آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,951 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,387 |
نگاهی علمی مطالعات تطبیقی و ساختاری به نمونه ای از هنر پیکره سازی تزیینی در آثار فلزی دوره ی ایلامی | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقاله 9، دوره 7، شماره 15، اسفند 1396، صفحه 149-162 اصل مقاله (1.1 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2018.10785.1467 | ||
| نویسندگان | ||
| پرستو نعیمی طرئی* 1؛ رسول وطن دوست حقیقی2؛ صدیقه قدرت آبادی3؛ اسماعیل همتی ازندریانی4 | ||
| 1محقق حفاظت پژوهشکده ی حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی | ||
| 2عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنر و معماری تهران | ||
| 3کارشناس ارشد پژوهشکده باستان شناسی | ||
| 4دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
| چکیده | ||
| مبادلات فرهنگی بین امپراتوری ایلام و بین‌النهرین موجب خلق آثار هنری مشابه، به‌خصوص در هنر پیکره‌سازی شده است. در بسیاری از آثار این دوره، نشانه‌ی احترام به‌خدای بزرگتر در اشکال مختلف پیکره‌ها مشهود است. از جمله آثار ارزشمند دوره‌ی ایلامی می‌توان به کلاهخود مفرغی متعلق به موزه‌ی رضا عباسی تهران با سه پیکره‌ی تزیینی روی آن اشاره نمود. این اثر، مشابه با کلاهخود موجود در موزه‌ی متروپولیتن نیویورک بوده، از مجموعه‌ی خصوصی خریداری و به موزه منتقل شده و تاکنون مطالعه‌ی و پژوهش خاص و منسجمی در مورد آن انجام نگرفته است. با توجه به‌شواهد ظاهری، فرضیه‌ی استفاده از آلیاژی متفاوت با بدنه‌ی کلاهخود به‌عنوان پوشش فلزی سطح پیکره‌ها و گُل‌میخ‌های اطراف کلاهخود و استفاده از ماده‌ی آلی در بدنه‌ی پیکره‌های تزئینی مطرح بوده است. بر این‌اساس مطالعه‌ای علمی با استفاده از روش‌های میکروسکوپ نوری و روبش الکترون مجهز به سیستم تجزیه‌ی عنصری (SEM-EDX) و با هدف تجزیه‌وتحلیل این اثر فاخر به‌منظور پاسخ‌گویی به سؤالات مطرح در زمینه‌ی دوره‌ی تاریخی تکنیک به‌کار برده شده در ساخت این اثر و مواد مورد استفاده در آن صورت‌گرفته است. براساس مطالعات تطبیقی صورت‌گرفته، کلاهخود احتمالاً متعلق به دوره‌ی ایلام میانی است. بررسی‌های علمی انجام شده نشان می‌دهد بدنه‌ی اصلی کلاهخود از برنز قلع و به‌روش ریخته‌گری و چکش‌کاری ساخته شده است. در ساخت بدنه‌ی پیکره‌ها از ماده‌ی قیر طبیعی استفاده شده که به‌مرور زمان فرسوده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بدنه‌ی ساخته شده از مواد آلی پیکره‌ها با فلز نقره‌مطلا پوشیده شده و به‌مرور زمان دچار خوردگی شده‌اند. همچنین تصاویر میکروسکوپی نشان‌دهنده‌ی به‌کارگیری لیف طلا با فن حرارت‌دهی در روند پوشش‌دهی نقره‌ی به‌کار رفته بر سطح پیکره‌ها بوده است و در این فرایند حرارتی، انتشار طلا در لایه‌ی نقره صورت‌گرفته است. گل‌میخ‌های تزیینی دورتادور کلاهخود در برخی قسمت‌ها جلای فلزی داشته، اما در بسیاری موارد پوشیده از محصولات خوردگی سبز رنگ مس بوده و از آلیاژ نقره با مقادیری مس ساخته شده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره ی ایلامی؛ کلاه خود؛ پیکره های تزیینی؛ نقره مطلا | ||
| مراجع | ||
|
- ابراهیمی‌پور فرسنگی، مریم، و نادعلیان، احمد، 1391، «بازتاب باورهای مرتبط با آب در آثار هنری ایلامیان»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی نگره، 21، صص: 94-85. - آمیه، پیر، 1372، تاریخ ایلام، ترجمه‌ی شیرین بیانی، مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. - پاتس، دانیل، 1385، باستان‌شناسی ایلام، ترجمه‌ی زهرا باستی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. - پرادا، ادیت، 1383، هنر ایران باستان (تمدن‌های پیش از اسلام)، ترجمه‌ی یوسف مجیدزاده، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. - حاج‌محمدرضایی، عباس، ۱۳۷۷، راه و آسفالت، انتشارات آدنا،چاپ اول، ۱۳۴. - دادور، ابوالقاسم، و صادقی‌طاهری، علی، 1393، «بررسی نقش‌مایه‌های مردانه در تمدن ایلام (از اوایل هزاره‌ی سوم تا اواسط هزاره‌ی اول ق.م.)»، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره‌ی 19، شماره 2، صص: 26-17. - زاهدی، محمدرضا، ۱۳۸۳، «کاربرد قیر طبیعی در ایران باستان»، دومین همایش قیر و آسفالت ایران، تهران، مؤسسه قیر و آسفالت ایران، دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران. - زاهدی، محمدرضا، 1383، «معادن و منابع قیر طبیعی و تجارت آن در خاور نزدیک براساس متون و شواهد باستان‌شناختی»، باستان پژوهی، شماره‌ی 12، صص: 43-47. - صراف، محمدرحیم، 1372، نقوش برجسته ایلامی، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران. - صراف، محمدرحیم، 1387، نقوش برجسته ایلامی، تهران، انتشارات سمت. - گانتر، سی، و جت، پل، 1383، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی، ترجمه‌ی حیدرآبادیان، گنجینه هنر. - مجیدزاده، یوسف، 1380، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، جلد سوم، مرکز نشر دانشگاهی، تهران. - مجیدزاد، یوسف، 1370، تاریخ و تمدن ایلام، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول. - محمودیان، حبیب‌الله، 1391، نگاهی به عصر طلایی برنز در ایران، www.ilamtoday.com/news. - نعیمی‌طرئی، پرستو، 1393، «تحلیلی بر فرایند تُردی در آثار فلزی (مطالعات ریزساختار و بررسی رفتار خوردگی)»، مجموعه مقالات یازدهمین همایش حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی-فرهنگی و تزیینات وابسته به معماری، صص: 43-35. - نگهبان، عزت‌الله، 1372، حفاری هفت‌تپه‌ی دشت خوزستان، تهران: نشر سازمان میراث‌فرهنگی. - نوغانی، سمیه، 1391، «بررسی نشانه‌های تصویری لوح «زن ریسنده» متعلق به دوران ایلام جدید»، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی نگره، شماره‌ی 23، صص: 41-31. - هینتس، والتر، 1388، دنیای گمشده عیلام، ترجمه‌ی فیروز فیروزنیا، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ چهارم. - Connon, J., 1999, “Use and trade of bitumen in antiquity and prehistory: molecular archaeology reveals secrets of past civilizations”, Philosophical Transactions of the Royal Society B, 354, 33-50.
- Lins, A., 2000, “Gilding techniques of the Renaissance and after”,in book: Gilded Metals, Archetype publication Ltd, London.
- Muscarella, O. W., 1988, “Ancient near eastern artifacts in The Metropolitan Museume of Art”, The Metropolitan Museume of Art, New York, 226-227.
- Potts, D.T., 2016, The archaeology of Elam: formation and transformation of an ancient Iranian state, Cambridge university press, second edition.
- Scott, D, A., 1983, “The deterioration of gold alloys and some aspects of their conservation”, Studies in Conservation, 28(4). 194-203.
- Selwyn, L., 2000, “Corrosion chemistry of gilded silver and copper”, in book: Gilded Metals, Archetype publication Ltd, London.
- Wanhill, R.J.H., 2005, “Embrittlement of Ancient Silver”, Journal of Failure Analysis and Prevention, 5(1), 41-54. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,262 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,846 |
||