
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,925 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
بنای ساسانی روئه بر کرانههای سیمره | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 8، دوره 9، شماره 20، خرداد 1398، صفحه 129-148 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.15870.1721 | ||
نویسنده | ||
لیلی نیاکان* | ||
استادیار پژوهشکده ی باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری | ||
چکیده | ||
ویژگیهای طبیعی و زیستبومی رود سیمره بر روند شکلگیری و تطور استقرارهای انسانی در طول تاریخ تأثیری انکارناپذیر داشته است. در طول یک دههی گذشتهی پژوهشهای باستانشناسی در حوضهی آبگیر سیمره، یافتههای بسیار و مدارک ارزشمند برای بررسیهای تحلیلی در حوزههای گوناگون سفال، معماری و دستساختههای متنوع فرهنگی بهدست آمده است. در نتیجهی یکی از بررسیهای روشمند باستانشناختی در محدودهای موسوم به «تنگه کافری» در حاشیهی رود روئه، بخشهایی از عناصر ساختاری بنایی بر بستر صخرهای کوهملهروته بر تراسی از دوران سوم زمینشناسی و در شیب تند مشرف به رودخانهی روئه آشکار شد. مجموعهی شواهد موجود و ارزیابیهای مبتنیبر بررسی اولیه مدارک سفالی، مستندنگاری آثار ساختمانی و مشاهده و درک بارزههای محیطی ضرورت شناخت را در روند طرح مسائلی چون تاریخگذاری و اهمیت و نقش معماری شناخته شده در بستر و بافتار فرهنگی خاص آن و نسبتاش با اقلیم و جغرافیای منطقه که از اهداف این پژوهش بود؛ بنابراین بر این اساس در پی آنیم که گذشته از ارزیابی کارکرد و قدمت نویافتههای ساختمانی به پرسشهایی چون: چرایی جایگاه این بنا در چشمانداز محوطههای همدوره در حوزهی فرهنگی سیمره؛ چگونگی ماهیت بنا از نظر کاربری معماری آن در ارتباط با سایر بناهای همدوره در منطقه؟ چگونگی کیفیت بنا و ارتباط بالقوهی آن با سایر محوطههای هم زمان در منطقه؟ بپردازیم که کاوشی هدفمند را در پیآورد. نتایج اولیه مؤید انطباق ساختارهای معمارانه بر طرحی نظاممند، نقشهای دقیق و سبکی شناخته شده از دورهی ساسانی و دلالتهای برآمده از وارسی مدارک سفالی در تأیید این تاریخگذاری است. از طرفی، موقعیت جغرافیایی و موضع راهبردی محدوده و ناحیهی کندوکاوها، حاکی از رویارویی با یکی از مسیرهای مهم ارتباطی میانرودان و عیلام باستان و نقش حیاتی این تنگه در راهیابی از حاشیهی رود سیمره به درهشهر و سپس به لرستان است. از همینرو استنباط انگیزههای ارتباطی، مبادلاتی و جابهجاییهای اجتماعی برای برپایی این ساختارهای بین راهی دور از ذهن نیست؛ ضمن اینکه عواملی چون: پیچیدگی نقشه، تنوع فضا، کیفیت مصالح و گسترهی احتمالی ساختوسازها وجود حاکمنشینی محلی در لوای حکومت ساسانی را ممکن و بایستگیهای ناظر بر تداوم کاوشها را بیتردید میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
ایلام؛ سیمره؛ روئه؛ تنگه کافری؛ ساسانی | ||
مراجع | ||
- Demorgan, j., 1892, Mission Scientifique en Perse, Recherches, Archaeologiques. Vol. IV, Paris. - Fisher, W. B., 1968, Physical Geography. In The Cambridge History of Iran, I: The Land of Iran. Edited by W. Fisher, Cambridge. - Hole, F. (ed), 1987, The Archaeology of Western Iran. Settlement and Society from Prehistory to the Islamic Conquest.Washington: Smithsonian Institution Press. - Harrison, J. V & Falcon, N. L., 1938, “An Ancient Iandslide at Saidmarreh in Southwestern Iran”. Journ. Geol 46: 296-309. - Reuther, O., 1938-1939, “Sasanian Architecture: A, History”, In: A. U. Pope (ed.) A Survey of Persian Art, 15 vils. (Tehran, Soroush Press, Third-ed.) 2, 504-506 and 539-543 - McBurney, C. B. M., 1969, “Report On Further Excavation in the Caves of the Kuh-I DashtArea, Durin August 1969”, Bastan Chenassi, N. 3: 8-12. - McBurney, C. B. M., 1970, “Palolithic Excavation in the Zagros Area”. IRAN 8. PP185-186. - Meldgard, J.; Mortensen, P. & Thrane, H., 1964, “Excavations at Tepe Guran, Lurestan”. Acta Archaeological, Vol. XXXV, PP 97-133 - Stein, S. A., 1969, Old Roudes of western Iran. London. - Thrane, H. ,1965, “Archaeological Investigation in Western Lurestan”. Acta Archaeological, Vol XXXIV: 153-169. - Oberlander, T. M., 1937, “The Zagros Streams, a new interpretation of transverse drainage in an orogenic zone, Syracuse Geographical Series 1”. The Geographical Journal, Vol. 89, No. 1 (Jan., 1937), PP. 42-47, The Saidmarrreh Landslip, south-west Iran, published by: Blackwell publishing on behalf of the Royal Geographical Society (with the institute of British Geographers. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 550 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,537 |