
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,910 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,365 |
گاهشماریهای محلی و چگونگی تطبیق آنها در اسناد اداری شاهنشاهی هخامنشی | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 6، دوره 9، شماره 20، خرداد 1398، صفحه 95-114 اصل مقاله (360.97 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.15562.1707 | ||
نویسندگان | ||
لیلا مکوندی* 1؛ حمیدرضا پیغمبری2 | ||
1استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه کاشان | ||
2استادیار گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر | ||
چکیده | ||
آنچه ساختار اداری شاهنشاهی هخامنشی را از دیگر حکومتهای باستانی متمایز میسازد، تنوع بایگانیهای این دوره از نظر خط و زبان و گاهشماری است. در مرکز شاهنشاهی از تقویم فارسیباستان و عیلامی، در میانرودان، بخشهای یهودینشین و کلیهی اسناد آرامی، مانند: الفانتین، ایدومه، از تقویم بابلی، و در مصر تقویم مصری استفاده میشد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که، با توجه به این واقعیت که در مکاتبات میان بایگانیهای مختلف از یک شیوهی گاهشماری استاندارد استفاده نشده است، هخامنشیان براساس چه سازوکاری این گاهشماریها را با یکدیگر هماهنگ میکردند؟ در این مقاله برای پاسخ به این پرسش، با تکیه بر اسناد و مدارک مکتوب و منتشر شده و با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، ابتدا به معرفی شیوههای گاهشماری این دوره برپایهی کتیبههای شاهی و بایگانیهای بهدست آمده از تختجمشید، میانرودان و اسناد آرامی مصر و بلخ پرداخته و سپس چگونگی تطبیق آنها در اسناد اداری مورد بررسی قرار گرفته است. فرضیهی این پژوهش آن است که هخامنشیان بدون آنکه بخشهای مختلف شاهنشاهی را به استفاده از یک تقویم یکسان ملزم کنند، کوشیدند تا تقویمهای مختلف را با یکدیگر منطبق و هماهنگ سازند. از آنجاکه تقویم فارسی باستان، عیلامی و بابلی دارای ساختار گاهشماری مشابه، قمری-شمسی بودند که در آنها ماهها قمری و طول سال شمسی محاسبه میشد، برای آنکه سالنو در آغاز اعتدال بهاری واقع شود، لازم بود که در فواصلی از سال، ماه کبیسه به تقویم بیفزایند. در میانرودان و عیلام، افزودن ماه کبیسه تا حد زیادی متأثر از عوامل سیاسی بود؛ اما پژوهش پیشرو نشان میدهد که هخامنشیان برای کارآمدی نظام اداری قلمرو گستردهی خود، تقویمهای محلی پیشگفته را ازطریق محاسبات ریاضی و نجومی و افزودن ماه کبیسه، کاملاً با هم هماهنگ کردند. بهترین شاهد این ادعا اسناد اداری مصری در دورهی مورد بحث هستند که در آنها بهمنظور هماهنگی با دیوانسالاری شاهنشاهی، در کنار گاهشماری سنتی شمسی، تاریخگذاری قمری-شمسی نیز بهکار رفته است. | ||
کلیدواژهها | ||
هخامنشیان؛ گاهشماری فارسی باستان؛ گاهشماری بابلی؛ گاهشماری مصری؛ تقویم قمری-شمسی | ||
مراجع | ||
- Basello, G. P., 2002 “Babylonia and Elam: the Evidence of the Calendars, Ideologies as Intercultural Phenomena”. Proceedings of the Third Annual Symposium of the Assyrian and Babylonian Intellectual Heritage Project held in Chicago, USA, October 27-31, 2000, Antonio C.D. Panaino & Giovanni Pettinato (eds.), Millano: 13-36. - Basello, G. P., 2006, “Old Persian in Elamite: The Spellings of Month-names”, In: Proceedings of the 5th Conference of the Societas Iranologica Europæa held in Ravenna, 6-11 October 2003, 1, Antonio C.D. Panaino & Andrea Piras (eds.), Milano: 19-38. - Bickerman, E. J., 1967, “The ‘Zoroastrian’ Calendar”. Archiv Orientální 35: 197-207. - Blois, de, F., 2006, “Lunisolar Calendars of Ancient Iran”, In Proceedings of the 5th Conference of the Societas Iranologica Europæa held in Ravenna, 6-11 October 2003, 1, Antonio C.D. Panaino & Andrea Piras (eds.), Milano: 39-52. - Britton, J. P., 2007 “Calendars, Intercalations and Year-Lengths in Mesopotamian Astronomy.” Calendars and Years: Astronomy and Time in the Ancient Near East, edited by John M. Steele, Oxbow Books: Oxford: 115–132. - Britton, J. & Walker, Ch., 1996, “Astronomy and Astrology in Mesopotamia”, In: Astronomy before the Telescope, C. Walker (eds.), London: British Museum: 42-67. - Cameron, G. G., 1973, “The Persian Satrapies and Related Matters,” Journal of Near Eastern Studies, 32: 47-56. - Cohen, M. E., 1993, The Cultic Calendars of the Anciant Near East: Maryland. - Cross, F. M., 1971, “Papyri of the Fourth Century B.C. from Dâliyeh,” New Directions in Biblical Archaeology, ed. by D. N. F. Freedman and J. C. Greenfield, New York: 45-69. - Dandamaev, M. A. & Lukonin, V. G., 2004, The culture and social institutions of ancient Iran, 2nd edi. Cambridge. - Depuydt, L., 1995a, “Evidence for Accession Dating under the Achaemenids.” Journal of the American Oriental Society, Vol. 115, No. 2: 193- 204. - Depuydt, L., 1995b, “Regenal Years and Civil Calendar in Achaemenid Egypt”, The Journal of Egyption Archaeology, Vol. 81: 151- 173. - Depuydt, L., 2007, “Calendars and Years in Ancient Egypt: The Soundness of Egyptian and West Asian Chronology in 1500–500 BC and the Consistency of the Egyptian 365-Day Wandering Year”, In: Calendars and Years: Astronomy and Time in the Ancient Near East. John M. Steele (eds.), Oxbow Books, Oxford: 35–82. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 787 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,659 |