آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 490 |
| تعداد مقالات | 5,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,393,961 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,178 |
واکاوی مقولۀ آگاهی‌بخشی در نامه‌های امام علی(ع) به مردم براساس روش تحلیل محتوای کیفی | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 6، دوره 7، شماره 26، شهریور 1398، صفحه 89-107 اصل مقاله (816.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2019.15401.1987 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب نریمانی1؛ علی باقر طاهری نیا* 2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| آگاهی‌بخشی به‌عنوان یکی از کارکرد‌های مهم و اساسی رسانه‌ها، ازجمله روش‌های تربیتی اسلام برای تحقق عدالت اجتماعی است که تبیین آن با استفاده از روش‌های متن‌کاوی علمی و بر اساس اسناد معتبری چون مکاتبات امام علی(ع) می‌تواند راهگشای فهم عمیق در آن باشد. مقالۀ حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA به تحلیل و واکاوی مقولۀ آگاهی‌بخشی پرداخته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به بسامد بالای مضامین در مقولة آگاهی‌بخشی در مقایسه با دیگر مقوله‌های مطرح در نامه‌های امام به مردم، حضرت در میان روش‌های تربیتی برای تحقق عدالت اجتماعی بالاترین میزان توجه را به روش آگاهی‌بخشی داشته‌اند. مقولة آگاهی‌بخشی در این نامه‌ها شامل سه زیر‌مقوله است که این زیرمقوله‌ها عبارتند از: روشنگری در خصوص ولایت و امامت، افشاگری سیاسی در خصوص مخالفان و دشمنان و تبیین سبک زندگی پرهیزگاران. با توجه به اختصاص 87.77 درصد از مضامین به دو زیرمقولة روشنگری و افشاگری سیاسی می‌توان به این نکته دست یافت که اولویت حضرت در آگاهی‌بخشی به مردم، اعتلای بینش سیاسی آنان بوده است. بررسی کاربرد عبارات در هر بافت، بسامد مضامین، تشبیه‌ها و استعاره‌ها، قیود تأکیدی، اطناب و ایجاز و... لایه‌های پنهان معنایی هر بافت از کلام حضرت را بیشتر آشکار نموده است و بدین‌ترتیب با تمرکز بر لایه‌های پنهان معنایی، اولویت‌ها و تاکتیک‌های حضرت در آگاهی‌بخشی به مردم و موضع‌گیری‌های ایشان در خصوص وقایع بیشتر نمایان گردیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آگاهی‌بخشی؛ نامه‌های امام علی(ع)؛ تحلیل محتوای کیفی؛ نهج‌البلاغه | ||
| مراجع | ||
|
- ابرهیم‌زاده، نبی‌الله. (1381). «جایگاه و نقش سازنده ولایت». مجله حکومت اسلامی، شماره 24، 210-232. - ابراهیم‌زاده آملی، عبدالله. (1388). «ولایتمداری و بصیرت دینی». مجله حصون، شماره 22، 16-35. - ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1392). «تحلیل کیفی متن: استقرا، قیاس». مجله علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، شماره 1، 85-104. - اشتراوش، آنسلم و کوربین، جولیت. (1390). مبانی پژوهش کیفی، متون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. مترجم: ابراهیم افشار. تهران: نشر نی. - بحرانی، میثم بن علی بن میثم. ( 1427ق). شرح نهج‌البلاغه. قم: انوارالهدی. - بشری‌منال، خالد. (2016). «حرف الراء» . http://www.bayanelislam.netآخرین بازنگری 10/10/1396. - تبریزی، منصوره. (1390). «تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی». فصلنامه علمی پژوهشی علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبائی)، شماره 64، 105-138. - تمیمیآمدی، عبدالواحد. (1366). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات. - تورن، کریسین. (1373). به‌سوی علم آگاهی. مترجم: الهه رضوی. تهران: ناشر مترجم. - حاتمی، محمدرضا. (1384). «بررسی و نقد مبانی مشروعیت حکومت از دیدگاه اهل سنت». دانش سیاسی، شماره 1، 67-101. - محمودی، محمدباقر. (1376). نهج‌السعاده فی مستدرک نهج‌البلاغه.تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - مکارم شیرازی، ناصر. (1378). پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، شرحی تازه و جامع بر نهج‌البلاغه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان. چاپ هجدهم. قم: انتشارات نسل جوان. - منصورنژاد، محمد. (1390). «رسانه و آگاهی‌بخشی با الهام از نهج‌البلاغه». مجله بازتاب اندیشه، شماره 117، 103-140.- - مهرداد، ندا، سیده فاطمه حق‌دوست‌اسکویی و نعیمه سیدفاطمی. (1395). تحلیل محتوای کیفی. چاپ دوم. تهران: بشری مرکز نشر علوم پزشکی. - نریمانی، زینب. (1397). تحلیل محتوای کیفی نامه‌های حکومتی امام علی(ع). راهنما: علی‌باقر طاهری‌نیا. دانشگاه تهران. - ولائی، عیسی. (1377). مبانی سیاست در اسلام. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - یوسف‌زادة وفایی، اصغر؛ رهنمایی، سیداحمد. (1394). «روش‌های تربیتی اسلام در تحقق عدالت اجتماعی». مجله معرفت، شماره 25، 77-92. - Hsieh, H. F. & Shannon, S. E. (2005). “Three approaches to qualitative content analysis”. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 659 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 559 |
||