آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,874 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,344 |
مواجهه نهادهای حاکم با «مسأله اجتماعی» پس از انقلاب اسلامی ایران (1357-1360) | ||
| پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 8، شماره 28، مهر 1397، صفحه 73-96 اصل مقاله (1.04 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjir.2018.16409.2426 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی امینیان* 1؛ مسعود غفاری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| اقشار کم‌درآمد یکی از نیروهای فداکار در انقلاب اسلامی ایران بوده‌اند. نماینده اصلی این اقشار در تهران، حاشیه‌نشینان و آلونک‌نشینان بودند که عمده آنها را گروه‌هایی از دهقانان ناراضی از اصلاحات ارضی دولتی تشکیل می‌دادند؛ گروه‌هایی که به شهرهای بزرگ مانند پایتخت مهاجرت کرده بودند اما یا اجباراً در مشاغل غیررسمی امرار معاش می‌کردند یا کارگر ساده کارخانه‌هایی شده بودند که برخی از آنان در آستانه انقلاب اسلامی تعطیل شدند. برجستگی حضور این اقشار و مطالبات‌شان در هر انقلابی می‌تواند آن را درگیرِ «مسأله اجتماعی» کرده، به تغییر جهت سیاست نهادهای حاکم پس از انقلاب به سمت رفع فقر و تبعیض به جای اصلاح ساختار حکومت و شکل حکمرانی بیانجامد؛ امری که با توجه به عدم امکان برآورده‌ساختن سریع این نیازها از سوی مدیرانِ اداریِ نوپا، به نوبه خود مقدمه ناآرامی‌های جدی در عرصه سیاسی و حتی ناکامی انقلاب خواهد شد. بر این مبنا پژوهش حاضر پس از بررسی وضعیت زندگی و اقدامات مطالبه‌گرانه حاشیه‌نشینان و آلونک‌نشینان تهران در دوره زمانی 1357-1360 شمسی به این پرسش پاسخ می‌دهد که «مواجهه نهادهای حاکم پس از انقلاب اسلامی ایران با "مسأله اجتماعی" به ویژه در مورد حاشیه‌نشینان و آلونک‌نشینان پایتخت چگونه بود؟» تا دریابد آیا اقشار یادشده سرکوب شدند یا به روشی نیازهایشان برآورده شد. روش این پژوهش، تحلیل تاریخی-تبیینی در حوزه جامعه‌شناسی سیاسی است و از چهارچوب نظری ترکیبی بر مبنای نظریه انقلاب آرنت و نظریه نورث و همکارانش پیرامون نظام‌های دسترسی محدود بهره می‌گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انقلاب اسلامی ایران؛ فقر؛ تهران؛ حاشیه‌نشینی؛ آلونک‌نشینی | ||
| مراجع | ||
|
- آرشیو الکترونیکی مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - آرشیو الکترونیکی روزنامهاطلاعات. - آرشیو الکترونیکی روزنامه آیندگان. - آرشیو الکترونیکی روزنامه خراسان. - آرشیو الکترونیکی روزنامه شرق. - آرشیو الکترونیکی روزنامه میزان. - آرشیو الکترونیکی قوانین کشور، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. - آرشیو الکترونیکی نشریه عروة الوثقی، ارگان شاخه دانش‌آموزی حزب جمهوری اسلامی. - آرشیو الکترونیکی هفتهنامه امت، شماره 1 تا 90. - آرشیو الکترونیکی هفتهنامه سوگند. - آرشیو کاغذی و الکترونیکی روزنامه کیهان. - آرنت، هانا (1359)، خشونت، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی. - آرنت، هانا (1361)، انقلاب، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی. - ازغندی، سیدعلیرضا (1390)،تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران: 1320-1357، تهران: سمت. - اسکاچپول، تدا (1379)، حکومت تحصیلدار و اسلام شیعه در ایران، ترجمه محسن امین‌زاده، در رهیافت های نظری بر انقلاب اسلامی، به کوشش عبدالوهاب فراتی، تهران: معارف، 185-216. - اسماعیلی، خیرالله (1384)، دولت موقت، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - اشرف، احمد و بنوعزیزی، علی (1387)،طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر. - آقاجانیان، اکبر (1385)، جریان‌های جمعیتی در ایران پس از انقلاب، در ایران پس از انقلاب، سرویراستاری هوشنگ امیراحمدی و منوچهر پروین، ترجمه علی مرشدی زاد، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 145-162. - انواری، حسین، 13/9/1396، مصاحبه شخصی. - باهنر، محمدجواد و رفسنجانی، اکبر (1355)، جهان در عصر بعثت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - بشیریه، حسین (1374)، جامعه‌شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی، تهران: نی. - بلیکی، نورمن (1393)، پارادایم‌های تحقیق در علوم انسانی، ترجمه سیدحمیدرضا حسنی، محمدتقی ایمان و سید مسعود ماجدی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. - بیات، آصف (1379)، سیاست‌های خیابانی: جنبش تهیدستان در ایران، ترجمه سید اسدالله نبوی چاشمی، تهران: شیرازه. - پیران، حسین (1367- الف)، «شهرنشینی شتابان و ناهمگون- 6: آلونک‌نشینی در تهران»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 19 (اردیبهشت)، 50-52. - پیران، حسین (1367-ب)، «شهرنشینی شتابان و ناهمگون- 8: آلونک‌نشینی در تهران»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 21 (تیر)، 51-55. - پیران، حسین (1367-ج)، «شهرنشینی شتابان و ناهمگون-9: آلونک‌نشینی در تهران»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 22 (شهریور)، 56-58. - جمعی از اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی (1387)، مواضع ما: متن مواضع حزب جمهوری اسلامی، تهران: روزنامه جمهوری اسلامی. - حسینی، سید حامد (بی‌تا)، حبیب امام و رهبری: مروری بر زندگی مجاهد نستوه مرحوم حاج حبیب‌الله شفیق، تهران: معاونت تبلیغات و روابط عمومی حزب مؤتلفه اسلامی. - خاتم، اعظم؛ اطهاری، کمال (1386)، حل مسأله مسکن کم‌درآمدها و اسکان غیررسمی، در مدیریت یکپارچه و حل مسأله اسکان غیررسمی: شرایط تحقق طرح مجموعه شهری تهران (به سفارش مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران در معاونت شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی)، تهران: شهیدی، 33-112. - رخ صفت، علی‌اصغر، 30/5/1396، مصاحبه شخصی. - شاه‌حسینی، پروانه (1392)، بررسی سیر تحول اسکان غیررسمی با تأکید بر ایران، تهران: سمت. - صادقی، حسین و قنبری، علی (1388)، تحولات اقتصادی ایران، تهران: سمت. - غمامی، مجید (1386)، ایجاد نهاد مدیریت مجموعه شهری، درمدیریت یکپارچه و حل مسأله اسکان غیررسمی: شرایط تحقق طرح مجموعه شهری تهران(به سفارش مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران در معاونت شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی)، تهران: شهیدی، 1-31. - فوران، جان (1377)، مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران (از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی) (ترجمه احمد تدین)، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا. - فوزی، یحیی (1384)، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ج 1. تهران: عروج. - قمشه، منصور، 23/5/1396، مصاحبه شخصی. - کدی، نیکی آر (1383)، نتایج انقلاب ایران، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: ققنوس. - ماله، آلبر و ایزاک، ژول (1364)، تاریخ قرن هیجدهم، انقلاب کبیر فرانسه و امپراطوری ناپلئون، ترجمه رشید یاسمی، تهران: امیرکبیر. - مجمع عمومی (1361)، گزارش اقتصادی و ترازنامه سال 1360، تهران: بانک مرکزی ایران. - مدنی قهفرخی، سعید (1394)، ضرورت مبارزه با پدیده فقر و نابرابری در ایران، تهران: آگاه. - مطهری، مرتضی (بی‌تا)، پیرامون انقلاب اسلامی، قم: صدرا. - ملیحی، علی (1393)، «بازرگان گفت شرط من کاندیدا نشدن عزت است: گفت‌و‌گو با محمدمهدی جعفری در خصوص استعفا از نهضت آزادی ایران»، اندیشه پویا، شماره 21 (آذر)، 54-55. - مهرجو، بهراد و غفاریان، متین (1391)، پنجره‌ای رو به گذشته: خاطرات علاء‌الدین میرمحمدصادقی، تهران: کارآفرین. - موسوی خمینی، روح الله (1385)،صحیفه امام، تهران: مؤسسه حفظ و نشر آثار امام خمینی (س). - میرطاوسی، سید شجاع‌الدین (1361)، شهید محمدعلی رجایی: به ضمیمه اسنادی از بازجوئی‌های ساواک (از مجموعه یادواره شهدای انقلاب اسلامی)، تهران: نهضت زنان مسلمان. - نورث، داگلاس سی؛ والیس، جان جوزف؛ وب، استیون بی و وینگاست، باری آر (1395)، در سایه خشونت: سیاست، اقتصاد و مسائل توسعه، ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، تهران: روزنه. - هوگلاند، اریک (1392)، زمین و انقلاب در ایران: 1340-1360،ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: پردیس دانش. - یاحسینی، سیدقاسم (1389)، همگام با آزادی: خاطرات شفاهی دکتر سیدمحمدمهدی جعفری، ج 2، قم: صحیفه خرد. - Abrahamian, Ervand (2008), A History of Modern Iran, Cambridge, New York, Melbourn, Madrid, Cape Town, Singapore & Sao Paulo: Cambridge University Press.
- Amis, Philip. (2004), Regulating The Informal Sector: Voice and Bad Governance, in Urban Governance, Voice and Poverty in Developing World, PP 145-163. London & Sterling, VA: Earthscan.
- Doyle, Wolliam, (2002), The OxfordHistory of The French Revolution, second Ed, Oxford, England: Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 575 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 257 |
||