آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,938 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,381 |
تحلیل انسجام و پیوستگی خطبه‌های امام علی(ع) با موضوع حکمیت بر اساس تحلیل محتوای کیفی | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 22، شهریور 1397، صفحه 39-56 اصل مقاله (648.49 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2018.14922.1939 | ||
| نویسندگان | ||
| نازی قنبری پریخانی1؛ علی باقر طاهری نیا* 2 | ||
| 1دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| ماجرای «حکمیت» در سرزمین صفین از حوادث بى‌سابقه تاریخ اسلام به‌شمار مى‌رود. امیرالمؤمنین(ع) که در آستانۀ پیروزی قرار داشت، به سبب نیرنگ عمروعاص و فریب خوردن تعداد قابل‌توجهى از سربازان ایشان، از ادامۀ نبرد و دست یافتن به پیروزى بازماند و عواقب وخیم جریان حکمیت تا مدت‌ها گریبانگیر مسلمانان شد. در این پژوهش خطبه‌های امام علی(ع) قبل و حین نبرد صفین، به روش تحلیل محتوای کیفی، مورد بررسی قرار گرفته است. ایشان در زمینۀ دشمن‌شناسی از میان ویژگی‌های منفی دشمن بیشتر بر روی سابقۀ کفر معاویه و اطرافیانش، دشمنی آنان با خداوند، قرآن و سنت پیامبر(ص)، بی‌توجهی به فرامین الهی، دعوتشان به بت‌پرستی و مواردی از این قبیل تأکید دارد که در تنافی کامل با تمسک آنان به قرآن و نیات خیرخواهانه‌شان در پیشنهاد صلح و حکمیت قرآن قرار دارد. امام(ع) در زمینۀ معرفی خصائل خود تأکید بیشتری بر سابقۀ ایمان، همراهی با پیامبر(ص) و هدایتگری خود دارد که بیانگر لزوم اطاعت و فرمانبرداری از ایشان و اعتماد به گفته‌هایشان تحت هر شرایطی حتی در مقابل قرآن‌های بالای نیزه است. تحلیل مضامین این مجموعه از خطبه‌ها مشخص کرد که آن حضرت قبل از وقوع حادثۀ خطرآفرین حکمیت، در راستای آماده‌سازی سپاه جهت خنثی‌نمودن نقشۀ دشمن، روشنگری‌های لازم را بیان فرموده است. امام(ع) با تکرار مضامین مذکور، استفاده از اسلوب تأکید و به‌کارگیری صنعت طباق، کلام خود را در سطح بالاتری از تأثیرگذاری قرار داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام علی(ع)؛ جنگ صفین؛ حکمیت؛ نهج‌البلاغه؛ خطبه؛ تحلیل محتوای کیفی | ||
| مراجع | ||
|
- ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله. (1428). شرح نهج‌البلاغه. بغداد: دار الکتاب العربی. - ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمدرضا. (1390). «تحلیل محتوای کیفی». مجله پژوهش. سال دوم، شماره دوم، 44-15. - باردن، لورنس. (1374)، تحلیل محتوا. ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی سرخابی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. - پیربداقی، فاطمه. (1388). «تحلیل محتوای کیفی و مطالعات موردی». پیام پژوهش. سال نهم، شماره 100، 37-34. - تبریزی، منصوره. (1393). «تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی». فصلنامه علمی پژوهشی علوم اجتماعی، شماره 64، 138-105. - جانی‌پور، محمد. (1388). «تحلیل محتوای مکاتبات امیرالمؤمنین علی(ع) و معاویه». بلاغ مبین. شماره 19 و 20، 70-31. - جرداق، جرج. (1379). امام علی(ع) صدای عدالت انسانی. ترجمه سید هادی خسروشاهی. ج 4، چاپ دهم. تهران: نشر سوره. - جعفری، اصغر. (1381)، «شناخت شیوه‌های دشمن از منظر امام علی(ع)». در مجموعه مقالات همایش تبیین سیره دفاعی امام علی(ع). چاپ اول. تهران: انتشارات دفاع. - حریری، نجلا. (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. - سبحانی تبریزی، جعفر. (1387). فروغ ولایت: تاریخ تحلیلی زندگانی امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام. قم: مجمع جهانی اهل‌بیت(ع). - ستوده‌نیا، محمدرضا و جانی‌پور، محمد. (1391). «الگوی مدیریت بحران‌های سیاسی-اجتماعی از منظر امیرالمؤمنین علی(ع)». پژوهشنامه علوی. شماره 6، 52-27. - سجادی، سید عبدالقیوم. (1379). «سیاست خارجی دولت اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)». مجله علوم سیاسی، شماره 11، 73-107. - صلواتی، محمد. (1379). جمود و خشونت: پژوهشی پیرامون جریان خوارج در نهج‌البلاغه. چاپ اول. تهران: موسسه نشر و انتشارت ذکر. - کریپندورف، کلوس. (1378). تحلیل محتوا (مبانی روش‌شناسی). ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی. - محمدی‌مهر، غلامرضا. (1378). روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق). چاپ اول. تهران: دانش نگار. - مکارم شیرازی، ناصر، محمد جعفر امامی، محمدرضا آشتیانی، محمد احسانیفر و محمد جواد ارسطا. (1378-1390). پیام امام امیرالمؤمنین(ع). قم: انتشارات امام علی بن ابی طالب. - منقری، نصر بن مزاحم. (1382). وقعة صفیّن. تحقیق عبدالسلام محمدهارون. چاپ دوم. قاهره: مؤسسه العربیة الحدیثة. - مؤمنیراد، اکبر. (1392). «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج». اندازه‌گیری تربیتی. سال چهارم، شماره 14، 222-187. مهرداد، ندا، سیده فاطمه حق‌دوست‌اسکویی و نعیمه سیدفاطمی. (1394). تحلیل محتوای کیفی. تهران: مرکز نشر بشری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 734 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 765 |
||