, “The Historical Geography Of The Hamrin Basin”. Sumer 35: 591-594. - Rasheed, F., 1981, The Ancient Inscriptions in the Himrin Area (in Arabic), Himrin 4. Baghdad: State Organization of Antiquities and Heritage. - Reiner, E., 1956, “Lipšur Litanies”. JNES 15 (1956), No. 3: 129-149. - Rmaidh, S. S., 1981, “The Tell Sleima Excavations (Second Season)”, Sumer 40: 57-58. - Salman, S., & Shakerf, B., 1979, “Tell Slaimah”. Iraq 35: 426-27. - Salvini, M., 2011, “An Overview of Urartian History”. In: K., Kِroglu and E., Konyar (eds.), Urartu: Transformation in the East, Istanbul: Yapi Kredi Yayinlari: 74-101. - Shaffer, A. & Wasserman, N., 2003, “Iddi(n)-Sîn, King of Simurrum: A New Rock Relief Inscription and a Reverential Seal”. ZA 93: 6-16. - Steinkeller, P., 1981, “Early History of the Hamrin Basin in the Light of Textual Evidence”, Appendix I in McGuire Gibson, Uch Tepe I, (ed.), Chicago: The Oriental Institute: 164- 166. - Vanden Berghe, L., 1983, Reliefs rupestres de l'Iran ancient. Bruxelles: Musées royaux d'art et d'histoire. - Visicato, G., 1999, “The Sargonic Archive of Tell el-Suleima”. JCS 51: 17-30. - Whiting, R. M., 1976, “Tiš-atal of Nineveh and Babati, uncle of Šu-Sin”. JCS 28: 173-182 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 910 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 783 |