آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,939 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,382 |
نگرشی به شکلگیری حکومت حضرت علی(ع) از منظر حقوق عمومی | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 5، دوره 7، شماره 26، شهریور 1398، صفحه 69-88 اصل مقاله (576.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2019.18213.2206 | ||
| نویسنده | ||
| آیت مولایی* | ||
| استادیار، گروه حقوق دانشگاه بوعلی‌سینا | ||
| چکیده | ||
| «حکومت» ازجمله مفاهیم پرتنش و پربحث در حیطههای مختلف علوم انسانی، نظیر حقوق عمومی، است. به نظر میرسد بررسی نظریهها و آرای بزرگان تا حدودی بتواند از چالشهای نظری پیرامون این موضوع بکاهد. در میان شیعیان، حضرت علی(ع)، اسوۀ کمال از هر حیث به‌شمار میآید و سیرۀ نظری و عملی آن حضرت از زوایای گوناگون برای زندگی امروزیِ ما پندآموز است. بنابراین در این نوشتار، درصددیم تا شکلگیری حکومت آن حضرت را از منظر حقوق عمومی به بحث و واکاوی بگذاریم. سؤال اصلی این است: پیامدهای شکلگیری حکومت در سیرۀ امام علی(ع) از منظر حقوق عمومی چیست؟ در پاسخ به این سؤال، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، تلاش شده نخست به ذکر مستنداتی از سیرۀ آن حضرت، پیرامونِ شکلگیری حکومتش پرداخته شود. سپس پیامدهای حقوق عمومی چنین شیوهای از تشکیل حکومت بررسی شود. حاصل تحقیق آن است که شیوۀ شکلگیریِ حکومت حضرت علی(ع) در جامعۀ اسلامی بینظیر بود و سیرۀ آن حضرت دربردارندۀ اصول و مفاهیمِ حقوق عمومی، بهویژه مردمی بودن نظام سیاسی، عقلانی بودن حکومت، غیرقدسی بودن حکومت، امانی بودن مسند حکومت و حق حاکمیت مردم بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکومت؛ نهجالبلاغه؛ بیعت؛ مردمسالاری؛ خلافت | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - آشوری، داریوش. (1381). دانشنامه سیاسی. تهران: مروارید. - اجتهادی، ابوالقاسم. (1363). بررسی وضع مالی و مالیه مسلمین از آغاز تا پایان دوران اموی. چاپ اول. تهران: انتشارات سروش. - ارسطا، محمدجواد. (1379). «اهتمام به آرای عمومی و دید مردم در نگاه علی(ع)». حکومت اسلامی. سال پنجم. شماره سوم، 110-128. - ارسطو. (بیتا). سیاست. ترجمه احمد آرام، بیجا، بینا. - ابن طاووس، علی بن موسی. (1412). کشف المحجة. تحقیق محمد حسّون. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. - ابن ابیالحدید، عزالدین عبدالحمید بن هبةالله. (1378ق). شرح نهجالبلاغه. تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم. ج. 20. مصر: داراحیاء العربیه الطبعة الاولی. - ابن قتیبه الدینوری، ابومحمد عبداله بن مسلم. (1388ق). الامامة و السیاسة. ج. 1. مصر: مکتبة الحلبی. - ابناثیر، عزالدین ابوالحسن علیبن المعروف. (1385ق). الکامل فی التاریخ. ج. 4. بیروت: دار صادر. - امینی، علیاکبر و دشتی، فرزانه. (1391). «پیامدها و دستاوردهای حکومت علی(ع)». پژوهشنامه علوی. سال سوم، شماره اول، 45-23. - بخشایش اردستانی، احمد و دشتی، فرزانه. (1392). «مردمسالاری در حکومت امام علی(ع)». پژوهشنامه علوی، سال چهارم، شماره دوم، 68-39. - بهداروند، محمدمهدی. (1380). «جایگاه مردم در حکومت دینی». حکومت اسلامی، سال ششم، شماره 19، 213-200. - ثواقب، جهانبخش. (1391). «مبانی و شاخصههای حکومت علوی». پژوهشنامۀ علوی. سال سوم، شماره دوم، 25-1. - جعفریان، رسول. (1387). تاریخ و سیره سیاسی امیرمومنان علی بن ابی طالب. قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان. - حاجیخانی، علی و جلیلیان، سعید. (1397). «روش مقابله با جداییطلبان در نهجالبلاغه با محوریت رویکرد تقابلی امام علی (ع) با اقدامات معاویه»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال ششم، شماره 23، 58-39. - خوانساری، جمالالدین محمد. (1360). شرح غررالحکم و دررالکلم. با مقدمه و تصحیح و تعلیق میرجلالالدین حسینی ارموی. ج. 6. تهران: دانشگاه تهران. - دلشادتهرانی، مصطفی. (1380). دولت آفتاب. اندیشۀ سیاسی و سیرۀ حکومتی علی(ع). تهران: دریا. - -----------------. (1394). در اندیشه امام علی(ع) به دست گرفتن حکومت با زور، ظلم است. مورخ 28/10/1394. آخرین بازدید: http://delshadtehrani.ir/1/13/2019 - طبری، محمدبن جریر. (1375). تاریخ الطبری. ترجمه ابو القاسم پاینده. چاپ پنجم. تهران: انتشارات اساطیر. - سبحانی، جعفر. (1362). مبانی حکومت اسلامی. ترجمه ابوالفضل موحد. اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین(ع). - شاکری، محمدرضا. (1384). علی(ع) در اوج سیاست. تهران: ایدون. - شهیدی، سیدجعفر. (1368). ترجمه نهجالبلاعه. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. - صدقی، محمد. (1380). «نقش مردم در حکومت از دید نهجالبلاغه». ماهنامۀ پاسدار اسلام. شماره 234. قابل دسترس در: http://www.pasdareeslam.ir/volume_4113.html
- فیضالاسلام، سید علیالنقی. (1377). ترجمه و شرح نهجالبلاغه. تهران: انتشارات فیضالاسلام. - کوهن، کارل. (1373). دموکراسی. ترجمه فریبرز مجیدی. تهران: خوارزمی. - محدث نوری، میرزاحسین. (1360). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق موسسه آل البیت علیهم سلم لاحیآ التراث، ج 17. قم: موسسه آلبیت(ع). - محسنی، علی. (1384). «امام علی(ع) و رویکرد مردمی به مقوله حکومت و خاستگاه آن». دانش سیاسی. شماره1، 158ـ129. - المحمودی، محمدباقر. (1385ق). نهجالسعادةفی مستدرک نهجالبلاغه. ج. 5. بیروت: موسسة التضامن الفکری. - مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1386). بحارالانوار. ج. 23 و 76. تهران: دارالکتب الاسلامیه. - ورعی، سید جواد. (1383). «ماهیت حکومت اسلامی». فصلنامه حکومت اسلامی، سال نهم، شماره اول، 81-61. - ورعى، سید جواد. (1387). «نقش مردم در مشروعیت حاکمیت». حکومت اسلامى. سال سیزدهم، شماره نهم، 168-141. - الهروی، ابوعبید القاسم بنیسلام. (1408ق). الاموال. تحقیق و تعلیق: محمدخلیل هراس، الطبعة الثانیه. بیروت: دارالفکر. - الهلالی، سلیم بن قیس. (1416ق). اسرار آل محمد علیهم السلام. ترجمه و تحقیق: محمدباقر انصاری زنجانی خوینی و محمودرضا افتخارزاده. قم: الهادی. - یعقوبی، ابوالقاسم؛ عروتیموفق، اکبر و فتحی، فتانه. (1397). «سبکهای مدیریت در نهجالبلاغه»، فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال ششم، شماره 21، 76-57. - Ann Lambton, K. S. and Lewis, B. (1977). The Cambridge History of Islam. vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press.
- Dakake, M. M. (2008). The Charismatic Community: Shi'ite Identity in Early Islam. SUNY Press, 2008.
- Dowrkin, R. (2000). Taking Rights Seriously. London: Duckworth.
- Madelung. W. (1997). The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press.
- Nasr, S. H., Dabashi, H. and Nasr, S. V. R. (1989). Expectation of the Millennium: Shiʻism in History. SUNY Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 407 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 422 |
||