
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,892 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,358 |
گونهبندی شیوه طراحی و ساخت دربها و سردرهای بافت تاریخی رشت از دوره قاجار تاکنون | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 12، دوره 7، شماره 15، اسفند 1396، صفحه 203-218 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2017.6202.1260 | ||
نویسنده | ||
کاظم افرادی* | ||
دانشجوی دکترای شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده ی شهرسازی، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
ورودیها، یکی از بخشهای مهم ساختمانها هستند که در قالب درب و سردر ساخته میشوند. بهنظر میرسد امروزه نحوهی ساخت و طراحی این بخش، متحولشده و از غنای گذشته برخوردار نیست؛ اما میتوان با شناخت، گونهبندی و بازتولید شیوهها و نگارههای پیشین، اقدامی مهم در راستای احیای هویت فرهنگی و معماری شهرهای کشورمان برداشت. مسئلهای که این پژوهش بدان میپردازد، چگونگی گونهبندی دربها و سردرهای یک بافت تاریخی است. مطالعهی موردی پژوهش، بافت مرکزی رشت، بهعنوان یکی از شهرهای قدیمی کشور میباشد. باتوجه مسئلهی مذکور، هدف پژوهش «تدوین معیارهای لازم بهمنظور گونهبندی دربها و سردرهای یک بافت تاریخی و تطبیق آن در مورد بافت تاریخی شهر رشت» میباشد. اطلاعات پژوهش حاضر، براساس پیمایش نگارنده در بافت تاریخی رشت و با ابزار «عکسبرداری» و همچنین مطالعات کتابخانهای جمعآوری شده است. در این پژوهش، ابتدا چارچوبی مشتمل بر ویژگیهای کارکردی، تزیینی و تناسباتی درب و سردرها پیشنهاد میگردد؛ سپس تصاویر گرفتهشده توسط نگارنده، بر چارچوب تعریفشده، با روش توصیفی-تحلیلی، عرضه میگردد. پژوهش نشان میدهد که باتوجه بهتحولات سیاسی، اجتماعی و فنّاورانه رُخداده در ایران و شهر رشت، میتوان ساخت و طراحی درب و سردر بافت تاریخی رشت را برمبنای ششگونهی تفکیک نمود: از دورهی قاجار و ماقبل برمبنای گونهی تاریخی، سالهای 1300 تا 1340 بر مبنای گونهی سنتی ساده و پُرکار، سالهای 1340 تا 1370 برمبنای گونهی تلفیقی و تقلیدی و دورهی متأخر برمبنای گونه مدرن. مقایسهی ویژگیهای این گونهها نشان میدهد که اگرچه طراحی و ساخت ورودی تجلی کالبدی، تلاشی برای انجام یک عملکرد، القای مفاهیم اجتماعی و فرهنگی موجود در یک فرهنگ و همچنین نمایش جایگاه اجتماعی و پایگاه مذهبی سازنده یا مالک ساختمان میباشد، اما با گذشت زمان و متأثر از تحولات اقتصادی، اجتماعی و فناوری، بهتدریج شیوههای سنتی طراحی درب و سردر زوالیافته و بهسمت کممایگی و تبدیلشدن ورودی از یک مکان به یک تیغه سوقیافته است. | ||
کلیدواژهها | ||
گونه بندی شیوه ی ساخت و طراحی؛ درب و سردر؛ بافت تاریخی؛ شهر رشت | ||
مراجع | ||
- بهزادفر، مصطفی، 1387، هویت شهر؛ نگاهی به هویت شهر تهران، تهران: نشر شهر،چاپ دوم. - پاکزاد، جهانشاه، 1390، تاریخ شهر ایران تا پیش از قرن نوزدهم، تهران: آرمانشهر. - پاکزاد، جهانشاه، 1389، سیر اندیشهها در شهرسازی2، جلد دوم، تهران: دانشگاه شهید بهشتی. - حبیبی، محسن، 1383، از شار تا شهر، تهران: دانشگاه تهران: چاپ پنجم. - خاکپور، مژگان، انصاری، مجتبی، و طاهریان، علی، 1389، «گونه شناسی خانههای بافت قدیم شهر رشت»، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شمارهی 41، صص: 42-29. - سلطانزاده، حسین، 1371، فضاهای ورودی خانههای تهران قدیم، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - سلطانزاده، حسین، 1372، فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - کارمونا، متیو، هیت، تیم، تیسدل، تنراک و استیون، 1391، فضاهای شهری-مکانهای عمومی، ترجمهی فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری و اسماعیل صالحی، تهران: دانشگاه هنر. - کمالی، محمدرضا، 1389، «بررسی معماری دورهی قاجار»، دانش مرمت و میراثفرهنگی، سال پنجم، شمارهی 4، صص: 54-47. - گلکار،کورش. 1390. آفرینش مکان پایدار»، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. - پرویزی، الهام و پورمند، حسنعلی، 1391، «تجلی عالم مثال در تزیینات معماری عصر صفوی (مطالعهی موردی: مسجد جامع اصفهان)»، آرمانشهر، شمارهی 9، صص: 44-31. - حسینی، هاشم، 1390، «کاربرد تزیینی و مفهومی نقش شمسه در مجموعه شیخ صفیالدین اردبیلی»، مطالعات هنر اسلام، شمارهی 14، صص: 24-7. - حسینی،هاشم، و فراشیابرقویی، حسین، 1393. «تحلیل جنبههای نمادین شیعی در تزیینات مسجد جامع یزد»، نگره، شمارهی 29، صص: 43-33. - دوستی مطلق، پیوند، 1388، «بررسی تاریخچه ورودی»، آرمانشهر، شمارهی 2، صص: 104-91. - قائم، گیسو، 1388، «پیام چلیپا بر سفالینههای ایران»، صفه، شمارهی 49، صص: 46-39. - کبیری، علی، 1391، «نظریه نمادین بودن زبان قرآن»، رشد قرآن، دورهی دهم، شمارهی 2، صص: 18-12. - مظفریپور، نجمه، 1393، «شناسایی مؤلفههای تأثیرگذار در منظر ورودی کاربریهای تجاری و مذهبی بر ارتقای حس دعوتکنندگی (مطالعه موردی محدودهی تجریش تهران)»، پژوهشهای منظر شهری، سال اول، شمارهی 1، صص: 24-17. - محمدزاده، مهدی، و علیزاده میرازکلایی، سمیه، 1392، «تجزیهوتحلیل تزیینات فلزی درب ورودی مدرسه چهارباغ اصفهان»، پژوهش هنر، سال 3، شمارهی 5، صص: 49-39. - محمدی، رضا و رجبی، محمدعلی. 1389. «بررسی کتیبههای سردر ورودی منازل تهران از دوره قاجار تاکنون»، نگره، شماره 15، ص27-19. - ولیزادهاوغانی، محمدباقر، و ولیزادهاوغانی، اکبر، 1391، «تکریم مهمان و جلوه آن در ساختار فضایی خانههای سنتی ایران»، معرفت اخلاقی، سال سوم، شمارهی 4، صص: 115-103. - حقدوست، هلن، 1392، «محلههای قدیمی شهرها و ضرورت حفظ و نگهداری آنها، پایگاه خبری تحلیلی شاهد شمال، بازیابی شده در: 2/7/93. - شریفی، علیاکبر، 1392، «بررسی و تحلیل دیوارنگاری در دوره قاجار»، سایت مامیترا، بازیابی شده در: 31/6/93. - وبسایت لاهیگ (www.lahig.com)، 1391، «اطلاعیه همایش بافتهای فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی گیلان»، بازیابی شده در: 2/7/93. - وبسایت گروه طراحی معماری نواندیشان، 1392، «حمام حاجی در محله ساغری سازان رشت»، بازیابی شده در 28/6/93. - موسوی، میرحامد، 1392، «وبلاگ شهر باران» (www.cityrain.com)، بازیابی شده در: 28/6/93. - خبرگزاری گیلان (www.guilannews.ir)، 1392، «مسجد شیخ صفی، تاریخیترین مسجد رشت»، بازیابی در3/7/93. - خبرگزاری فارس، بازیابی شده در: 7/93.
- www. Panoramio.com: Resualt for “Rasht Old Doors” search; View in: 15/10/2014 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,195 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,259 |