
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,880 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,353 |
فرایند گذار از سنت های فرهنگی نوسنگی جدید به مس و سنگ قدیم در پسکرانه های شرق زاگرس مرکزی | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 5، دوره 8، شماره 16، اردیبهشت 1397، صفحه 83-102 اصل مقاله (1.3 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2018.11334.1486 | ||
نویسندگان | ||
عباس مترجم* 1؛ مهناز شریفی2 | ||
1دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا | ||
2عضو هیات علمی پژوهشکده باستان شناسی | ||
چکیده | ||
تپه قشلاق در جانب شرقی رودخانهی تالوار در استان کردستان قرار دارد که تاکنون سه فصل کاوش باستانشناسی در آن به انجام رسیده که توالی بدونوقفه استقرارهایی از دوران مسوسنگ را نشان میدهد. نتیجهی کاوشها نشان داد که ضخامت نهشتهای باستانی و فاصلهی تاریخگذاریهای ابتدائی و انتهایی دورهی دالما یا طبقهی V نسبت به دیگر مکانهای کاوش شده بسیار طولانیتر باشد. فرهنگ دالما بهعنوان یکی از فرهنگهای غالب دورهی مسوسنگ قدیم و میانه تقریباً بهخوبی شناخته شده است و گسترش آن در مناطق وسیعی از شمالغرب و غرب ایران روشن میباشد.در این دوره نشانههای فراوانی دالبر تغییرات اجتماعی- اقتصادی و همچنین انطباقهای فرهنگی با شرایط زیستمحیطی رُخداده که نشانههای این تغییرات برروی برخی دادههای منتسب به این دوره انعکاس یافته است و همین ویژگی سبب تفاوتهای بین دادههای این دوره در مناطق تحتنفوذ شده است. در تحتانیترین لایهی کاوش شده در تپه قشلاق که بلافاصله برروی خاک بکر قرار داشت نشانههای آشکاری از سنتهای دورهی نوسنگی جدید مشاهده گردید که میتواند بیش از آنکه مؤید وجود استقرارهای دورهی نوسنگی در این مکان باشد، حداقل نشانی از نحوهی انتقال سنت فرهنگی به دورهی مسوسنگ قلمداد شود؛ این شیوهی انتقال از نظر گاهنگاری و همسانی دادههای فرهنگی بهنتایج حاصله از حوضهی جنوب دریاچهی ارومیه و انتقال فرهنگی از دورهی حاجیفیروز به دالما تشابه بیشتری دارد. لذا مهمترین هدف این مقاله بررسی نحوهی فرآیند گذار سنتهای فرهنگی از دورهی نوسنگی جدید به مسوسنگ قدیم بر پایهی دادههایی است که از کاوش در تپه قشلاق بهدست آمده است. | ||
کلیدواژهها | ||
باستان شناسی دوره مس وسنگی؛ شرق زاگرس مرکزی؛ تپه قشلاق؛ تالوار؛ دوره دالما | ||
مراجع | ||
- ابر لندر، تی .ام، 1386، «آبنگاری سرزمین ایران»، بخش هفتم از تاریخ کمبریج، جلد یکم، گرد آورنده: ویلیام بین فیشر، ترجمهی تیمور قادری، چاپ اول، تهران: نشر امیر کبیر . - طرح جامع آب کشور طرح جامع آب کشور، 1364، مجموعه مطالعات وزارت نیرو، مهندسین مشاور جاماب، تهران. -ذیفر، حامد، ولیپور، حمیدرضا، و عباس، مترجم، 1392، «تل یازده استقراری از دورهی مسوسنگی در حوضهی آبگیر سد تالوار بیجار-کردستان»، پیام باستانشناسی، شمارهی 19، بهار و تابستان، صص: 36-15. - موچشی، امیرساعد، نیکنامی، کمالالدین، مشکور، مرجان، فاضلینشلی، حسن، فیروزمندیشیرهجینی، بهمن، 1390، «گاهنگاری نسبی و مطلق تپه کلنان، محوطهای متعلق به دورهی مسوسنگ میانه در غرب ایران، پژوهشهای باستانشناسی ایران (نامه باستانشناسی)، سال اول، شمارهی 1، صص: 56-31. - شریفی، مهناز، 1396، «گزارش گمانهزنی تعیین حریم تپه پیر تاج-بیجار، آرشیو مرکز مدارک و اسناد پژوهشکده باستانشناسی (منتشر نشده). - مترجم، عباس، 1389، «گزارش فصل اول کاوش نجات بخشی در تپه قشلاق تالوار»، آرشیو اسناد و مدارک پژوهشکده میراثفرهنگی (منتشر نشده). - مترجم، عباس، 1393، «گزارش فصل دوم کاوش نجات بخشی در تپه قشلاق تالوار»، آرشیو اسناد و مدارک پژوهشکده میراثفرهنگی (منتشر نشده). - مترجم،عباس، و شریفی، مهناز، 1393، «تحلیلی بر کارکرد و ماهیت توکنها و پیکرکهای گِلی در دورهی مسوسنگ تپه قشلاق تالوار، کردستان»، پژوهشهای باستانشناسی ایران، شمارهی 7، صص: 45-27. - ویت، مری، و دایسون، رابرت، 1382، گاهنگاری ایران از هشت هزار تا دو هزار قبلازمیلاد، ترجمهی اکبر پورفرج و احمد چایچی، چاپ اول، تهران: نشر نسل باران. - هول، فرانک، 1388، باستانشناسی غرب ایران، ترجمه: زهرا باستی، انتشارات سمت، تهران.
- Abedi, A., Omrani B. & Karimifar, A., 2015, “Fifth and fourth millennium B.C. in north–western Iran: Dalma and pisdeli revisited”, Documenta Prehistorica XLII. (Doi num, 10.4312/dp.42.23) - Burney, C. A., 1961, Excavation at Yanik Tepe North-West Iran, IRAQ.,Vol, XXIII .No:2 - Burney, C. A., 1962, “Excavation at Yanik Tepe 1961”, IRAQ. Vol, XXIV. - Burney, C. A., 1964, “The Excavations at Yanik Tepe, Azerbaijan, 1962: Second preliminary Report”, Iraq, Vol 26.No:1 - Dyson, R. & Young, T. C. Jr., 1960, “The solduz valley, Iran: Pisdeli, Tepe”, Antiquity, vol: XXXIV, No: 133. - Dayson, R., 1969, A Decade in Iran, Expedition, vol 11, No 2 - Fazeli Nashli, H., Cunningham, R. A. E. & Pollard. M, 2001, “Chemical Characterisation of the Late Neolithic and Chalcolithic Pottery from the Tehran plain”, IRAN, Volume XXXIX, - Hamlin, C., 1975, Dalma Tepe, IRAN, British Institute of Persian Studies Vol. XIII (1975.) - Henrickson, E. F., Vitali,V., 1987, The Dalma tradition :prehistoric Interregional cultural Integration in Highland western Iran, Paleorient, vol 13,No:2. - Hijjara, I., 1997, The Halaf period in Northern Mesopotamia NABU, Publication London. - Jasim, S. A., 1985, The Ubaid period in Iraq, BAR, International series, 267. 5, Centremead,Osney Mead, Oxford, England. - Kirkbride. D., 1972, “Umm Dabaghiyah, Preliminary report an early ceramic farming settlement in marginal north central Jazira Iraq”, IRAQ .NO, 1. Vol, 34 - Kirkbride, D., “Umm Dabaghiyah 1973”, A Second, Preliminary Report, Source: Iraq, 35(No 1) - Levine. L. D. & Young, T. C. J., 1986, “A summary of the ceramic assemblages of the central western Zagros from the middle Neolithic to the late third millennium B.C.”, Prehistoric de la Mesopotamia NO, 17 .18 .19 December 1984 CNRS. Paris - Levine, L. D. & McDonald, M. A., 1977, “The Neolithic and Chalcolithic Period in the Mahidasht”, Iran, 15 Vol. XV, Pp. 39-50, British Institute of Persian Studies. - Lloyd, S., Safar, F., Braidwood, R. J., 1945, “Tell Hassuna Excavations by the Iraq Government Directorate General of Antiquities in 1943 and 1944”, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 4, No. 4 - MCDonald, M., 1979, An Examination of Mid-Holocene settlements patterns in the Central Zagros, Region of Western Iran, Department of Anthropology University of Toronto. - Nobari, A. H, & Binandeh, A., 2012, “Excavation in Lavin Tepe in Northwest Iran”, Ancient Near Eastern Studies, Volume 49. - Rothman, M. & Badler,V., 2011, “Contact and development in Godin VI”, IN: Gopnik Hilary & Rothman Mitchell, s, with contributions by Robert Henrickson, On the High Road the History of Godin Tepe ,Iran, Mazda publishers in Association with the Royal Ontario Museum. - Solecki, R. 1973, Tepe Seavan, A Dalma a period site in the Margavar valley, Azerbaijan, Iran, Bulletin of the Asia. - Swiny, S., 1975, “Survey in North West Iran 1971”, East and West, Vol: 25. - Sumner, W., 1998, “Population and settlement area: an Example from Iran”, American Anthropologist, Vol. 91, no, 3 . - Voigt, M. M., & Dyson, R. H. Jr, 1992, “The chronology of iran.8000 – 2000 B.C.” Chronology in world Archaeology, third Edition Vols. Robert W. Erich (Ed). University of Chicago press. Chicago, PP. 122 – 178 Vol. I and PP. 122 – 153 Vol. II. - Voigt, M. M., 1983, Hajji Firuz tepe, Iran the Neolithic settlement Hasanlu excavation reports, Vol 1, University of Pennsylvania, Philadelphia. - Voigt, M. M., 1992, “The Neolithic period in North Western Persia”, In: Encyclopedia Iranica vol: V. - Young, T. C. Jr., 1969, Excavations at Godin Tepe. First progress Report, Royal Ontario Museum. ROM. I. Occasional Papers no: 17 Art and Archaeology .Toronto - Young, T. C. & Levine L. D., 1974, Excavation of the Godin Project: Second progress Report Occasional Papers no: 26 Art and Archaeology, Royal Ontario Museum, Toronto. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,358 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,218 |