
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,943 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,384 |
بررسی نقوش نمادین در آینهکاری خانههای قاجاری بافت تاریخی شهر یزد | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 12، دوره 9، شماره 20، خرداد 1398، صفحه 203-223 اصل مقاله (943.53 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.18315.1888 | ||
نویسندگان | ||
سید فضل اله میردهقان* 1؛ حمید عزیزی2 | ||
1استادیار گروه ایران شناسی دانشگاه بوعلی سینا | ||
2دانش آموخته دکترای باستان شناسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
بافت تاریخی شهر یزد بناهای مختلف از دورههای گوناگون در دل خود جای داده است که در این بین، خانههایی که به دورهی قاجار تاریخگذاری میشوند از جایگاه ویژهای برخوردار هستند. از میان آنها، دوازده خانه دارای تزئینات آینهکاری هستند که نقوش مختلفی را در برگرفتهاند که از جملهی آنها میتوان به کتیبهنگاری، نقوش هندسی، گیاهی و حیوانی اشاره کرد که دستهی چهارم شامل نقوش پرندگان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تاریخی-تحلیلی انجام شده که بدینمنظور منابع تحقیق که شامل منابع مکتوب هستند، با شیوهی کتابخانهای گردآوری شده و با استفاده از آنها به تحلیل مفهوم نمادین نقوش موردنظر پرداخته شده است. مهمترین پرسشهای مطرحشده در این پژوهش عبارتند از: 1. از کدام نقوش نمادین در آینهکاری خانههای شهر یزد استفاده شده است؟ 2. منشأ نمادین هر یک از این نقوش چیست؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که نقوش تزئینی را در چهار دستهی کلی گیاهی، حیوانی، هندسی و کتیبهنگاری قرار میگیرند که هریک از آنها میتوانند دربرگیرندهی معانی نمادین باشند. بسیاری از این نقوش در فرهنگ پیش از اسلام دارای معنا و مفهوم مخصوص بهخود بوده و در فرهنگ اسلامی نیز یا با همان مفهوم و یا با اندکی تغییر بهعنوان نماد مورد استفاده قرار گرفتهاند. در اینبین، برخی از نقوش را میتوان مشاهده کرد که اگرچه در فرهنگ ایران پیشازاسلام حضور نداشته، ولی بهدلیل اهمیت و تأکید بر آنها در فرهنگ اسلامی، هم تأثیر خود را بر روی ادبیات فارسی گذاشته و هم در هنرهای کاربردی مورد استفاده قرار گرفتهاند. برخی از نقوش نیز در ادبیات فارسی دارای اهمیت بوده و بهعنوان نماد در نظر گرفته شدهاند؛ لذا میتوان سه منشأ فرهنگ ایران پیشازاسلام، فرهنگ ایرانی-اسلامی و ادبیات فارسی را بهعنوان منشأ نمادین بسیاری از نقوشی نامبرد که در آینهکاریهای شهر یزد مورد استفاده قرار گرفتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
شهر یزد؛ آینه کاری؛ نقوش نمادین؛ خانه های قاجاری | ||
مراجع | ||
- Ansari, M.; Taghvaee, A. A. & Nejad, H. M., 2008, “Cultural Beliefs Regarding Persian Gardens with the Emphasis on Water and Trees”. African and Asian Studies, 7, 101-124. - Blair, S. S., & Bloom, J. M., 2003, “The mirage of Islamic art: Reflections on the study of an unwieldy field”. The Art Bulletin, 85(1), 152-184. - Burckhardt, T., 2009, Art of Islam: language and meaning. World Wisdom, Inc. - Cammann, S., 1957, “Ancient symbols in modern Afghanistan”. Ars Orientalis, 5-34. - Dehkordi, S. A., 2017, “Studying the Role and Symbolic Meanings of Cypress Tree (Sarv) in Miniatures of “Tahmasbi Shahnameh”. BAGH-E NAZAR, 13(45), 103-112. - Ekhtiar, M. & Claire M., (ed), 2012, “A Resource for Educators.” In: Art of the Islamic World. New York: The Metropolitan Museum of Art. - Ghasemzadeh, B.; Atefeh, F. & Tarvirdinassab, A., 2013,” Symbols and signs in Islamic architecture”. ERAS: European Review of Artistic Studies, 4(3), 62-78. - Islami, S. G.; Dehghan, D. & Naeini, H. S., 2016. “Classification and Analyze Stucco Decorations in Qajar Houses, Tehran, Iran”, Architecture Research, 6(2), 45-50 - Krippendarff, K laus, 1997, “Semantic qualities in Design”, Farm Diskurs, No. 11, 45, 50. - Mahmoudi Farahani, L.; Motamed, B. & Jamei, E., 2016, “Persian gardens: Meanings, symbolism, and design”. Landscape online, 46, 1-19. - Mohammadian, M., 2016, “Reflecting the symbolic meanings of Islamic mysticism in design of Mosque in Hermeneutic and Semiotic as research methodology”, Urban management, No.45, 65-78. - Mohammadi, H. A. F.; Fahimifar, A. A. & Pourmand, H., 2013, “Comparative Analysis of Baroque and Rococo in Interior Decoration of the Masudieh Complex & Qavam Al-Saltaneh Building”. Armanshahr, Architecture & Urban Development, 5(10), 77-92 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,658 |