
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,920 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
سیاست شهرسازی سلوکیان در سرزمین های مفتوحه | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 6، دوره 8، شماره 17، شهریور 1397، صفحه 105-124 اصل مقاله (728.08 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2018.13715.1604 | ||
نویسنده | ||
مهرناز بهروزی* | ||
استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی | ||
چکیده | ||
سلوکیان که پس از مرگ اسکندر در متصرفات شرقی امپراتوری وی بهقدرت رسیدند، برای ادارهی این قلمرو پهناور، نیاز به عناصری داشتند که بتوانند در مواقع ضروری بر آنها تکیه کنند. پادشاهان این سلسله برای تحقق این هدف، شهرهایی را در سراسر سرزمینهای مفتوحه، از جمله ایران، بینالنهرین و سوریه احداث یا تجدیدبنا نمودند. احداث این شهرها تغییرات عمدهای را در ساختار اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مردمان آن نواحی بهوجود آورد. این شهرها متناسب با فرهنگ یونانی ساخته شدند و حضور بازرگانان و سپاهیان یونانی و مقدونی موجب شد تا تفاوت عمدهای با شهرهای گذشته داشته باشند. هدف این تحقیق پاسخ به این پرسشها است که سیاست شهرسازی سلوکیان در سرزمینهای مفتوحه تابع چه عواملی بوده است و از سوی دیگر این سیاست چه تأثیری بر زندگی مردم ساکن در سرزمینهای مزبور داشت؟ دلیل اصلی ساخت شهرهای جدید توسط دولت سلوکی چه چیزی بوده است؟ با بررسی این سیاست بهنظر میرسد با احداث شهرهای جدید مردم این شهرها تحتتأثیر اهداف دولت سلوکی قرار میگرفتند. این پژوهش بهروش کتابخانهای و برمبنای متون مرجع، منابع تاریخی و تحقیقات صورتگرفته در این زمینه و نیز با تحلیل مطالب بهروش علمی و استدلال منطقی مباحث متناقض مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که هر چند سلوکیان با هدف سلطهی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و اشاعهی هلنیسم اقدام به شهرسازی در سرزمینهای مفتوحه نمودند، اما در درازمدت بهجز در مواردی اندک به این هدف نرسیدند و میتوان اذعان داشت که فرجام آن برای سلوکیان موفقیتی در پی نداشت. مردم این شهرها هرگز نتوانستند حالوهوای شرقی خود را فراموش کنند و با مقاومت در همهی ابعاد و همچنین میل و علاقهی آنان به فرهنگ بومی و تجربیات نیاکانشان، بعداز گذشت سالها به حالت اول خود برگشتند. | ||
کلیدواژهها | ||
سلوکیان؛ مقدونیان؛ شهرسازی؛ ایران؛ هلنیسم | ||
مراجع | ||
- آقاسی، گیورگیس، 1350، ایران کهن، تهران: نشر پدیده. - اسماعیلی، حسن، 1395، «شهرهای سلوکیان در سواحل خلیجفارس و جنوب ایران»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیجفارس، سال سوم، شمارهی 10، صص: 20-11. - اشرف، احمد، 1353، «ویژگیهای تاریخی شهرنشینی در ایران»، نامه علوم اجتماعی، دورهی 1، شمارهی 4، صص: 7-49. - اشلومبرژه، دانیل، 1380، «هنر پارتی»، در: تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، جلد سوم-قسمت دوم، ترجمهی حسن انوشه، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر، صص: 552-487. - الچیبیگیان، ژاسمن، 1382، ارمنستان و سلوکیان، ترجمهی گارون سارکسیان، تهران: نشر نائیری. - ایزیدور خاراکسی، 1390، ایستگاههای پارتی، کهن ترین متن مکتوب جغرافیای ایران باستان، ترجمهی فیروز حسن عزیز، تهران: انتشارات گنجینه هنر. - ایوانف، م. س.؛ گرانتنسکی، آ.م. آ.؛ داندامایف، گ، آ. کوشنلکو، 1359، تاریخ ایران باستان، ترجمهی سیروس ایزدی و حسین تحویلی، تهران: نشر دنیا. - بویس، مری، 1379، تاریخ ایران(پس ازاسکندرگجسته)، ترجمهی همایون صنعتیزاده، تهران: نشر توس. - بویل، 1366، تاریخ ایران(ازسلوکیان تافروپاشی ساسانیان پژوهش دانشگاه کمبریج)، ترجمهی حسن انوشه، جلدسوم، بخش دوم، تهران: نشر امیرکبیر. - پیرنیا، حسن، 1345، تاریخ ایران باستان(سلوکی ها)، جلدهشتم، تهران: نشر سازمان کتابهای جیبی. - پیگولوسکایا، نیناویکتورو ونا؛ یاکوبوسکی، آ. یو؛ پطروشفسکی. ای.پ.؛ بلنیتسکی.آ.م.؛ استرویوا. ل.و، 1354، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سده 18 میلادی، ترجمهی کریم کشاورز، تهران: نشر پیام. - تقوینژاد، محمدرضا، 1366، معماری شهرسازی وشهرنشینی ایران در گذرزمان، تهران: نشر تاریخ وفرهنگ ایران. - جعفریدهقی، محمود، 1391، بازشناسی منابع ومآخذ تاریخ ایران باستان(ازورود آریائیهاتاسقوط امپراتوری ساسانی)، تهران: نشر سمت. - خدادادیان، اردشیر، 1383، تاریخ ایران باستان، جلد اول (آریاییها، مادها، هخامنشیان، سلوکیان)، تهران: نشر سخن. - خدادادیان، اردشیر، 1383، تاریخ ایران باستان، جلد دوم (اشکانیان وساسانیان)، تهران: نشر سخن. خسروزاده، علیرضا، ۱۳۹۲، «استقرارها و محوطههای اشکانی جزیرهی قشم»، مجلهی پژوهشهای باستانشناسی ایران، شمارهی ۵، دورهی سوم، صص: ۱۰۰- ۷۹. - دورانت، ویل، 1365، تاریخ تمدن، ترجمهی امیر حسین آریانپور و دیگران، جلد دوم، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. - دیاکونف، میخاییل میخائیلوویچ، 1351، "اشکانیان"، ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر پیام. - دیاکونف، میخاییل میخائیلوویچ، 1352، تاریخ جهان باستان، ترجمهی صادق انصاری و دیگران، جلداول، تهران: نشر اندیشه. - رحمانی، رضا، 1392، تاریخ سرزمین کهن (ایران پیش از اسلام)، جلداول، تهران: نشر یادداشت. - سایکس، سرپرسی، 1343، تاریخ ایران، ترجمهی فخرداعی گیلانی، تهران: نشر علمی. - سلطانزاده، حسین، 1365، مقدمهای بر تاریخ شهرنشینی در ایران، تهران: نشر آبی. - فاروقی، فواد، 1363، مروری برسرنوشت انسان درتاریخ ایران، تهران: نشر باستان. - فرای، ریچاردنلسون، 1377، میراث باستانی ایران، ترجمهی مسعود رجبنیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - گروتر، یورک، 1375، زیبایی شناختی درمعماری، ترجمهی جهانشاه پاکزاد و عبدالرضاهمایون، تهران: نشر دانشگاه شهیدبهشتی. - گوتشمید، آلفرد فن، 1356، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن (از اسکندر تا انقراض اشکانیان)،بامقدمهای از: نولدکه، ترجمهی کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - گیرشمن، رومن، 1372، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمهی محمد معین، تهران: نشر علمی و فرهنگی. - لوکونین، ولادیمیر، 1381، «نهادهای سیاسی، اجتماعی و اداری، مالیاتها و دادوستد»، در: تاریخ ایران کمبریج: از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان، گردآورنده: احسان یارشاطر، ترجمهی حسن انوشه، تهران: انتشارات امیرکبیر. - محمودآبادی، اصغر؛ قائممقامی، محسن، 1388، «بنیاد شهروندی در شهرفرنگهای ایران عهد سلوکی»، پژوهشهای تاریخی، دورهی جدید، شمارهی 4، صص: 1-20. - موله، ماریژان، 1371، ایران باستان، ترجمهی ژاله آموزگار، تهران: نشر توس. - میراحمدی، مریم، 1390، تاریخ تحولات ایران شناسی(پژوهشی در تاریخ فرهنگ ایران در دوران باستان)، تهران: نشر طهوری. - میرزاکوچک خوشنویس، احمد، 1385، «دولتشهر آرمانی مفهوم فضای شهری ایران»، باغ نظر، دورهی 3، شمارهی6، صص: 101-118. - میرسعیدی، نادر، 1382، ایران باستان، تهران: نشر دفتر پژوهشهای فرهنگی. - میرسعیدی، نادر، 1387، سلوکیان واشکانیان، تهران: نشر ققنوس. نیکنامی، کمالالدین؛ قاسمی، رضا؛ رضائی، رضوان، ۱۳۹۴، «مطالعه و تحلیل گونهشناختی اثرمهرهای دورهی سلوکی»، مجلهی پژوهشهای باستانشناسی ایران، شمارهی ۹، دورهی پنجم، پاییز و زمستان، صص: ۱۶۲-۱۴۵. - ولسکی، یوزف، 1383، شاهنشاهی اشکانی، ترجمهی مرتضی ثاقبفر، تهران: نشر ققنوس. - هرمان، جورجینا، 1373، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمهی مهرداد وحدتی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - هوف، دیتریش، 1374، «نظری اجمالی بر پایتختهای ایران از آغاز تا ظهور اسلام»، ترجمهی فرامرز سمیعی، در: پایتختهای ایران، بهکوشش: محمدیوسف کیانی، چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان میراثفرهنگی. - یارشاطر، احسان، 1387، تاریخ ایران کمبریج (از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان)، پژوهش دانشگاه کمبریج، جلد سوم، بخش اول، ترجمهی حسن انوشه، تهران: نشر امیرکبیر. - Bevan, E. R., 1884, House of Selecus, London: Edward Arnold.
- Mumford, L., 1968, The City in History, London: Seckerand Warburg.
- Rostovtzeff, M., 1941, The social And Economic History ofthe Ancient World, England: Oxford.
- Snyder, John, 1966, Alexander the Great, Newyork: Twayne, Publisher.
- https: //en.wikipedia.org/wiki/Merv.
- https: //de.wikipedia.org/wiki/Datei: Dura_europos_plan.jpg.
- https: //en.wikipedia.org/wiki/Ctesiphon.
- http: //www.civilization.org.uk/wp-content/uploads/Ay-Khanum-map.jpg. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,878 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,441 |