
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,394,255 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,220 |
تحلیل پیچیدگیهای اجتماعی-اقتصادی جوامع فلات مرکزی ایران در هزاره پنجم ق.م بر پایه فناوری سفال | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 2، دوره 9، شماره 20، خرداد 1398، صفحه 21-36 اصل مقاله (498.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2019.16225.1739 | ||
نویسندگان | ||
سید کمال اسدی اجایی1؛ رحمت عباس نژاد* 2؛ حسن فاضلی نشلی3؛ حمید رضا ولی پور4 | ||
1دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه مازندران | ||
2استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران | ||
3استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران | ||
4استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
افزایش کیفیت فنی و زیباییشناختی سفالها، بهرهبرداری از کورههای پیشرفته و تبادل فناوری سفال، برخی از رویدادهای نوین در فلاتمرکزی ایران در هزارهی پنجم قبلازمیلاد بودند. پژوهش حاضر مبتنیبر تجزیه و تحلیل دادههای سفالگری و برخی شواهد پشتیبان است که از بررسیهای میدانی در دشتهای قزوین و تهران، کاوش در محوطههای نویافته، نظیرِ چهاربنه و ابراهیمآباد، کاوشهای بازنگری در مراکزی چون زاغه، قبرستان و سیلک، و پژوهشهای آزمایشگاهی و گاهنگاری در این منطقه بهدست آمدهاند. تولید سفال که در نیمهی هزارهی ششم قبلازمیلاد در محوطههای فلاتمرکزی در سطح خانگی جریان داشت، با بهبود تولید و تزئین سفال نخودی منقوش از نوع سیلک I1-3 به نوع سیلک I4-5، روندی تخصصی پیش گرفت. در اواخر هزارهی ششم تا نیمهی هزارهی پنجم قبلازمیلاد که فرهنگ دوران مسوسنگ انتقالی (سیلک II) حاکم بود، این روند تداوم یافت. فزونی شمار استقرارها در دشت تهران، استفاده از اشیاء شمارشی و نهادن هدایایی از مواد غیربومی در قبور زاغه، ظهور سفال ظریف و قرمز منقوش چشمهعلی در پهنهی فلاتمرکزی، و کشف شواهد مستقیم تولید و پخت سفال در تپه پردیس، گواهی بر رواج فعالیتهای تولید کارگاهی و روابط منطقهای و فرامنطقهای در این دوره هستند. از دورهی مسوسنگ قدیم (سیلک III1-3) تا دورهی مسوسنگ جدید (III6-7b)، تحولات دیگری در سفالگری، فلزکاری و معماری پدیدار شد؛ بهطور مثال، شواهد مهمی از استحالهی سنگ مس و ذوب و قالبگیری فلز در کارگاههای تخصصی در تپه قبرستان و سیلک بهدست آمده است. شاخصههای تولید تخصصی سفال در این دوران عبارتند از: استفاده از چرخ سفالگری، بهرهبرداری از کورههای سفالپزی پیشرفته، تزئین سطوح درونی و بیرونی ظروف با نقوش: هندسی، گیاهی، جانوری، انسانی و روایی و با رعایت مختصاتی نظیر: تناسب، تقارن، ترکیببندی و کادربندی. این فعالیتها بدون وجود یک سازمان و برنامهریزی امکانپذیر نبود. این سازمان به احتمال توسط نخبگان اجتماعی پایهگذاری شد که هدایت، نظارت و پشتیبانی فعالیتهای مذکور را انجام میدادند. | ||
کلیدواژهها | ||
پیچیدگی های اجتماعی-اقتصادی؛ فلات مرکزی ایران؛ هزاره ی پنجم قبل از میلاد؛ فناوری سفال | ||
مراجع | ||
- Biglari, F., 2013, “A Reconsideration of the Purported Epipaleolithic Assemblage of Qaleh Asgar, Alborz Mountains”. Iranian Archaeology 3: 46. - Braidwood, R. J., 1946, A Synoptic Description of the Earliest Village-Culture Materials from the Aegean to the Indus. In Human Origins: An Introductory Course in Anthropology. Selected Readings II, 2nd ed. Chicago: University of Chicago Bookstore. - Courty, M. A., 1989, “Soil Micromorphology in Archaeology”, Proceedings of the British Academy 77: 39-59. - Esmaeili Jelodar, M. E., 2018, “The first possible evidence of the Aceramic Neolithic in the Iranian Central Plateau”. Antiquity 92 (4): 1-8. - Fazeli Nashly, H., 2001, “An Investigation of Craft Specialisation and Cultural Complexity of the Late Neolithic and Chalcolithic Periods in the Tehran Plain”. Ph.D. Thesis, Department of Archaeology, University of Bradford. - Fazeli Nashli, H.; Coningham, R. A. E.; Marghussian, A.; Munuel, M.; Azizi kharanagi, H. & Pollard, M., 2013; “Mapping the Neolithic Occupation of the Kashan, Tehran and Qazvin Plain”, In: The Neolithisation of Iran: the Formatian of New Societies, (Matthews R. and H. Fazeli Nashli) eds., Oxbow Books: 124-146. - Fazeli Nashli, H.; Coningham, R. A. E.; Young, R. L.; Gillmore, G. K.; Maghsoudi, M. &Valipour, H. R., 2007, “Socio-Economic Transformations in the Tehran Plain: Final Season of Settlement Survey and Excavations at Tepe Pardis, Iran”. IRAN 45: 267- 285. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 877 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,053 |