آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,910 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,365 |
نقد و بررسی دیدگاه سقراط درباره شناخت و نقش آن در انگیزش اخلاقی انسان با استفاده از کلام امام علی(ع) | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 7، دوره 7، شماره 25، خرداد 1398، صفحه 117-133 اصل مقاله (481.96 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2019.16842.2082 | ||
| نویسنده | ||
| محمدجواد دکامی* | ||
| استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه بوعلی‌سینا | ||
| چکیده | ||
| نقش شناخت در انگیزش انسان به‌سوی عمل یکی از مهمترین ایدههای سقراط است. او برای شناخت، مراتب مختلفی قائل است و بالاترین مرتبۀآن را خودشناسی معرفی میکند. سقراط معتقد به وحدت معرفت و فضیلت است و قابلیت اصلی انسان را معرفت و منشأ اصلی عمل اخلاقی را شناخت و معرفت میداند. از نظر او هیچ‌کس عالمانه مرتکب عمل نادرست نمیشود. شناخت صحیح که سقراط آن را معرفت مینامد، منجر به انگیزش انسان به‌سوی افعالی چون احساس مسئولیت در قبال جامعه، تأثیر در ارتباط انسان با خدا و نوع دعا کردن و نیایش با او و تمام افعال خوب میشود. اگر این دیدگاه سقراط به مبانی اخلاق اسلامی در کلام امیرمؤمنان(ع) عرضه شود بخشهایی از آن مانند آنچه مورد اشاره واقع شد، قابل‌تأیید است؛ اما مهمترین بخش آن یعنی علیّت تامه شناخت، جهت انگیزش اخلاقی، مورد تأیید نیست. در این مقاله نظریۀ سقراط در خصوصِ انگیزش اخلاقیِ مبتنی بر شناخت، با استفاده از کلام امام علی(ع) مورد نقد و بررسی قرار گرفته و تفاوت این دو دیدگاه تبیین شده است. دیدگاه سقراط در خصوص ذو مراتب بودن شناخت و یکسان نبودن تأثیر این مراتب در انگیزش انسان و سببیت شناخت جهت انجام عمل متناسب تأیید امام علی (ع) را به همراه دارد و عدم کفایت شناخت جهت انگیزش اخلاقی انسان و توجه ویژه به نقش شناختهای مرتبط با حواس ظاهری از مهمترین وجوه امتیاز دیدگاه امیر مؤمنان (ع) نسبت به دیدگاه سقراط است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شناخت؛ عمل؛ امام علی(ع)؛ سقراط | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - آمدی تمیمی، عبدالواحد. (1422). غررالحکم و درر الکلم. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. - ادواردز، پل. (1378). فلسفه اخلاق. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: تبیان. - اسکافی معتزلی، ابوجعفر محمد ابن عبدالله. (1374). المعیار و الموازنه. ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر نی. - اسلامی، سید حسن. (1378). «اخلاق فضیلت مدار و نسبت آن با اخلاق اسلامی» پژوهشنامه اخلاق، شماره 1، 1-22. - ارسطو. ( 1385). اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی. چاپ دوم. تهران: طرح نو. - افلاطون. (1349). مجموعه آثار، ترجمه رضا کاویانی و محمد حسن لطفی، جلد اول، تهران: چاپخانه بیست و پنجم شهریور. - افلاطون. (1350). مجموعه آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، جلد دوم، تهران: چاپخانه بیست و پنجم شهریور. - ------. (1364). دوره آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، جلد 8، تهران: انتشارات خوارزمی. - ------. (1374). جمهور، ترجمه فواد روحانی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات علمی-فرهنگی. - بریه، امیل. (1374). تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه علیمراد داوودی، چاپ دوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - جاحظ، عمر بن بحر. (1381) بیان و التبیین، ج1، بیروت: دار و مکتبه الهلال. - جوادی آملی، عبدالله. (1379). سیره رسول اکرم(ص) در قرآن، چاپ دوم، قم: اسراء. - جوادی، محسن. (1388). «بررسی شکاف بین نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه ارسطو»، اندیشه دینی، شماره 32، 1-28. - حسین، طه. (2012). الفتنه الکبری (علی و بنوه)، جلد 2، هنداوی، قاهره. - خزاعی، زهرا. (1389). اخلاق فضیلت، چاپ اول،تهران: حکمت. - دشتی، محمد. (1379) ترجمه نهج البلاغه، قم، صحفی - دکامی، محمد جواد. (1394). نظریه انگیزش اخلاقی از دیدگاه فارابی، غزالی و نراقی، (رساله دکتری) دانشگاه قم. - دیلمی، حسن ابن محمد. (1408). اعلام الدین فی صفات المؤمنین، قم: موسسه آل البیت لاحیاء التراث. - ﺷﻔﻴﻊ ﺑﻴﻚ، ایمان. (1395). «ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺳﻘﺮﺍﻁ: ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻧﻈﺮ ﻭ ﻋﻤﻞ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺁﻏﺎﺯﯾﻦ ﺍﻓﻼﻃﻮﻥ»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺣﮑﻤﺖ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ، شماره 46، 73-51. - محمدی ری شهری، محمد. (1387). میزان الحکمه، جلد 7 چاپ نهم، قم: دارالحدیث. الف. - ------------------. (1387). میزان الحکمه، جلد 8 چاپ نهم، قم: دارالحدیث. ب. - گزنوفون.(1373). خاطرات سقراطی. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: انتشارات خوارزمی. - صانعی دره بیدی، منوچهر. (1381). «معنی سقراطی فضیلت»، مجموعه مقالات سمینار سقراط فیلسوف گفتگو، تهران، (سایت اینترنتی http://rasekhoon.net) - مهربخش، فرشته، سهرابی، صفیه و سید وکیلی، سید هادی (1393). «واکاوی نقش عمل در تثبیت ایمان از منظر امام علی(ع)»، نشریه کتاب و سنت دانشگاه قرآن و حدیث، شماره 5، 49-29. - Zangwill, N. (2003). “Externalist moral motivation”, American philosophical quarterly, volume 40, Number 2., 142-145.
- Simpson, E. (1999).“Between Internalism and Externalism in Ethics”, The philosophical Quarterly, Vol. 49, No. 195, Published by: Wiley for The Philosophical Quarterly, 201-214. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 962 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,576 |
||