
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,890 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,354 |
مطالعۀ تطبیقی برخی از مباحث خداشناسی در نهج البلاغه و حدیقةالحقیقۀ سنایی | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 28، بهمن 1398، صفحه 99-118 اصل مقاله (652.59 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2019.17751.2166 | ||
نویسندگان | ||
زهرا جمشیدی* 1؛ عبدالرضا نادریفر2؛ سید محمد آرتا3 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
3دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
چکیده | ||
تأثیر مبانی و آموزههای اسلامی بر متون ادب عرفانی امری مبرهن است. دراینبین، نهجالبلاغه تأثیر شگرفی بر شاعرانِ عارف نهاده است و بسیاری از آنان کوشیدهاند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهجالبلاغه و آموزههای متعالی آن بهرهمند شوند. سنایی از جمله عارفانی است که در آثار خویش بهویژه در منظومۀ عرفانی حدیقةالحقیقه از نهجالبلاغه تأثیر پذیرفته و میزان این تأثیرپذیری قابلتأمل است و میتوان ادعا کرد که نهجالبلاغه یکی از مهمترین سرمشقها و آبشخورهای فکری او در وادی عرفان بوده است. ازاینرو، در این پژوهش میکوشیم تا با رویکرد تطبیقی چیستی خداوند را با تکیه بر سخنان امام علی(ع) در نهجالبلاغه و اندیشههای حکیم سنایی غزنوی در حدیقهالحقیقه بکاویم. برآیند پژوهش نشان میدهد که در زمینۀ خداشناسی مفاهیمی مانند ناممکنبودن شناخت کامل خداوند و ناتوانی عقل و حواس در شناخت پروردگار، محالبودن رؤیت حقتعالی، بیمکان و بیزمانبودن معبود، نفی جسمانیت خالق، بینیازی به ابزار در خلقت، دیدهنشدن با چشم سر و... در شمار مشترکات اندیشۀ امام علی(ع) در نهجالبلاغه و آراء حکیم سنایی در حدیقهالحقیقه است که یکی در قالب نثری فصیح و بلیغ و دیگری در جامۀ شعر نمود یافتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
خداشناسی؛ تطبیق و مقایسه؛ تأثیر؛ نهجالبلاغه؛ حدیقهالحقیقه | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. (1386). ترجمۀ مهدی الهی قمشهای. قم: دفتر نشر مصطفی. - ابناثیر، مبارک ابن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. چاپ اول. قم: مؤسسۀ مطبوعاتى اسماعیلیان. - ابنبابویه، محمد ابن على. (1372). عیون أخبار الرضا. ترجمۀ محمدتقی اصفهانی مشهور به آقا نجفی. چاپ اول. تهران: علمیۀ اسلامیه. - اشعری، ابوالحسن علی ابن اسماعیل. (1389ق). مقالات الاسلامییّن و اختلاف المصلّین. بهاهتمام محمد محیالدین عبدالحمید. چاپ دوم. قاهره: مکتبه نهضت. - بخاری، محمد ابن اسماعیل. (1422 ق). صحیح بخاری. الطبعة الأولى. الناشر: دار طوق النجاة. - خدادادی، محمد؛ ملکثابت، مهدی و جلالی پندری، یدالله. (1389). «رؤیت از دیدگاه شمس تبریزی و بازتاب آن در مثنوی مولوی». فصلنامۀ تخصصی مولویپژوهی. سال 4، شمارۀ 9، 19-1. - دشتی، محمد. (1385). نهجالبلاغه. ویرایش دوم با تجدید نظر و اضافات. قم: مؤسسۀ فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین. - راغب اصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن محمد. (1362). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق: سید محمد گیلانی. المکتبة المرتضویة. - زبیدی، محمد مرتضی. (1344). تاجالعروس من جواهرالقاموس. بیروت: دارالهدایه. - سبزواری، حاج ملاهادی. (1361). اسرارالحکم. تهران: انتشارات مولی. - ---------------. (بیجا) شرح الاسماء الحسنی. الناشر: مکتبة بصیرتی. - سنایی، مجدود ابن آدم. (1383). حدیقةالحقیقه و طریقةالشریعه. تصحیح و تحشیۀ سید محمدتقی مدرس رضوی. چاپ ششم. دانشگاه تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ. - --------------. (1385). دیوان حکیم سنایی غزنوی. مقدمه. شرح زندگی و شیوۀ سخن سنایی بهقلم بدیعالزمان فروزانفر. بهاهتمام پرویز بابایی. چاپ دوم. تهران: نگاه. - --------------. (1381). طریق التحقیق. به تصحیح بو اُوتاس. ترجمۀ غلامحسین دهبد. چاپ اول. تهران: سروش (انتشارات صداوسیما). - طباطبایی، سید محمدحسین. (1373). نهایةالحکمه. چاپ دوازدهم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی. - ظفریزاده، سیامک و محمد خاقانی اصفهانی. (1394). «روابط بینامتنی نهجالبلاغه با اشعار کلاسیک ادب فارسی». فصلنامۀ پژوهشنامۀ نهجالبلاغه. سال 3، شمارۀ 11، 54-35. - عبداللهی، مهدی و حاجی عبداللهی، معصومه. (1395). «معرفتالله در نهجالبلاغه». فصلنامۀ پژوهشنامۀ نهجالبلاغه، سال 4، شمارۀ 16، 112-95. - علمالهدی، علی ابن حسین. (1998م). أمالی المرتضی (غُرَرُ الفوائد و دُرَرُ القلائد). محقق و مصحح: ابراهیم. محمد ابوالفضل. چاپ اول. قاهره: دارالفکر العربی. - فیض کاشانى، ملامحسن. (1418ق). الأصفى فى تفسیرالقرآن. تحقیق: محمدحسین درایتى و محمدرضا نعمتى. چاپ اول. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى. - قمی، شیخ عباس. (1388). مفاتیحالجنان. ترجمۀ مهدی الهی قمشهای. چاپ بیستوسوم. قم: آیین دانش. - کلینى، ابوجعفر محمد ابن یعقوب. (1407 ق). الکافی. تحقیق و تصحیح: علیاکبر غفاری. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الاسلامیة. - محمدی ریشهری، محمد. (1375). مبانی خداشناسی. چاپ اول. قم: دارالحدیث. - مشکور، محمدجواد. (1372). فرهنگ فِرَق اسلامی. چاپ دوم. مشهد: آستان قدس رضوی. - مکارم شیرازى، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. چاپ اول. تهران: دارالکتب الإسلامیة. - موسوی همدانی، سید محمدباقر. (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. - نیلساز، نصرت و بابا احمدی، زهره. (1392 الف). «بررسی راههای شناخت خدای متعال در نهجالبلاغه». دوفصلنامۀ تخصصی علوم قرآن و حدیث (قرآن پژوهی حسنا)، سال 5، شمارۀ 16، 144-121. - نیلساز، نصرت؛ معارف، مجید و بابا احمدی، زهره. (1392 ب). «امتناع معرفت کنه ذات و صفات الهی در نهجالبلاغه». مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث. سال 45. شماره پیاپی 91، 156-135. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 371 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 680 |